«شبح»، اصطلاحا یک رخداد نوری گذراست که با تخلیه صاعقه و برق از طوفان‌های تندری زیر آن ایجاد می‌شود
طی ماموریت «کاوشگر جونو» ناسا، دو پدیده عجیب موسوم به sprites و elves بر فراز سیاره مشتری مشاهده شدند. پدیده‌ای که با این عنوان ماوراءالطبیعی نامگذاری شده است به نور‌هایی گذرا، به عبارت دیگر به بردار‌های پرنور، غیرقابل پیش‌بینی و عجیب اشاره دارد. به گفته ناسا این نخستین بار است که چنین رخدادی در یک سیاره دیگر مشاهده می‌شود.
وجود این پرتو‌های نوربر روی بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی از سوی دانشمندان پیش‌تر پیش‌بینی شده بود و دانشمندان بر این باور بودند که این نور‌ها در جو مایع مانند مشتری مشاهده خواهد شد. اینک دانشمندانی که روی دستگاه طیف‌نگار ماوراء بنفش فضاپیمای جونو کار می‌کردند، این پرتو‌های نور را کشف کرده‌اند. فضاپیمای جونو کاوشگر ناسا است که به دور سیاره مشتری می‌گردد.
گیلس، یکی از دانشمندان کاوشگر جونو و نویسنده اصلی این مقاله می‌گوید: «طیف‌سنج فرابنفش UVS به این منظور طراحی شده بود که نور‌های زیبای شمال و جنوب سیاره مشتری را به طور مشخص توضیح دهد.
اما ما در تصاویر دستگاه طیف‌سنج فرابنفش، نه تنها شفق‌های مشتری بلکه بردار‌های پرنور از پرتو فرابنفش را بر فراز ناحیه‌ای که انتظار می‌رفت، کشف کردیم. تیم تحقیقاتی ما هر چه بیشتر به این تصاویر نگاه می‌کرد، بیشتر متوجه می‌شد که کاوشگر جونو یک رویداد درخشان گذرا (TLE) بر فراز مشتری کشف کرده است.»
«شبح»، اصطلاحا یک رخداد نوری گذراست که با تخلیه صاعقه و برق از طوفان‌های تندری زیر آن ایجاد می‌شود. این نور‌های درخشان گذرا روی زمین فقط به مدت چند میلی ثانیه شکل می‌گیرند و در قسمت مرکز نور با پیچ و خم‌های طولانی که هم به سمت آسمان و هم به سوی زمین کشیده شده‌اند قابل تشخیص‌اند.
در عین حال elves (مخفف انتشار نور و اختلال بسیار فرکانس پایین به دلیل منابع ضربان الکترومغناطیس)، چیزی شبیه به صفحه‌ای تخت دیده می‌شود که در مناطق بالای جو پیدا می‌شوند. این پرتو‌ها در حالی که به همان میزان گذرا هستند می‌توانند تا ابعاد 320 کیلومتر روی زمین گسترش پیدا کنند.
گیلس می‌گوید در زمین، این «شبح»ها و «اِلف»ها (اِلف به معنی موجودات خیالی افسانه‌ای دیو و پری: در این جا پرتو‌های سریع و گذرای نور) به دلیل برهم‌کنش آن‌ها با نیتروژن در لایه‌های بالایی جو، به رنگ قرمز ظاهر می‌شوند. اما در مشتری لایه‌های بالایی جو اغلب شامل هیدروژن است به همین سبب احتمالا به رنگ‌های آبی یا صورتی ظاهر می‌شوند.
این رخداد‌ها می‌توانستند صرفا صاعقه‌های عظیم باشند، اما دانشمندان به سرعت این احتمال را رد کردند. این نور‌ها در 300 کیلومتری بالای ابر‌های شامل آب در مشتری پیدا شده‌اند، جایی که بیشترین صاعقه‌های این سیاره در آن جا شکل می‌گیرد. علاوه بر این دستگاه طیف‌نگار این مساله را نیز ثبت کرده است که بردار‌های پرنور ناشی از انتشار هیدروژن غالب هستند.
گیلس می‌گوید: «ما هر بار که کاوشگر جونو به سفر علمی اکتشافی می‌رود به جست‌وجوی خود برای یافتن نشانه‌های بیشتری از این پدیده sprites و elves ادامه خواهیم داد.
اکنون که می‌دانیم در پی چه چیزی هستیم، یافتن آن‌ها در مشتری و سایر سیارات ساده‌تر خواهد بود و مقایسه sprites و elves مشتری با پدیده مشابه آن در این جا روی زمین به ما کمک خواهد کرد که فعالیت‌های الکتریکی در جو سیارات را بهتر درک کنیم.»
نتایج این بررسی، روز 27 اکتبر در بخش سیارات نشریه «ژئوفیزیکال ریسرچ» منتشر شده است. در سال 2016 ماموریت جونو رکورد کمترین فاصله‌ای را که یک سازه دست بشر توانسته در مدار مشتری بگردد، ثبت کرد.
این ماموریت اطلاعات بسیاری درباره طوفان‌های مشتری در اختیار دانشمندان گذاشت. داده‌های بسیار مهمی از صاعقه‌های مشتری که نشان می‌دهد آن‌ها بیش از آن که تصور می‌شد به طوفان‌ها و رعدوبرق‌های زمین شباهت دارند.
منبع: ایندیپندنت
