تغییر قاعده بازی در بازار نفت؟

علاوه بر این، چشم انداز بلند مدت رسیدن به پیک تقاضای نفت که به معنای کاهش دائمی پس از آن است نیز از دیدگاه موسسات و شرکت‌های معتبر نفتی پیوسته به زمانی نزدیک تر تغییر می‌کرد. در آخرین اصلاح این چنینی، شرکت ریستاد انرژی رسیدن پیک تقاضا را سال 2028 دانسته، در حالی که پیش از این برآورد می‌کرد این اتفاق سال 2030 بیفتد. همچنین اوپک که به این موضوع اشاره‌ای نمی‌کرد نیز در آخرین گزارش خود رسیدن به پیک را اواخر دهه 2030 تخمین زده است. این در حالی است که برخی شرکت‌ها معتقدند پیک تقاضا سال گذشته رخ داده و نفت دیگر به سطح سال 2019 بازنخواهد گشت. باید دید تحولات در تولید واکسن می‌تواند پیش‌بینی‌های بلند مدت را نیز دچار تغییر کند یا خیر.  در بازار نفت نیز صندوق‌های پوشش ریسک و دیگر مدیران بانکی و مالی در هفته منتهی به 3 نوامبر 104 میلیون بشکه نفت را در شش قرارداد مهم آتی به فروش رساندند. با این وجود، پس از آنکه شرکت داروساز فایزر به همراه شریکش اعلام کردند آزمایشات انسانی واکسن تولیدی شان برای کرونا تا 90 درصد موثر بوده، بسیاری از فعالان بازار برای جلوگیری از ضرر بیشتر موقعیت‌های فروش را معکوس کردند که نشان از تغییر در انتظارات دارد. برخی کارشناسان می‌گویند واکسن فایزر ممکن است حتی بر تصمیم اوپک پلاس برای ورود به فاز بعدی توافق کاهش تولید  یا تعویق چند ماهه آن اثر بگذارد. اوپکی‌ها در چند مرتبه سیگنال تعویق افزایش تولید را داده بودند. با این حال، برخی دیگر معتقدند با توجه به زمان‌بر بودن تولید گسترده واکسن و سوالات جدی پاسخ داده نشده در این مورد، تقاضای نفت در کوتاه مدت تغییر زیادی نخواهد داشت و چند ماه آینده همچنان دوره سختی برای نفت خواهد بود.

تحول در دیدگاه سرمایه‌گذاران نفتی

جان کمپ، ستون نویس خبرگزاری رویترز در گزارشی که پیش از خبر امیدوارکننده پیشرفت در تولید واکسن در این رسانه منتشر شده به رویگردانی صندوق‌های پوشش ریسک و مدیران مالی از قراردادهای آتی نفت پرداخته و می‌گوید این موضوع به دلیل جهش تعداد موارد ابتلا به کرونا و اعمال قرنطینه جدید در برخی کشورهای اروپایی رخ داده است که فشار را بر اوپک و متحدانش برای به تعویق انداختن افزایش تولید نفت بیشتر می‌کند.  بر این اساس، صندوق‌های پوشش ریسک و مدیران پولی در هفته منتهی به 3 نوامبر در مجموع 104میلیون بشکه نفت را در قراردادهای آتی به فروش رساندند که نسبت به هفته قبلش با 53 میلیون بشکه فروش بسیار بیشتر است. این پرشتاب ترین نرخ فروش قراردادهای نفت از اوایل سپتامبر به شمار می‌رود.  مدیران سرمایه‌گذاری بیشترین فروش را در این بین داشتند. آنها در این هفته 50 میلیون بشکه نفت برنت، 37 میلیون بشکه وست‌تگزاس، 13 میلیون بشکه بنزین آمریکا و 4 میلیون بشکه دیگر فرآورده‌های نفتی را فروختند. با این حال، همچنان نسبت قراردادهای خرید (Long) به قراردادهای فروش (Short) 2 به یک است که پایین‌ترین نسبت از مارس به حساب می‌آید.  اما دوشنبه با خبر مثبت درباره واکسن و پیش از آن در واکنش به پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا، معامله گران نفتی با عجله شرط‌های خود را روی کاهش قیمت به موقعیت خرید تغییر دادند. قیمت نفت در سال جاری میلادی به دلیل کرونا وضعیت بغرنجی داشته است ؛ اما چشم‌انداز تولید واکسن در ماه‌های آینده این موضوع را دوشنبه معکوس کرد و در ساعاتی نفت حتی 11 درصد رشد کرد. هرچند در پایان معاملات با 7 درصد افزایش برای برنت و 8 درصد برای وست‌تگزاس اینترمدییت روز خود را به پایان بردند. سه شنبه نیز نفت به رشد خود ادامه داد و در لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 17:30 به وقت تهران) وست‌تگزاس اینترمدییت با 40 سنت افزایش معادل 99/ 0 درصد به 69/ 40 دلار در هر بشکه رسید. شاخص برنت نیز در همین زمان با نیم‌دلار رشد برابر 18/ 1 درصد با قیمت 9/ 42 دلار بر بشکه معامله شد.  دوشنبه بیشترین معامله قراردادهای ماه پیش‌رو را از آوریل ثبت کرد؛ چراکه وقتی بازار تقویت می‌شود به قراردادهای نزدیک اقبال بیشتری نشان می‌دهد. یک معامله گر به رویترز در این مورد گفته معاملات خرید بیشتری در آینده انجام خواهد شد ؛ البته با ترکیب با معاملات فروش. یک تحلیلگر گفت بر اساس تحلیل تکنیکال بازار ممکن است بیش از این افزایش قیمت پیدا کند.  بزرگ‌ترین محصول نفتی قابل معامله در بورس آمریکا نیز در این روز 2/ 7درصد بالا رفت.  با این وجود در پایان این گزارش نویسنده آن می‌گوید مطمئنا ضربات بیشتری در آینده به این بازار برخورد خواهد کرد. اوپک اگر ببیند بازار در حال ریکاوری است ممکن است تصمیم به افزایش عرضه خود بگیرد. علاوه بر این، واکسن دست‌کم تا سال 2021 به‌طور گسترده در دسترس نخواهد بود. آمار مبتلایان به سرعت در حال افزایش است به خصوص اینکه زمستان در نیمکره شمالی زمین شروع می‌شود.  

واکسن کرونا، درمانی برای نفت؟

دوشنبه نفت بیشترین رشد روزانه را از ژوئن رقم زد. این موضوع به خوبی میزان وابستگی بازارها از جمله طلای سیاه را به روند پاندمی کرونا نشان می‌دهد. یک خبر مثبت با وجود ابهامات بسیار زلزله‌ای در بازارها به وجود آورد. رئیس بخش بازارهای نفت ریستاد انرژی در این مورد می‌گوید راه درازی تا به کار بردن واکسن مورد اشاره برای جامعه جهانی باقی مانده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند در کوتاه‌مدت نفت همچنان با ابهام در چشم‌انداز تقاضا درگیر خواهد بود؛ چراکه اروپا هنوز تحت محدودیت‌های ناشی از شیوع این ویروس است. کالوم مک فرسون، رئیس کالاهای بانک اینوستک به بلومبرگ می‌گوید: «برای بازار نفت، کشف و ورود واکسن می‌تواند تمرکز را از سوالات در مورد عرضه و تقاضا در کوتاه مدت به چگونگی ریکاوری تقاضای نفت در سال 2021 تغییر دهد.» وی همچنین می‌افزاید: این موضوع ممکن است به دولت‌ها برای کاهش محدودیت‌ها جرات بیشتری دهد. رالی قیمتی در برخی فرآورده‌ها به خصوص سوخت جت نشان دهنده رشد خوش بینی نسبت به احتمال بازگشت تردد شهروندان به حالت عادی بود. با این حال، دلایلی برای محتاط ماندن وجود دارد. تحلیلگران جی پی مورگان در یک گزارش پس از انتشار خبر واکسن فایزر گفته‌اند تقاضای جهانی همچنان تا پایان سال آینده به سطح پیش از شیوع کرونا بازنمی گردد. مدیرعامل ویتول نیز دیروز هشدار داد ماه‌های سختی در انتظار تقاضای نفت خواهد بود. راسل هاردی با این حال بر این باور است که قیمت نفت پس از این ماه‌ها با کاهش موجودی‌ها به سمت 50 دلار بر بشکه حرکت خواهد کرد.  رئیس شرکت تجاری گانور، Torbjorn Tornqvist در مورد تاثیر واکسن فایزر بر بازار نفت می‌گوید: «این واکسن طی 5 تا 6 ماه آینده واقعیت‌های زمین را تغییر نخواهد داد. تقاضا هنوز به سطح سال 2019 نرسیده است. ما باید حداقل یک سال صبر کنیم.» وی افزود: «ما بیش از نیمی از موجودی نفت در بهار را به فروش رسانده‌ایم، بنابراین 500 میلیون بشکه دیگر باقی مانده است.»   

پیک تقاضا از نظر ریستاد

شرکت نروژی ریستاد انرژی پیش از ورود بازار به فاز جدید در یک گزارش تخمین خود از زمان به پیک رسیدن تقاضا را کاهش داد. به گفته این شرکت، دو عامل پاندمی کرونا و گذار انرژی موجب شده ریستاد پیش‌بینی کند تقاضای نفت در سال 2028 به اوج خود یعنی 102 میلیون بشکه خواهد رسید و پس از آن افول خواهد کرد. پیش از شیوع کرونا، ریستاد بر این باور بود که تقاضا در سال 2030 با رقم روزانه 106 میلیون بشکه به پیک خواهد رسید. ریستاد این موضوع را در سه سناریو بررسی کرده که سناریوی اصلی آن با عنوان «سناریوی اهداف دولتی» فرض را بر این می‌گیرد که سهم نفت در بخش‌های مختلف مطابق با تعهدات دولت‌ها برای کاهش انتشار کربن به‌خصوص در برقی سازی حمل و نقل پیش می‌رود. علاوه بر آن، پایداری کووید- 19 احتمالا باعث کاهش تقاضا در سال 2020 به 3/ 89 میلیون بشکه در روز شود که قابل قیاس با 6/ 99 میلیون بشکه در سال 2019 بر اساس محاسبات این شرکت است. پس از این تقاضا در سال آینده میلادی به 8/ 94 میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد که هنوز تحت تاثیر قرنطینه منطقه‌ای و بهبودی کند سفرهای هوایی بین‌المللی است و هنوز کمتر از سطح پیش از کرونا است.

در این سناریو، در سال 2022 هم تقاضا به سطح قبل از شیوع کرونا باز نمی‌گردد و به 4/ 98 میلیون بشکه در روز خواهد رسید چراکه تاثیرات ساختاری کرونا مانند کاهش تردد به محل کار و ریکاوری آهسته بخش هوایی پابرجا خواهند بود. بالاخره در سال 2023 تقاضا به 1/ 100 میلیون بشکه یعنی اندکی بیش از سال 2019 می‌رسد.