تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
از گذشته‌های دور، حجامت یکی از روش‌های درمانی بوه که در درمان‌های قدیمی بسیار کارآمد نیز بوده است. امروزه پزشکان با توجه به طب نوین پژوهش‌های فراوان، دلیل کارآمدی آن را روشن کرده‌اند. قبل از اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها به شکل امروزی رایج شوند، از حجامت برای درمان بیماری‌های جدی استفاده می‌شد. در سال 1942 ویلیام اُسلر، پژوهشگر مؤسسه ملی بهداشت و درمان آمریکا اعلام کرد که حجامت یکی از روش‌های مؤثر در درمان ذات‌الریه حاد است. طبیبان قدیم دلیل کارآمد بودن حجامت را نمی‌دانستند، اما پزشکان امروز دلیل آن را توضیح می‌دهند. «Ericskaw» دانشمند دانشگاه شیکاگو به تازگی نوعی باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس (Starchyloccoccus arureus) کشف کرده است که به راحتی نام ان را به استافیلوکوکوس تغییر داد. تماس این باکتری با پوست سالم و یا در سوراخ‌‌هایی بینی می‌تواند باعث ایجاد عفونت‌های پوستی و یا جوش شود. استافیلوکوکوس همچنین می‌تواند، عفونت‌های جدی در خون، استخوان‌ها و ریه ایجاد کند که مانند باکتری‌های دیگر روز به روز هم نسبت به درمان مقاوم‌تر شود. این باکتری برای رشد و ایجاد عفونت نیاز به آهن خون دارد و بیشتر هم ترجیح می‌دهد از آهن موجود «heme» (از اجزای گلبول قرمز) استفاده کند. اسکار و همکاران او معتقدند که آهن heme، یکی از موادی است که این باکتری برای ایجاد عفونت به آن نیاز دارد و اگر این ماده در خون وجود نداشته باشد، شانسی برای زنده ماندن و ایجاد بیماری نخواهد داشت. راتیز رومالت، اعتقاد دارد که حجامت یکی از روش‌های مؤثر در گرسنه نگه داشتن پاتوژن‌های باکتریایی است و رشد باکتری را کاهش می‌دهد. اگرچه امروزه انجام حجامت چندان رایج نیست و هیچ یک از پژوهشگران احیای دوباره آن را پیشنهاد نمی‌کنند، اما دلیل اینکه چرا این کارگاه برای درمان بیماری‌ها نتیجه‌بخش است، کاملاً روشن است.
تاریخ حجامت
در نقاشی‌های یونان باستان نشان داده شده که آنها به وسیله یک گلدان از بیمار خون می‌گرفتند. حجامت روش درمانی است که یونانیان قدیم از آن استفاده می‌کردند و یکی از رایج‌ترین شیوه‌های درمانی در قرن 19 بوده است. در زمان بقراط نیز حجامت انجام می‌شده، اما به طور کلی آنها بیشتر به اصلاح تغذیه و رژیم غذایی تکیه می‌کردند. محبوبیت حجامت در یونان توسط نظریات جالینوس افزایش یافت؛ زمانی که او کشف کرد نه تنها در رگ، بلکه در سرخرگ‌ها هم خون وجود دارد (تا آن روز مردم فکر می‌کردند درون سرخرگ هوا وجود دارد!) جالینوس اعتقاد داشت مقدار خونی که در حجامت از افراد گرفته می‌شود، بسته به سن بیمار، شرایط بیمار، فصل، آب و هوا و مکان تغییر می‌کند. در حجامت، خون‌های کثیف از بدن خارج می‌شود. بیماران اغلب بعد از حجامت احساس بهتری دارند و احساس سبکی می‌کنند. زنان به دلیل قاعدگی ماهیانه و تصفیه خون‌شان از این طریق، نیازی به حجامت ندارند.
زالو درمانی
بیش از هزاران سال است که در هند از روش تصفیه و پاکسازی خون برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. خون مایعی حیاتی در سراسر بدن است که گردش آن در سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها باعث می‌شود انواع موادمغذی به سایر بافت‌ها و اندام‌های بدن برسد. سلول‌های خون در محیط مایع و معلق پلاسما تشکیل می‌شوند. یک فرد به طور متوسط در هر کیلوگرم از وزن خود حدود 70 میلی‌لیتر خون دارد (به این ترتیب یک مرد بالغ به طور متوسط 5 لیتر خون در بدن دارد.) بدون خون، انسان نمی‌تواند زندگی کند. گهگاه خون سمومی را که در دستگاه گوارش وجود دارد، به خود جذب می‌کند که این سموم باید تصفیه شوند. تصفیه و حذف خون کثیف از بدن به معنی حذف ریشه و علت بیماری‌هاست. امروزه خونگیری به وسیله سوزن و یا برش انجام می‌شود؛ اما در طب سنتی، این کار توسط مکنده‌های طبیعی یعنی زالو انجام می‌شد. در این روش، زالو را در محل خاصی از بدن بیمار قرار می‌دهند تا مکیدن خون ناخالص آن را بیرون بکشد. مواردی که به وسیله زالو درمانی، می‌توانند درمان شوند عبارتند از: اگزما، بیماری‌های پوستی، التهابات استخوان و مفاصل، بواسیر، کورک، طاسی، سفت شدن بافت‌های بدن، نقرس و زخم، روماتوئید، آرتروز، تبخال.
زالو
زالو از گروه کرم‌ها است و بیشتر در جنگل‌های استوایی و در زمین‌های چمن و آب یافت می‌شود. دوازده نوع زالو وجود دارد که شش نوع آن سمی و شش نوع دیگر غیرسمی است. این حیوان در دو سر بدن خود مکنده‌های قدرتمند با سه آرواره دارد و برشی به شکل Y در پوست ایجاد می‌کند. یک زالو می‌تواند بین 30 دقیقه تا 6 ساعت روی پوست باقی بماند و خون بمکد. در طول هر دوره از تغذیه، آنها بین 5 تا 15 میلی‌لیتر خون می‌‌مکند و خون مکیده شده را بیشتر از یک ماه در معده خود نگه می‌دارند. با این حال پس از فرآیند مکش، پس از یک هفته، دوباره می‌توانند شروع به خوردن غذا (خون) کنند.
ویژگی‌های زالو در تصفیه خون
زالو خون ناخالص را می‌مکد. با استفاده از نمک می‌توان آنها را از پوست بیمار جدا کرد. زالو گرسنه نسبت به نور و محرک‌های مکانیکی پاسخ می‌دهد. هنگامی که در جای خودش متصل می‌شود، با خیال راحت در همان نقطه می‌ماند تا پر از خون شود. ترشحات بزاق زالو حاوی مواد ضدانعقاد، هیستامین و بی‌حس‌کننده است که خاصیت ضدانعقادی آن مانع از لخته شدن خون می‌شود و در حال حاضر پژوهشگران مشغول بررسی این بزاق برای درمان بیماری‌های قلبی هستند. عمیق‌ترین خون‌های کثیف توسط زالو استخراج می‌شود.
نگهداری زالو
زالوها باید در یک ظرف آب استریل نگهداری شوند. به ازای هر زالو 250 میلی‌لیتر آب باید وجود داشته باشد و دمای ایده‌آل برای نگهداری آنها 15 الی 25 درجه سانتیگراد است. زالوها نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند. وقتی که ظرف آب زالوها عوض می‌شود، باید درجه حرارت آن مانند آب قبلی باشد. زالوهای استفاده شده را هرگز نباید با زالوهای استفاده نشده در یک جا قرار داد و هرگز نباید از یک سری زالو برای دو بیمار استفاده کرد.
روش استفاده از زالو
پوست بیمار را با آب و صابون بشوئید و زالوها را به بدن بیمار نزدیک کنید. خود زالو سریع جذب پوست می‌شود. برای راحتی کار می‌توان با سوزن روی پوست یک ضربه کوچک زد و زالو سریع به خون بیرون آمده می‌چسبد. از روی حرکت زالو به سمت جلو می‌توانید سر آن را تشخیص دهید. روی زالوها را با یک پنبه مرطوب بپوشانید. وقتی مکیدن خون بعد از 45 دقیقه به پایان رسید. از بدن بیمار جدا کنید و اگر جدا نشد، این کار را با استفاده از نمک یا زردچوبه انجام دهید. مدت زمان لخته شدن خون و فشار خون بیمار را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید طبیعی است. ممکن است به علت باکتری موجود در روده زالو، کمی قرمز و دچار خارش شود. جای گاز و زخم زالو را با عسل شسته و بانداژ کنید. درمان با زالو طی شش هفته انجام می‌شود. (البته مدت و تعداد بستگی به نوع بیماری و شدت آن دارد.) در موارد و افراد زیر نباید از زالودرمانی استفاده شود. افراد هموفیلی و مبتلا به اختلالات خونی بیماران ضعیف افراد دارای حساسیت زنان باردار و شیرده استفاده از زالو در بیماری‌های زیر بسیار مؤثر است و نتایج عالی دارد:
ریزش مو زخم پسوریازیس آلوپسی (بیماری است که در آن مو می‌ریزد و اما فولیکول‌های مو همچنان باقی می‌مانند و زالو در قسمت‌های طاس بیمار استفاده می‌شود.) اندازه زالوها نباید بیش از حد بزرگ و یا کوچک باشد.
