در اردیبهشت ماه سال 1397 بود که آمریکا از برجام خارج شد و رئیس جمهور وقت این کشور اعلام کرد که تحریم‌ها علیه ایران در مدت 90 روزه و 180 روزه باز خواهند گشت.
به گزارش تابناک اقتصادی، یکی از تحریم‌ها این بود که هر گونه خرید و فروش دلار با ایران ممنوع است. همچنین آمریکا نفت ایران را نیز تحریم کرد؛ نفتی که بیشتر منبع درآمد ارزی کشور از آن ناحیه بود. تحریم بانک ها، ورود ارز‌های حاصل از صادرات و فروش مخفیانه نفت را نیز با مشکلاتی مواجه کرد؛ بنابراین به شدت سمت عرضه دلار با مشکلاتی مواجه شد.
از همین روی، دولت تدابیری برای متعادل کردن میزان دخل و خرج دلار در کشور اندیشید؛ از جمله اینکه واردات برخی کالا‌های غیرضرور را ممنوع اعلام کرد.
تدابیر دولت باز هم نتوانست، تقاضا و عرضه دلار را به سمت تعادل هدایت کند و جلوی جهش قیمت دلار را بگیرد و کانال‌های قیمتی یکی پس از دیگری شکسته شد. در سال جاری هم قیمت دلار از کانال 15 هزار تومان تا کانال 32 هزار تومان جهش پیدا کرد.
با افزایش قیمت دلار از اردیبهشت ماه امسال، بانک مرکزی تلاش کرد تا با فشار بر صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را باز نگردانده اند، آن‌ها را مجبور به بازگرداندن ارز‌های حاصل از صادرات خود کند تا جلوی جهش قیمت ارز را بگیرد؛ اما در این کار چندان موفق نبود و قیمت دلار روند صعودی خود را طی کرد. یکی از دلایل عدم موفقیت بانک مرکزی، این بود که برخی صادرکنندگان، ارزی نداشتند که به کشور بازگردانند و این ارز‌ها تبدیل به خرید مسکن و ملک در کشور‌های همجوار ایران شده بود!
ارز خرید ملک در تورنتو، دوبی و ترکیه را چه کسی تامین می‌کند؟
مجیدرضا حریری رئیس اتاق ایران و چین طی گفت‌وگویی با تابناک اقتصادی در پنجم تیرماه سال جاری در همین باره گفت: متاسفانه در سال‌های اخیر، شاهد رشد ورود کالای قاچاق به کشور هستیم، به گونه‌ای که سالانه بین 12 تا 25 میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می‌شود. حال سوال اینجاست که ارز این کالای قاچاق از کجا تامین می‌شود؟ پاسخ روشن است، ارز صادرات غیرنفتی توسط صادرکننده متخلف برای این موارد تامین می‌شود. وقتی ایرانی‌ها نفر اول در خرید آپارتمان در ترکیه یا نفر اول در خرید ملک در تورنتو می‌شوند، ارزشان را چه کسی تامین می‌کند؟ همین قهرمانان صادراتی، ارز خرید املاک ترکیه را فراهم می‌کنند.
پس از این مسائل و با توجه به اینکه کشور در یک جنگ اقتصادی تمام عیار قرار داشت که یکی از سلاح های مخرب آن دلار و ارز بود، نهادهای انتظامی و قضایی برای برخورد با صادرکنندگان متخلف ورود کردند.
به هر صورت در این روزها شاهد یک نوع دیگری از مداخله در بازار ارز و دلار هستیم که شاید ناخواسته بوده باشد؛ اما می تواند در نهایت به خروج سرمایه از کشور و برهم ریختگی بازار ارز منجر شود.
در تبلیغی عجیب این روزها شاهد آن بودیم که یکی از سلبریتی ها مردم را ترغیب به خرید مسکن در دبی می کرد. وی در این ویدیو تبلیغاتی اظهار می داشت: "همین بغل بیخ گوش خونتون، رفتید دوبی خونه‌ها رو ببینید؟ واقعا لایف استایل خونه‌های دوبی با هیچ جای دنیا قابل قیاس نیست؛ قبول دارید؟ داماک میتونه شرایط ویژه برای خرید خونه تو اونجا رو براتون فراهم کنه. برید بخرید و حالشو ببرید. بچه‌هاتون هم دعاتون میکنن!"
این اظهارات با واکنش های تندی از سوی کاربران فضای مجازی هم رو به رو شد. کاربرانی که عمدتاً به همان مسئله خروج سرمایه از کشور اشاره داشتند و اعلام می کردند، در حالی که مسئولین در تلاش هستند در این جنگ اقتصادی به هر نحوی شده ارز به کشور وارد کنند و در این راستا فعالان اقتصادی تحت فشار قرار می گیرند، برخی سلبریتی ها مردم را تشویق به خرید مسکن در دبی می کنند.
به هر صورت هر چند این سلبریتی در ویدئو دیگری بابت این تبلیغ از مردم عذرخواهی کرد، باید همه به خصوص سلبریتی ها در این جنگ اقتصادی سنجیده تر عمل کنند. تبلیغ برای خرید مسکن آن هم در کشوری که بارها و بارها ضربات متعددی به اقتصاد این کشور وارد کرده است و حتی از بستن صرافی های ایرانی در جنگ اقتصادی و وعده تامین نفت در صورت تحریم نفت ایران دریغ نکرده، کمی جای تامل داشته و دارد؛ به خصوص که این تبلیغ از سوی سلبریتی انجام شده است که بیشتر مخاطبان از وی به عنوان یک بازیگر ارزشی یاد می کنند.
همچنین فارغ از مسائل خروج سرمایه از کشور، نباید فراموش کرد، بسیاری از افرادی که به خرید املاک در خارج از کشور اقدام کرده اند به علت تغییر قوانین این کشورها و یا برخی شرایط اقتصادی متضرر شده اند.
سخن پایانی
به تازگی رئیس اتاق بازرگانی تهران گفته است، طی سال 1390 تا 1398، حدود 90 میلیارد دلار سرمایه از کشور خارجی شده است.
این رقم نشان از عدم مدیریت صحیح و مناسب از سوی دولت در جهت استفاده بهینه از سرمایه های ارزی و ریالی برای توسعه، تولید و رشد اقتصادی دارد. در این میان، تبلیغات نسنجیده از سوی برخی افراد نظیر مورد یاد شده، به آشفتگی عدم مدیریت منابع مالی در مسیر تولید دامن می زند و ضرورت دارد در جنگ اقتصادی، دولت و تیم اقتصادی آن، هوشمندانه تر از گذشته عمل کنند تا در نهایت به شکوفایی اقتصاد ایران منجر شود.