چگونه فردی روشنفکر باشیم و ذهن باز داشته باشیم

“در هر صنعت، فرصت های نامحدودی وجود دارد. وقتی ذهن باز باشد، همیشه مرزی وجود دارد.”

– چارلز اف. کاترینگ

داشتن ذهن باز به این معنی است که بخواهید ایده های جدید و متفاوت را بررسی یا دریافت کنید. یعنی انعطاف پذیر باشید و خودتان را با تجربیات و ایده های جدید وفق دهید.

ایجاد یک ذهن باز یکی دیگر از نتایج ارزشمند تفکر انتقادی و استدلال است.

دنیای امروز بیشتر از گذشته در حال تغییر و تحول است. برای همگام شدن با آن باید نسبت به تجربیات جدید و راه های نو نگاه کردن به مسائل فکر بازی داشته باشیم. اگر خودمان را به روز نگه نداریم از تکنولوژی های شگفت انگیز جدید مثل اینترنت، تلفن همراه، عکاسی دیجیتال، ipod و امثال آن عقب می مانیم. این تکنولوژی ها زندگی ما را ساده تر و هر روز جذاب تر می کنند.

افرادی که فکر باز و روشنی دارند می توانند نقطه نظراتشان را در مواجهه با واقعیات و اتفاقات جدید تغییر دهند. آنهایی که چنین طرز فکری ندارند، دربرابر هر نوع تغییری مقاومت می کنند و زندگی برایشان چندان رضایت بخش نیست.

اگر خودمان را به آنچه که می دانیم و با آن راحت هستیم محدود کنیم، هر روز بیشتر از گذشته خسته و ناامید خواهیم شد.

اجتماع به طور کل آزاد اندیش تر شده است و رویدادهایی که سال ها قبل قابل قبول نبودند، امروز پذیرفته می شوند.

اگر هر روز رویکرد یکسانی به زندگی داشته باشیم، علاوه بر اینکه احساس کسالت و خستگی خواهیم کرد، قوای عقلانیمان نیز کاهش پیدا می کند.

اما اگر از طرف دیگر، به دنبال راه های جدیدی برای انجام دادن کارها و نگاه کردن به زندگی باشیم، ظرفیت عقلانی خود را هر روز افزایش داده، زندگی برایمان جذاب تر شده و تجربیاتمان گسترده تر می شوند.

روشنفکر بودن همچنین به ما کمک میکند راه حل های بهتری هم برای مشکلات پیدا کنیم. در قدم اول به ما کمک می کند از دیدگاه های مختلف به یک مشکل نگاه کنیم؛ بعد راه های بسیار گسترده تری برای حل آن پیدا خواهیم کرد. وقتی انتخاب های بیشتری به خودمان می دهیم، مطمئناً راه حل های بیشتر و بهتری هم در اختیارمان قرار خواهند گرفت.

و در آخر داشتن فکری باز و روشن به ما کمک می کند افق فکریمان را گسترش دهیم و انسانهایی خاص تر و جذاب تر باشیم.

چطور روشنفکر باشیم و ذهنی باز داشته باشیم

مقدمه

ارسطو گفته است، “این یک نشانه ذهن فرهیخته است که بتواند بدون قبول کردن یک فکر آن را بررسی کند.” گوش دادن به ایده های سایرین شاید ساده نباشد اما می تواند راهی بسیار ارزشمند برای یاد گرفتن چیزهای تازه یا تغییر دیدگاه خود نسبت به زندگی باشد.

دستورالعمل ها

درجه سختی: ساده

وسائل مورد نیاز:

·         زمان و حوصله

·         علاقه به شنیدن نقطه نظرات دیگران

·         توانایی گرفتن جلوی دهانتان

مراحل

قدم اول: نباید نیاز به این داشته باشید که همیشه حق با شما باشد. در فرهنگ ایرانی، همه ما دوست داریم که همیشه حق به جانب ما باشد و همه ما تصور می کنیم که حرف یا فکر ما درست است و این ما هستیم که به روز ترین و جامع ترین اطلاعات را درمورد همه موضوعات داریم. باید بفهمید که هیچ کس، نه حتی شما، نمی تواند به همه سوال ها پاسخ دهد. حقیقتی که هرکس می داند فقط بخشی از حقیقت است. پس اگر نظر یک نفر دیگر هم نسبتاً صحیح باشد چه؟ این نباید باعث شود که به سیستم فکری و عقیدتی خودتان شک کنید، مگر اینکه خودتان بخواهید.

قدم دوم: باید متوجه شوید که عقاید دیگران با ژن ، شخصیت، خلق و خو، تجربیات زندگی، و زمینه تاریخی آن فرد شکل می گیرد. این امکان وجود دارد که خود شما اگر در زمان و مکان دیگری به دنیا می آمدید، یا چیزهای دیگری را در زندگی تجربه می کردید، سیستم فکری و عقیدتی کاملاً متفاوتی داشتید.

قدم سوم: باید هنر خوب گوش دادن را تمرین کنید. اگر حس می کنید باید نظر خودتان را ابراز کنید، شاید لازم باشد که بعضی جاها زبانتان را گاز گرفته و جلوی دهانتان را بگیرید. حتی اگر با عقاید کسی کاملاً مخالف باشید، می توانید با استفاده از جملاتی که خوددر فرد در حرفهایش استفاده کرده نظر بدهید. مثلاً بگویید، “می دانم منظورت درمورد فلان چیز چیه اما اینجاشو نمی فهمم که…”

قدم چهارم: کمی تحقیق کنید. اگر مدام می گویید، “چرا باید یکی اینکارو بکنه؟” یا “هیچوقت نمی تونم تصور کنم که فلان کار رو بکنم” یا “مردم خیلی بی ملاحظه ان!” وامثال آن، شاید بد نباشد که نگاهی به زندگی و طرز فکر دیگران بیندازید. همانطور که همه ما می دانیم، اینترنت منع بسیار خوبی از اطلاعات است. داشتن یک دانش کلی درمورد موضوعات مختلف نه تنها فرصتی در اختیارتان می گذارد که دیدگاهتان را گسترده تر کنید، بلکه اعتبار بیشتری هم به صحبت هایتان می دهد.

قدم پنجم: مبارزاتتان را به دقت انتخاب کنید. گاهی اوقات، هیچوقت قادر نخواهید بود که نقطه نظر کسی را بفهمید و آنها هم همینطور نمی توانند عقاید شما را درک کنند. ایستادگی کردن روی باورهایتان نباید لزوماً با دعوا کردن با هر کس هر زمان که درمورد آن صحبت می کنید همراه باشد.

نکات کلی و هشدارها

·         کلمات و عبارات مفید: “این هم می تونه درست باشه”؛ “این با عقل جور در میاد”؛ “به نظر می رسه که خیلی روی باورهات استواری.”؛ “پس عقیده داری که…؟”؛ “منظورت رو خوب متوجه میشم اما….”؛ “نکته خیلی خوبیه”.

·         حرف های فردی که نقطه نظرات دیگران را درک می کند، اعتبار بیشتری دارد.

·         موضوعاتی هست که نمی خواهید درمورد آن فکر باز و روشن داشته باشید. اشکالی ندارد. همه ما نیاز داریم که روی چیزهایی که فکر می کنیم صحیح است ایستادگی کنیم.