تعریف
فشار خون بالا مشکلی متداول است که در آن نیروی خون دربرابر دیواره رگ‌های خونی آنقدر بالا است که ممکن است منجر به مشکلات جسمی مثل بیماری‌های قلبی شود.
فشارخون با میزان خونی که قلبتان پمپاژ می‌کند و میزان مقاومت جریان خون در رگ‌ها تعیین می‌شود. هرچه قلب میزان خون بیشتری را پمپاژ کند و رگ‌هایتان باریک‌تر باشند، فشارخونتان بالاتر خواهد بود.
ممکن است سال‌ها بدون هیچ نشانه بیماری، دچار فشارخون باشید. فشارخون بالایی که کنترل نشود خطر مشکلات جدی مثل حملات قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
فشار خون بالا معمولاً طی سال‌ها پیشرفت می‌کند و بالاخره برای همه افراد اتفاق می‌افتد. خوشبختانه، فشارخون بالا به راحتی قابل تشخیص است. و وقتی بدانید فشارخون بالا دارید، می‌تواند از پزشک برای کنترل آن کمک بگیرید.
اکثر افرادیکه دچار فشارخون بالا هستند، هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارند، حتی اگر عدد فشارخون آنها که اندازه‌گیری شده است، عددی بسیار بالا باشد.
بااینکه تعداد کمی از افرادیکه در مراحل اولیه فشارخون بالا هستند ممکن است دچار سردرد، سرگیجه یا خونریزی بینی غیرعادی شوند، اما این نشانه‌ها تازمانیکه فشارخون فرد به حد جدی و خطرناک نرسیده است، اتفاق نمی‌افتند.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد
اگر به طور منظم برای چکاپ نزد پزشک بروید، فشارخونتان اندازه‌گیری خواهد شد.
از سن 18 سالگی بهتر است حداقل هر دو سال یکبار فشارخونتان را اندازه‌گیری کنید. اگر مشکلی در شما مشاهده شود، ممکن است پزشک بخواهد دفعات بیشتری برای سنجش فشارخون مراجعه کنید. برای بچه‌های 3 سال به بالا هم فشارخون در ویزیت‌ها و چکاپ‌های منظم با پزشک اندازه‌گیری می شود.
اگر به طور منظم پیش دکتر نمی‌روید، می‌توانید از دستگاه‌های سنجش فشارخون که در محل‌های عمومی مختلف یا داروخانه‌ها موجود است استفاده کنید.
فشارخون بالا دو نوع دارد:
درمورد اکثر افراد بزرگسال، فشارخون بالا هیچ علت مشخصی ندارد. این نوع فشارخون بالا، طی سال‌ها و به مرور زمان اتفاق می‌افتد.
فشارخون بالا در بعضی افراد به علت وجود یک مشکل دیگر است. این نوع فشارخون به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد و موجب بروز فشارخونی بسیار بالاتر از نوع فشارخون اولیه می‌شود. مشکلات و داروها مختلفی، ازجمله موارد زیر می‌تواند موجب بروز فشارخون ثانویه شود:
1. مشکلات کلیوی
2. تومر غده آدرنال
3. برخی نواقص مادرزادی رگ‌های خونی
4. برخی داروها مثل داروهای ضدبارداری، سرماخوردگی. دکونژستان‌ها، مسکن‌ها و برخی دیگر از داروهای با نسخه
5. داروهای غیرقانونی مثل کدئین و آمفتامین‌ها
فشارخون بالا عوامل خطرزای مختلفی دارد که عبارتند از:
1. سن. با بالاتر رفتن سن خطر ابتلا به فشارخون بیشتر می‌شود. در اوایل میانسالی، فشارخون در مردها متداول‌تر است. خانم‌ها معمولاً بعد از یائسگی دچار فشارخون می‌شوند.
2. نژاد. فشارخون بالا معمولاً بین سیاه‌پوستان متداول‌تر است و نسبت به سفید‌پوستان در سنین پایین‌تری دچار فشارخون می‌شوند. مشکلات جدی مثل سکته و حمله قلبی هم در میان سیاه‌پوستان شایع‌تر است.
3. سابقه خانوادگی. فشارخون معمولاً در خانواده منتقل می‌شود.
4. اضافه‌وزن یا چاقی. هر چه وزن بالاتر باشد، برای تامین اکسیژن و موادمغذی بافت‌ها نیاز به پمپاژ خون بیشتری است. هرچه حجم خونی که در رگ‌ها گردش می‌کند بیشتر می‌شود، فشار وارد بر دیواره رگ‌ها بیشتر می‌شود.
5. عدم فعالیت جسمی. افراد غیرفعال معمولاً ضربان‌قلب بالاتری دارند. هرچه ضربان‌قلب بالاتر باشد، با هر انقباض، قلب می‌بایست بیشتر کار کند و نیروی وارد بر رگ‌های خونی نیز بیشتر می‌شود. نداشتن فعالیت جسمی احتمال اضافه‌وزن را هم بالا می‌برد.
6. مصرف دخانیات. نه‌تنها مصرف دخانیات بلافاصله به طور موقت فشارخون را بالا می‌برد، بلکه موادشیمیایی موجود در آن می‌تواند پوشش دیواره‌های رگ‌های خونی را تخریب کند. این می‌تواند موجب باریک شدن رگ‌ها و بالا رفتن فشارخون شود. قرار گرفتن در معرض دود دخانیات نیز می‌تواند موجب بالا رفتن فشارخون شود.
7. مصرف بالای سدیم در رژیمغذایی. سدیم زیاد در رژیمغذایی می‌تواند موجب احتباس مایعات در بدن شود که منجر به بالا رفتن فشارخون می‌شود.
8. مصرف کم پتاسیم در رژیمغذایی. پتاسیم به تنظیم توازن سدیم در سلول‌ها کمک می‌کند. اگر به اندازه کافی در رژیمغذایی خود از پتاسیم استفاده نکنید، ممکن است سدیم بیش از اندازه در بدنتان جمع شود.
9. مصرف کم ویتامین D در رژیمغذایی. اینکه کم بودن میزان ویتامین D مصرفی می‌تواند منجر به بال رفتن فشارخون شود یا خیر هنوز قطعی نیست. ویتامین D می‌تواند بر آنزیمی که توسط کلیه‌ها تولید می‌شود و بر فشارخون تاثیر دارد، اثر بگذارد.
10. مصرف زیاد الکل. مصرف بی اندازه الکل به مرور زمان قلب را تخریب می‌کند. بیشتر از دو گیلاس در روز فشار خون را بالا می‌برد.
11. استرس. استرس زیاد می‌تواند موجب بالا رفتن موقتی و البته قابل‌توجه فشارخون شود. اگر سعی کنید با زیاد غذا خوردن، استفاده از دخانیات یا نوشیدن الکل خود را آرام کنید، فقط احتمال بروز مشکل فشارخون را در خود افزایش می‌دهید.
12. برخی مشکلات مزمن. بعضی بیماری‌های مزمن مثل کلسترول بالا، دیابت، بیماری کلیوی و آپنه خواب هم خطر ابتلا به فشارخون را بالا می‌برند.
گاهی اوقات بارداری نیز با بالا بودن فشارخون در ارتباط است.
بااینکه فشارخون در افراد بزرگسال متداول‌تر است، اما بچه‌ها در خطر ابتلا به آن قرار دارند. در برخی کودکان، فشارخون ممکن است با مشکلاتی از قبیل مشکلات کلیوی یا قلبی ایجاد شود. اما عادات بد زندگی مثل رژیمغذایی ناسالم یا ورزش نکردن هم با آن در ارتباط است.
فشار زیاد بر دیواره‌های رگ که با فشارخون بالا ایجاد می‌شود می‌تواند موجب تخریب رگ‌های خونی و همچنین بعضی اندام‌های داخلی بدن شود. هرچه فشارخون بالاتر باشد و به مدت طولانی‌تری کنترل نشود، این تخریب بیشتر خواهد بود.
فشارخون کنترل‌نشده می‌تواند موجب بروز مشکلات زیر شود:
1. حمله قلبی یا سکته. فشارخون بالا می‌تواند موجب سخت و ضخیم شدن رگ‌های خونی شود که این نیز منجر به حمله قلبی یا سکته و سایر مشکلات می‌شود.
2. آنوریسم. بالا بودن فشارخون موجب ضعیف و متورم شدن رگ‌های خونی و درنتیجه آنوریسم شود. اگر آنوریسم بترکد، می‌تواند کشنده باشد.
3. نارسایی قلبی. عضله قلب برای پمپاژ خون علیه فشار بالای درون رگ‌ها، ضخیم می‌شود. برای این عضله قلب ضخیم‌شده پمپاژ خون کافی برای برآوردن نیازهای بدن بسیار دشوار شده و این منجر به نارسایی قلبی می‌شود.
4. ضعیف و باریک شدن رگ‌های کلیه‌ها. این می‌تواند از عملکرد طبیعی این اندام جلوگیری کند.
5. ضخیم، باریک یا پاره شدن رگ‌های چشم. این می‌تواند موجب از دست رفتن بینایی شود.
6. سندرم متابولیک. این سندرم جزء اختلالات متابولیک بدن مثل افزایش دور کمر، بالا رفتن تری‌گلیسیرید، کاهش لیپوپروتئین تراکم بالا (HDL) یا کلسترول خوب، فشارخون بالا و بالا رفتن انسولین بدن است. اگر دچار فشارخون بالا هستید، احتمال بروز سایر اجزای سندرم متابولیک در شما بیشتر است. هرچه دچار اجزای بیشتری باشید، احتمال ابتلای شما به دیابت، بیماری‌قلبی و سکته نیز بیشتر خواهد بود.
7. مشکل حافظه یا درک. فشارخونی که کنترل نشود، می‌تواند بر قدرت فکر کردن، به خاطر سپردن و یادگیری شما اثر بگذارد.
اگر تصور می‌کنید ممکن است دچار فشارخون بالا باشید، حتماً از دکتر داخلی‌تان وقت بگیرید تا فشارخونتان را چک کند.
برای چک کردن فشارخون نیاز به هیچ آماده‌سازی نیست. بهتر است پیراهن آستین کوتاه بپوشید تا برای بالا زدن استین پیراهنتان دچار مشکل نشوید. بد نیست از مصرف موادغذایی کافئین‌دار قبل از آن خودداری کنید. همچنین قبل از سنجش فشارخونتان باید توالت رفته باشید.
ازآنجاکه بعضی داروها مثل داروهای سرماخوردگی، ضدافسردگی، قرص‌های ضدبارداری و از این قبیل می‌تواند موجب بالا بردن فشارخون شود، بد نیست لیستی از داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید را به پزشکتان نشان دهید. بدون توصیه دکتر به هیچ عنوان مصرف دارویی که تصور می‌کنید موجب فشارخونتان شده است را کنار نگذارید.
ازآنجا که این ویزیت‌ها کوتاه هستند. بهتر است برای آن آماده باشید. در زیر اطلاعاتی برای آماده‌سازی خود برای چکاپ فشارخون و انتظاراتی که باید از پزشکتان داشته باشید آورده‌ایم.
1. علائم و نشانه‌هایی که در خود مشاهده می‌کنید را یادداشت کنید. فشارخون بالا به ندرت علائم و نشانه‌هایی به دنبال دارد اما یکی از عوامل‌خطرزای بیماری قلبی است. اگر علائمی مثل درد سینه یا تنگی نفس دارید حتماً پزشکتان را در جریان بگذارید.
2. اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید. اطلاعاتی مثل سابقه خانوادگی فشارخون، کلسترول بالا، بیماری قلبی و سکته یا دیابت و یا هر نوع استرس جدی یا تغییرات جدید در زندگی‌تان.
3. لیستی از همه داروهای مصرفی‌تان تهیه کنید. این شامل ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید نیز می‌شود.
4. یکی از دوستان یا افراد خانواده را همراه خود ببرید. گاهی بیان همه اطلاعات لازم در ویزیت دکتر مقدور نیست. کسی که همراهتان می‌اید می‌تواند برخی اطلاعاتی که فراموشتان شده را به خاطرتان بیاورد.
5. برای حرف زدن درمورد رژیمغذایی و عادات ورزشی خود آماده باشید. اگر در حال حاضر برنامه غذایی یا ورزشی خاصی را دنبال نمی‌کنید، درمورد مشکلاتی که برای شروع آن احساس می‌کنید با پزشکتان صحبت کنید.
6. سوالات خود را برای پرسیدن از دکتر یادداشت کنید.
زمانی که نزد دکتر هستید محدود است، ازاینرو آماده کردن لیستی از سوالاتتان کمکتان می کند از زمانتان بهره کافی ببرید. سوالاتتان را به ترتیب اهمیت یادداشت کنید که اگر وقت کم آوردید، مهمترین‌ها را پرسیده باشید. چند نمونه از سوالات اساسی درمورد فشارخون بالا می‌تواند موارد زیر باشد.
1. به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
2. آیا به داروی خاصی نیاز دارم؟
3. چه غذاهایی باید بخورم و از کدام‌ها باید پرهیز کنم؟
4. چه میزان فعالیت جسمی برای من لازم و مناسب است؟
5. چند وقت یکبار باید برای چک کردن فشارخون نزد دکتر بروم؟
6. آیا نیاز هست که فشارخونم را در خانه اندازه‌گیری کنم؟
7. رویکرد اولیه‌ای که توصیه می‌کنید چه جایگزین‌های دیگری دارد؟
8. من دچار مشکلات جسمی دیگری هم هستم، چطور می‌توانم همه اینها را به بهترین نحو کنترل کنم؟
9. آیا محدودیت‌هایی هست که می‌بایست رعایت کنم؟
10. آیا نیاز به مراجعه به متخصص دارم؟
11. آیا داروی تجویزی شما جایگزین دیگری دارد؟
12. آیا بروشور خاصی برای مطالعه در این زمینه دارید که بتوانم با خودم ببرم؟
13.چه وب‌سایت‌هایی را برای بالا بردن اطلاعاتم در این زمینه پیشنهاد می‌کنید؟
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از دکتر آماده کرده‌اید، هر زمان که صحبتی را متوجه نشدید، قطعاً از پزشکتان سوال کنید.
از دکترتان چه انتظاری داشته باشید
احتمالاً دکترتان تعدادی سوال از شما می‌پرسد. آماده بودن برای پاسخ به آنها در وقت صرفه‌جویی کرده و کمک می‌کند بتوانید به نکات بیشتری در جلسه ویزیت بپردازید. دکتر ممکن است سوال کند:
1. آیا سابقه خانوادگی ابتلا به کلسترول بالا، فشارخون بالا یا بیماری قلبی دارید؟
2. عادات غذایی و ورزشی شما به چه صورت است؟
3. آیا از نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنید؟ در هفته چه مقدار؟
4. آیا از دخانیات استفاده می‌کنید؟
5. آخرین باری که فشارخونتان را چک کردید چه زمان بود؟ فشارخونتان در آن زمان روی چند بود؟
در حال حاضر چه می‌توانید بکنید
هیچوقت برای ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی مثل ترک سیگار، دنبال کردن یک رژیمغذایی سالم و بالا بردن فعالیت جسمی دیر نیست. اینها اولین قدم برای دفاع دربرابر فشارخون بالا و مشکلات ناشی از آن مثل حمله قلبی و سکته هستند.
فشارخون توسط یک فشارسنج که از یک بازوبند قابل تورم و یک صفحه مدرج تشکیل شده است، اندازه‌گیری می‌شود. فشارخون اندازه‌گیری‌شده بر حسب میلی‌متر جیوه (mm Hg) می‌باشد و شامل دو عدد است. اولین عدد و یا عدد بالاتر فشاری را اندازه می‌گیرد که قلب شروع به ضربان می‌کند (فشار سیستولیک)، دومین عدد و یا عدد پایینتر، فشار موجود در شریان را در بین ضربان‌ها اندازه‌گیری می‌کند (فشار دیاستولیک(.
فشارخون‌های اندازه‌گیری‌شده به گروه‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
• فشارخون نرمال
فشار خون پایینتر از 120/80 میلی‌متر جیوه، طبیعی است. بعضی از پزشکان فشارخون 115/75 را به عنوان میزان اپتیمال توصیه می‌کنند. هنگامی که فشارخون به بیش از 115/75 میلی‌مترجیوه افزایش می‌یابد، خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و عروقی نیز شروع به افزایش می‌کند.
• مرحله پیش از فشارخون بالا
این مرحله به فشار سیستولیک بین 120 تا 139 میلی‌متر جیوه و یا فشار دیاستولیک بین 80 تا 89 میلی‌متر جیوه گفته می‌شود. این مرحله در صورت عدم کنترل به مرور زمان بدتر خواهد شد.
• فشار خون بالای مرحله اول
فشار خون سیستولیک 140 تا 159 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک 90 تا 99 میلی‌متر.
• فشار خون بالای مرحله دوم
فشار سیستولیک 160 میلی‌متر جیوه و یا بالاتر و فشار خون دیاستولیک 100 میلی‌متر جیوه و بالاتر را پُرفشاری خون مرحله دوم می‌نامند که شدیدترین نوع فشار خون بالا است.
هر دو عدد خوانده شده در اندازه‌گیری فشار خون مهم هستند ولی بعد از سن 50 سالگی اندازه گیری فشار سیستولیک اهمیت بیشتری دارد. فشار خون بالای سیستولیک زمانی است که فشار دیاستولیک نرمال بوده ولی فشار سیستولیک بالا است. این نوع فشارخون بالا معمول‌ترین نوع فشارخون بالا در افراد بالاتر از سن 50 سال است.
پزشک شما قبل ازاین که فشار خون بالا را در شما تشخیص بدهد، فشار شما را دو تا سه بار در ویزیت‌های جداگانه اندازه‌گیری خواهد کرد. زیرا به صورت طبیعی فشارخون در طول روز و گاهی در طول جلسه ویزیت پزشک (فشار خون ناشی از روپوش سفید!) متفاوت است. پزشک از شما می‌خواهد که فشار خون خود را در خانه و محل کار ثبت کنید تا به طریق اطلاعات بیشتری جمع‌آوری کند.
چنان چه شما دچار هر یک از انواع فشارخون بالا باشید، پزشک آزمایشات معمول مانند آزماش ادرار، آزمایش خون و الکتروکاردیوگرام -آزمایشی که فعالیت قلب شما را اندازه‌گیری می‌کند- انجام می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایشات دیگری مثل تست کلسترول را برایتان پیشنهاد دهد تا نشانه‌های بیماری قلبی را نیز ارزیابی کند.
اندازه‌گیری فشارخون در خانه
یک راه مهم برای چک کردن تاثیر درمان فشارخونتان یا تشخیص بدتر شدن وضعیت آن این است که فشارخونتان را در خانه اندازه‌گیری کنید. دستگاه‌های مخصوص سنجش فشارخون در داروخانه‌ها موجود هستند که برای تهیه آن نیاز به نسخه هم ندارید. درمورد نحوه استفاده از آن با پزشکتان صحبت کنید.
نحوه درمان فشارخون بالا در شما به میزان سلامت شما و نیز بیماری‌های همراه بستگی دارد.
|
اهداف درمانی فشارخون
|
|
140/90 میلی‌متر جیوه و یا
کمتر
|
چنان چه شما یک بزرگسال سالم هستید
|
|
130/80 جیوه و یا کمتر
|
چنان چه شما دچار بیماری مزمن کلیوی، ،دیابت،
بیماری عروق کرونر و یا دچار ریسک بالایی از بیماری عروق کرونر هستید
|
|
130/80 جیوه و یا کمتر
|
چنان چه دچار نارسایی بطن چپ
قلب و یا نارسایی قلب هستید و قلب شما به خوبی خون را پمپاژ نمی‌کند و یا دچار
بیماری شدید و مزمن کلیه هستید
|
* اگر چه فشارخون 120/80 میلی‌متر جیوه، فشارخون ایده‌آل در نظر گرفته می‌شود ولی رسیدن به این سطح از فشارخون در تمامی بیماران هدف درمانی نیست.
چنانچه شما بزرگسالی با سن بالای 80 سال هستید و فشار خون بسیار بالایی دارید، پزشک شما فشار خون هدف را برای شما 140/90 میلی‌متر جیوه و یا اندکی بالاتر از آن قرار می‌دهد.
تغییر شیوه زندگی در کنترل فشارخون بالا بسیار تاثیرگذار است ولی گاهی اوقات تغییر سبک زندگی کافی نیست. در این گونه موارد پزشک شما علاوه بر رژیمغذایی و فعالیت بدنی، دارو درمانی را برای کاهش فشارخون توصیه خواهد کرد. نوع داروی تجویزی توسط پزشک، به سطح فشارخون شما و ابتلای شما به سایر بیماری‌ها بستگی دارد
داروهای کنترل فشارخون بالا
1. داروهای ادرارآور تیازیدی
این دسته از داروها که داروهای مُدر نیز نامیده می‌شوند، به کلیه‌ها کمک می‌کنند که سدیم و آب را دفع کند تا حجم خون کاهش یابد. معمولاً این دسته از داروها اولین انتخاب دارویی در درمان فشارخون بالا هستند. چنان چه از دیورتیک‌ها استفاده می‌کنید و فشار خون شما همچنان بالا است با پزشک خود در رابطه با اضافه کردن دیورتیک‌ها و یا جایگزین کردن آنها با داروهای قبلی مشورت کنید.
2. مهار کننده‌های گیرنده بتا (بتا بلوکر)
این دسته از داروها، بار کاری قلب را کاهش می‌دهند و رگ‌های خونی شما را باز می‌کنند و باعث می‌شوند قلب شما ضربان آهسته‌تری داشته باشد و فشار کمتری بر خون پمپاژ شده وارد کند. زمانی که این دسته از داروها در ترکیب با داروهای دیورتیک تیازیدی تجویز می‌شوند بیشترین تاثیر را دارند.
3. مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتنسین(ACE)
این دسته از داروها با مهار تشکیل ماده طبیعی که موجب باریک شدن رگ‌های خونی می‌شود، به بهبود وضعیت عروق خونی کمک می‌کنند.
4. بلوکرهای گیرنده آنژیوتنسین 2
این دسته از داروها نیز به بهبود وضعیت عروق خونی کمک می‌کنند ولی این کار را از طریق مهار عملکرد آن ماده شیمیایی تنگ‌کننده عروق خونی انجام می‌دهند نه تشکیل آن.
5. بلوکرهای کانال کلسیم
این داروها به بهبود وضعیت ماهیچه‌های عروق خونی شما کمک می‌کنند. برخی از آنها سرعت ضربان قلب را کاهش می‌دهند. بلاکرهای کانال کلسیم برای سیاه‌پوستان و افراد مسن‌تر بهتر کار می‌کند. دوستداران گریپ‌فروت باید در زمان مصرف این داروها احتیاط کنند. چرا که آب گریپ‌فروت با بلوکرهای کانال کلسیم تداخل دارد و سطوح خونی دارو را افزایش می‌دهد و فرد را در معرض عوارض جانبی قرار می‌دهد. در صورت نگرانی در رابطه با تداخل دارویی با پزشک خود و یا یک داروساز مشورت کنید.
6. مهارکننده‌های رنین
رنین آنزیمی است که توسط کلیه‌ها تولید می‌شود و منجر به افزایش فشارخون می‌گردد. این دارو از طریق کاهش توانایی عملکرد رنین در فرآیند افزایش فشارخون عمل می‌کند.
اگر با ترکیبی از داروهای بالا نتوانستید به فشارخون هدفتان برسید، دکترتان ممکن است داروهای زیر را برایتان تجویز کند:
1. بلاکرهای آلفا. این داروها تکانه‌های عصبی به رگ‌های خونی را کاهش داده و درنتیجه تاثیر موادشیمیایی طبیعی که رگ‌ها را باریک می‌کنند را پایین می‌آورد.
2. بلاکرهای آلفا-بتا. این دارو علاوه بر کاهش تکانه‌های عصبی به رگ‌های خونی، ضربان‌قلب را نیز کاهش داده تا میزان خونی که می‌بایست به رگ‌ها پمپاژ شود کمتر شود.
3. عوامل با اثر مرکزی. این داروها از سیگنال دادن مغز به سیستم عصبی برای بالا بردن ضربان‌قلب و تنگ شدن رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند.
4. وازودیلاتورها. این داروها مستقیماً روی عضلات دیواره رگ‌ها اثر می‌کنند و از تنگ شدن آنها جلوگیری می‌نمایند.
زمانی که فشار خون شما تحت کنترل قرار می‌گیرد، پزشک روزانه یک آسپیرین تجویز می‌کند تا ریسک نارسایی‌های قلب و عروق را کاهش دهد.
معمولاً پزشکان جهت کاهش دوز روزانه داروی دریافتی، به جای تجویز دوز بالای یک دارو به تنهایی، ترکیبی از داروها با دوز پایین را تجویز می‌کنند. در حقیقت دو و یا تعداد بیشتری از داروهای کاهنده فشارخون بهتر از یک دارو به تنهایی عمل می‌کنند. گاهی‌اوقات از طریق آزمون و خطا می‌توان موثرترین دارو و یا موثرترین ترکیب دارویی را پیدا کرد.
تغییرات سبک‌زندگی برای درمان فشارخون بالا
هر دارویی هم که پزشکتان برای درمان فشارخون شما تجویز کند، باز باید تغییراتی در سبک‌زندگی‌تان ایجاد کنید. این تغییرات معمولاً شامل دنبال کردن یک رژیمغذایی سالم‌تر با نمک کمتر، بیشتر ورزش کردن، ترک سیگار و کم کردن وزن می‌باشد.
فشارخون بالای مقاوم: وقتی کنترل فشارخونتان دشوار است
زمانی که با وجود دریافت حداقل سه نوع داروی کاهنده فشارخون که یکی از آنها هم دیورتیک است، همچنان فشارخون بالایی دارید، به این معنا است که دچار فشارخون بالای مقاوم هستید. فشار خون بالای مقاوم، حالتی است که به درمان، مقاوم است. علاوه بر این، افرادی که فشار خون بالای کنترل‌شده‌ای دارند ولی برای رسیدن به این کنترل از 4 نوع مختلف دارو استفاده می‌کنند هم به نوعی مبتلا به فشارخون بالای مقاوم می‌باشند.
داشتن فشار خون بالای مقاوم به این معنا نیست که هیچگاه نمی‌توانید آن را کاهش دهید. در حقیقت چنانچه شما و پزشکتان بتوانید تعیین کنید چه مشکلی پشت فشارخون بالای مقاوم شما وجود دارد، این شانس وجود دارد که بتوانید موثرتر به درمان آن بپردازید.
پزشک نوع داروها و دوز مصرفی آنها را از لحاظ مناسب بودن برای شما ارزیابی می‌کند. داروهای شما و دوز آنها باید به گونه‌ای تنظیم شوند که موثرترین ترکیب دارویی را ایجاد کنند.
چنانچه داروهای خود را دقیقاً طبق دستور دریافت نکنید می‌تواند منجر به عواقب جبران‌ناپذیری شود. اگر به این دلیل که قدرت تهیه دارو را ندارید، دچار عوارض‌جانبی شده‌اید یا خیلی راحت مصرف آن را فراموش کرده‌اید، مصرف دارو را کنار بگذارید، درمورد راهکارهای موجود با پزشکتان صحبت کنید. به خاطر داشته باشید که هرگز بدون مشورت با پزشک خود درمان دارویی خود را تغییر ندهید.
تغییر در سبک زندگی و درمان‌های خانگی
تغییرات سبک‌زندگی می‌تواند به شما برای کنترل و پیشگیری از فشارخون بالا کمک کند –حتی اگر داروی فشارخون مصرف می‌کنید. در زیر به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم:
1. غذاهای سالم بخورید. بهترین رژیمغذایی برای کنترل فشارخون، رژیمی است که در آن از میزان کافی میوه، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم‌چرب استفاده می‌شود. سعی کنید در برنامه‌غذایی‌تان پتاسیم فراوانی دریافت کنید چرا که به پیشگیری و کنترل فشارخون بالا کمک می کند و چربی اشباع و به طور کل چربی ناسالم کمتری مصرف کنید.
2. نمک غذای خود را محدود کنید. میزان مناسب سدیم دریافتی روزانه برای بزرگسالان سالم 2400 میلی‌گرم می‌باشد ولی این مقدار در افراد دچار فشارخون بالا به 1500 میلی‌گرم در روز کاهش می‌یابد. چنانکه نمک دریافتی از طریق غذا را با کنار گذاشتن نمکدان کاهش می‌دهید باید به مقادیر نمک موجود در غذاهای فرآوری‌شده نیز توجه کرده و آنها را نیز محدود کنید؛ غذاهایی مانند سوپ‌های کنسروی و یا غذاهای منجمد.
3. وزن سلامت خود را حفظ کنید. اگر دچار اضافه وزن هستید، حتی کاهش 2 الی 3 کیلوگرم از وزنتان منجر به کاهش فشارخون می‌شود.
4. فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. فعالیت بدنی منظم به کاهش فشارخون و کنترل وزن کمک می‌کند. سعی کنید حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید.
5. مصرف نوشیدنی‌های الکلی را محدود کنید. حتی اگر فرد سالمی باشید، مصرف الکل می‌تواند فشارخون شما را بالا ببرد. اگر اصرار به مصرف آن دارید، سعی کنید به تعادل مصرف کرده و بیشتر از روزی یک گیلاس نوشیدنی ننوشید.
6. سیگار نکشید. سیگار به دیواره عروقی آسیب وارد می‌کند و فرآیند سخت و تنگ شدن شریان‌ها را تسریع می‌بخشد. چنانچه سیگار می‌کشید از پزشک خود بخواهید درجهت ترک آن به شما کمک کند.
7. استرس خود را مدیریت کنید. استرس خود را تا جایی که می‌توانید کاهش دهید. تکنیک‌های استرس‌زدایی را تمرین کنید؛ روش‌هایی مانند ریلکس کردن ماهیچه‌ها و تنفس عمیق و خواب کافی نیز کمک‌کننده است.
8. فشار خون خود را در خانه کنترل کنید. کنترل فشارخون در منزل به شما کمک می‌کند تا اثرگذاری داروهای مصرفی را ارزیابی کنید؛ حتی این امر می‌تواند در تشخیص به موقع عوارض بالقوه فشارخون بالا توسط پزشکتان مفید باشد. چنانچه فشارخون شما تحت کنترل باشد، با کنترل فشارخون در منزل می‌توان از تعداد دفعات ویزیت دکتر کاست.
9. تمدد اعصاب و یا تنفس عمیق و آهسته را تمرین کنید. شما می‌توانید تنفس عمیق و آهسته را خودتان به تنهایی تمرین کنید. ابزارهایی هم برای هدایت شما برای انجام آن وجود دارد که البته موثر بودن آن مورد بحث است.
داروهای جایگزین
اگرچه رژیمغذایی و ورزش بهترین روش در کاهش فشارخون به شمار می‌آیند ولی برخی مکمل‌ها نیز در این امر کمک‌کننده هستند. این مکمل‌ها عبارتند از:
• نوعی اسید چرب به نام آلفا لینولنیک اسید(ALA)
• نوعی فیبر به نام پسیلیوم
• کلسیم
• کاکائو
• روغن کبد ماهی
• کوآنزیم Q10
• اسیدهای چرب امگا3
• سیر
گرچه بهترین حالت استفاده از این مکمل‌ها به صورت طبیعی و به شکل غذا در رژیمغذایی است، ولی می‌توانید از این مکمل‌ها به صورت قرص یا کپسول نیز استفاده نمایید. پیش از وارد کردن هر یک از این مکمل‌ها به برنامه درمان خود حتماً با پزشک خود مشورت کنید. بعضی مکمل‌ها ممکن است در اثربخشی داروها تداخل ایجاد کنند و موجب عوارض‌جانبی جدی مثل بالا رفتن احتمال خونریزی که می‌تواند کشنده باشد، شوند.
همچنین می‌توانید تکنیک‌های تمدد اعصاب مثل یوگا و تنفس عمیق را امتحان کنید که به ریلکس کردن شما و پایین آوردن سطح استرستان کمک می‌کند. این تمرینات می‌تواند موقتاً فشارخونتان را پایین بیاورند.
سازگاری و پشتیبانی
فشارخون بالا بیماری نیست که بتوان آن را درمان کرد و بعد درمان آن را نادیده گرفت. در واقع شرایطی است که به کنترل مادام‌العمر نیاز دارد. برای تحت کنترل درآوردن فشارخون بالا موارد زیر را در نظر داشته باشید:
1. داروهای خود را به دقت مصرف نمایید. چنانچه عوارض جانبی داروها و یا هزینه آنها برای شما مشکل ساز شده اند، به هیچ وجه درمان خود راقطع نکنید. دراین حالت با پزشک خود در مورد راه‌حل ممکن مشورت نمایید.
2. برنامه‌های منظم ویزیت داشته باشید. برای درمان فشارخون بالا به یک کار گروهی نیاز دارید. این کار از عهده شما و یا پزشک به تنهایی ساخته نیست و همکاری دو طرفه شما و پزشک را می‌طلبد. با پزشک خود برای رساندن فشارخون به حد نرمال و حفظ آن همکاری کنید.
3. عادات رفتاری سالم را پیاده کنید. غذاهای سالم بخورید. وزن اضافه خود را کاهش دهید و ورزش منظم داشته باشید. مصرف الکل و سیگار را ترک کنید.
4. استرس را کنترل کنید. به کارهای بیش از حد توان خود نه بگویید. فکرهای منفی را رها کنید. روابط خوب را حفظ کرده، صبور وخوش‌بین باشید و از زندگی خود لذت ببرید.
متعهد شدن به تغییرات در سبک‌زندگی می‌تواند دشوار باشد –مخصوصاً اگر نشانه و علائمی از فشارخون در خود مشاهده نکنید. اگر نیاز به انگیزه دارید، خطرات فشارخون کنترل‌نشده را به خاطر داشته باشید. کمک و پشتیبانی خانواده و دوستان نیز می‌تواند کمک حالتان باشد.
