نقض نظریه تکامل داروین؛ آیا تصویر تغییر تدریجی از میمون به انسان دیگر علمی نیست؟

بحث یکی از مشهورترین تصاویر در تاریخ تلاش های علمی بشر است. تصویر موسوم به راه منتهی به انسان های امروزی (The Road To Homo Sapiens) اثر رودولف زالینگر، هنرمند آمریکایی، یک تعریف کوتاه و مناسب است که تکامل تدریجی انسان از میمون های اولیه در حال خزیدن تا انسان هایی که روی دو پا راه می روند را به تصویر می کشد. این تصویر برای کتاب های کودکان در اواسط دهه 1960 خلق شده اما از آن زمان با تغییراتی فراوان باعث خلق تصاویری بسیار متعدد و عمدتاً کمیک شده است؛ از روی تیشرت ها تا کارتون سیمپسون ها. اما در روزهای اخیر کشفی صورت گرفته که نشان می دهد این تصویر کاملاً اشتباه است.

یک هفته پی، یک جمجمه بسیار بزرگ پیش از تاریخی که در چاهی در چین به مدت 85 سال مخفی شده بود کشف شد. این جمجمه با این تصویر مشهور که از تکامل انسان خلق شده بود همخوانی ندارد که ادعا می کند با گذشت زمان و تکامل، حجم مغز و سایز جمجمه انسان ها بزرگ تر شده است. این جمجمه در ابتدا در سال 1933 توسط کارگرانی چینی که روی ساخت یک پل روی رودخانه سونگوآ در هاربین، شمال چین کار می کردند کشف شد. آن ها این جمجه را در لباسی پیچیده و آن را در یک چاه قدیمی مخفی کردند تا به دست سربازان ژاپنی که آن منطقه را اشغال کرده بودند نیفتد. این ججمه تا سال 2018 همانجا ماند تا اینکه یکی از آن کارگرها در آخرین روزهای زندگی اش ماجرا را به نوه اش گفت و او نیز این جمجمه را پیدا کرده و به دانشگاه زمین شناسی هبی داد و مشخص شد که قدمت آن دستکم 146,000 سال است.

محققان این دانشگاه بر این باورند که این جمجمه بسیار قدیمی مربوط به نمونه ای اولیه از انسان ها موسوم به hominid است. این کشف بزرگ باعث شده که دانشمندان یکبار دیگر وادار به تجدید نظر در نظریات خود در مورد تکامل انسان شوند. تکامل از طریق انتخاب طبیعی ایده بزرگ چارلز داروین بوده و امسال 150اُمین سالگرد انتشار کتاب مشهور او با نام The Descent Of Man است که در آن تئوری خود در مورد تکامل انسان را تشریح کرده بود. از زمان داروین تاکنون مدارک و شواهد بسیاری در این زمینه جمع آوری شده است، از فسیل های استخوانی تا آزمایشات دی ان ای. این مدارک تصویری بزرگ تر از تکامل انسان در اختیار دانشمندان قرار می دهد که معمولاً به عنوان درختی دیده می شود که در زمان های مختلف شاخه های متفاوتی از آن جدا شده است.

اما کشف این جمجمه بدین معناست که تصویر کلاسیکی که تکامل بشر را نشان می داد به دو دلیل در نشان دادن مسیر این تکامل اشتباه کرده است. اول اینکه نشان می دهد یک مسیر هدفمند در تکامل وجود دارد، به سمت دو پا شدن، مغزهای بزرگ و ابزارهای پیشرفته و هوشمندانه. راه رفتن روی دو پا برای ما بسیار مهم است اما ضرورتاً بسیار پیشرفته تر از دیگر روش حرکت دیگر مخلوقات نیست. تکامل اما آینده نگر نیست و به هیچ مسیر خاصی اشاره نمی کند. انتخاب طبیعی، تغییر تدریجی را ترجیح می دهد که ارگانیسم ها را در محیط زیست دائماً در حال تغییر خود موفق می سازد. دومین مشکل نیز اشاره به پیشرفت خطی است. هر روزه مدارک بیشتری از انسان های اولیه را کشف می کنیم که هزاران سال از مرگ آن ها می گذرد. با استخراج و بررسی دی ان ای این بقایا، به این نتیجه رسیده ایم که در واقع مسیر مستقیم از انسان های اولیه تا به ما برایمان مشخص نیست.

خطوطی بسیار منقطع را ترسیم و نظریاتی را مطرح کرده ایم اما نکته اصلی این است که دیگر مطمئن نیستیم نیاکان ما چه کسانی بوده اند. این بدان معنا نیست که در درکمان از تکامل انسان دچار پسفت شده ایم بلکه موضوع این است که تصویر تکامل انسان بسیار پیچیده تر از آن است که تصور می کردیم. برای مثال، گونه های مختلف بسیاری از انسان ها را کشف کرده ایم که در چند میلیون سال گذشته در روی زمین زندگی کرده اند. نسل کنونی ما هومو سیپین (Homo sapiens) نام دارد که هومو در آن به معنای انسان است. اما گونه ای به نام Homo habilis نیز وجود داشته است که به معنای انسان های ماهر است زیرا از ابزار استفاده می کردند و همچنین Homo erectus که روی دو پا ایستاده و حدود دو میلیون سال پیش تا 100,000 سال پیش از آفریقا گرفته تا اندونزی زندگی می کردند و نهایتاً منقرض شدند.

در سال 2005 بود که نمونه دیگری به نام Homo floresiensis کشف شد که کوتاه قامت بودند، حدود 150 سانتیمتر، و پاهای بزرگی داشتند و به همین نام لقب هابیت ها به آنها داده شد. ما بر این باوریم که این نوع از انسان ها نسخه تکامل یافته گونه Homo erectus بوده و در نتیجه انزوا در برخی جزایر اندونزی دچار کوتاهی قامت شده بودند. دیگر گونه شناخته شده انسان ها نیز Homo neanderthalensis یا همان نئاندرتال ها هستند که اولین گونه جدید انسان به شمار می آیند که در اوایل قرن نوزدهم کشف شدند. آن ها عمدتاً ساکن اروپا و آسیای مرکزی بوده و آخرین آن ها حدود 40,000 سال پیش احتمالاً در منطقه جبل الطارق امروزی درگذشته است. نئاندرتال ها نسبت به انسان های امروزی قوی هیکل تر بوده، ابروهای پرپشت تر و بینی و سینه های پهن تری داشته اند.

در مورد رنگ پوستشان مطمئن نیستیم اما احتمالاً رنگ های متفاوتی داشته اند و احتمالاً برخی نیز دارای موهای قرمز بوده اند. اما تحقیقات اخیر نشان داده که نئاندرتال ها انسان های بافرهنگی بوده که ابزارهای پیچیده می ساختند و نمونه هایی از آثار هنری روی شاخ گوزن های شکار شده خلق کرده و مرده هایشان را با مراسم تدفین خاصی دفن می کردند. بسیاری از انسان ها بر این باورند که نئاندرتال های پسرعموهای تکاملی ما هستند تا اینکه بررسی دی ان ای در سال 2009 چیزی کاملاً متفاوت را فاش کرد: آن ها در واقع نیاکان ما نیز بوده اند. اکثر اروپایی ها یک تا دو درصد از دی ان ای نئاندرتال ها را دارند. نئاندرتال ها هر ظاهری که داشته اند، نیاکان هومو سیپین ما علاقه زیادی به رابطه جنسی و تولید نسل با آن ها را داشته اند.

محققانی که جمجمه اخیر یافت شده در چین را بررسی کرده اند می گویند که متعلق به یک گونه جدید انسانی است که آن را هومو لونگی (Homo longi ) به معنای انسان اژدها نامیده اند که به محل کشف آن در رودخانه اژدها در چین اشاره دارد. در سیبری، در سال 2009، محققان دندان و استخوان انگشت یک دختر نوجوان را یافتند که برای دسته بندی یک نسل انسانی جدید کافی نبود اما بررسی دی ان ای این دختر نشان داد که تفاوت های بین آن و دی ان ای ما و نئاندرتال ها وجود دارد و اینکه هومو سیپین ها با موفقیت با نیاکان این دختر رابطه جنسی داشته و صاحب فرزند شده اند.

آخرین هومو سیپین که در مراکش کشف شده حدود 315,000 سال قدمت دارد. بقایای مشابهی در اتیوپی و شرق آفریقا یافت شده است و بدین ترتیب به نظر می رسد که هیچگاه یک پیشرفت و تکامل خطی وجود نداشته است. به جای آن، هومو سیپین ها از ترکیبی از گونه های اولیه انسانی ساکن قاره آفریقا که از حدود 100,000 سال پیش به دیگر نقاط جهان مهاجرت کرده اند به وجود آمده اند. برخی از این انسان های اولیه به اروپا رفته و با نئاندرتال ها روبرو شدند. برخی دیگر به شرق رفته و با گونه موسوم به Denisovans مواجه شدند. بدین ترتیب تکامل انسان کمتر شبیه یک پیشرفت خطی شبیه به درخت و بیشتر شبیه یک بوته بزرگ پیچیده در هم است.

بیشتر بخوانید: از بی مویی تا تک نژادی؛ 7 تغییر باورنکردنی که تکامل در انسان آینده ایجاد خواهد کرد