منشور زندگی با آلزایمری ها

به قلم : اعظم حاجی یوسفی

تحریریه زندگی آنلاین : بیماری آلزایمر یک بیماری پیشرونده است. یعنی به مرور زمان، عوارض آن بخصوص در سالمندی بیشتر و بیشتر می شود زیرا بیماری، سلولهای بیشتری از مغز را درگیر می کند و از بین می برد. مراقبت از بیماران آلزایمری از نظر فیزیکی و احساسی طاقت فرسا است. از بیشتر مبتلایان به آلزایمر افراد و بستگان درجه یک آنان مراقبت می کنند.در شماره‌های گذشته به موارد مختلف و زوایای این بیماری و مشکلات آن پرداختیم، اگر هر یک از اعضای خانواده شما یا عزیزتان درگیر آلزایمر است نکات مراقبتی زیر می تواند به شما کمک کند.

 بیشتر بخوانید:

عادت های روزانه ای که موجب تخریب مغز می شود

 عدم هماهنگی، کنترل و تعادل در بیماران مبتلا به آلزایمر

 از آنجا که بیماری زوال عقل بر بسیاری از قسمت‌های مغز تأثیر می‌گذارد فرد مبتلا ممکن است توانایی استفاده از دست‌ها و انگشتانش را نیز برای انجام کارهای مشخص و معمول از دست بدهد پزشکان برای توصیف این حالت از اصطلاح آپراکسی استفاده می‌کنند علامت اولیه شروع آپراکسی، تغییر در دستخط شخص است و نشانه‌ای دیگر، تغییر در راه رفتن بیمار است. آپراکسی ممکن است به صورت یک‌باره ظهور نکند و یا بنابر نوع بیماری به‌طور تدریجی یا به‌سرعت پیشرفت کند. برای مثال: ممکن است شخص در ابتدا موقع راه رفتن مشکلی نداشته باشد اما به‌تدریج تغییرات آغاز می‌شود و بیمار موقع راه رفتن، پا را به زمین می‌کشد. علاوه بر تأثیر آپراکسی در راه رفتن، بیمار ممکن است کمی لرزش و سستی نیز پیدا کند در چنین مواردی باید از نرده‌های دیواری استفاده کرد و یا وقتی فرد در حال قدم زدن است و یا از پله‌ها استفاده می‌کند، حتماً کسی مراقب او باشد.از دست رفتن مهارت‌ها و هماهنگی بین دست‌ها و اعضای دیگر بدن ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در زندگی روزمره از قبیله حمام کردن، باز و بسته کردن دکمه و زیپ، لباس پوشیدن، ریختن آب در لیوان و حتی غذا خوردن شود.حتی شماره‌گیری تلفن به هماهنگی زیادی احتیاج دارد بنابراین شخصی که اختلال حرکتی دارد، حتی ممکن است برای درخواست کمک نتواند شماره بگیرد.تلفن شستی یا دکمه‌دار می‌تواند کمک کند اما ممکن است برای بیماری که نمی‌تواند مهارت جدید استفاده از تلفن دکمه‌دار را یاد بگیرد، باز هم مشکل باشد.اگر شخصی در انجام بعضی کارها مشکل داشته باشد شاید مجبور باشد که از آن کارها دست بکشد اما می‌توان بعضی از فعالیت‌ها را طبق توانایی او اصلاح و تعدیل کرد تا بتواند به‌طور نسبی مستقل باشد.

  برای تعدیل یک فعالیت، کلید انجام کار این است که آن را ساده کنید

به دلیل اختلال ذهنی، فرد مبتلا به بیماری زوال عقل، نمی‌تواند کارهای جدید را یاد بگیرد بنابراین سعی کنید تکلیف موردنظر را با حفظ ماهیت اصلی ساده نمایید.

  به‌عنوان مثال:

 پوشیدن کفش‌های چسبی ساده‌تر از کفش‌های بندی است

 نوشیدن سوپ در لیوان ساده‌تر از خوردن آن با قاشق است

 استفاده از غذاهای لقمه‌ای آسان‌تر از خوردن غذاهایی است که باید با چاقو و چنگال آن را قطعه قطعه کرد.

  دقت کنید:

این امکان نیز وجود دارد که بیمار به دلیل ناتوانایی‌هایش، احساس تنش، دستپاچگی و یا نگرانی داشته باشد و حتی ممکن است که فرد ناتوانایی‌هایش را با امتناع از شرکت در فعالیت‌ها پنهان سازد.

 بیشتربخوانید:

بیماری آلزایمر از منظر روانشناختی

  به‌عنوان مثال:

اگر فردی توانایی فعالیت‌های هنری مثل نقاشی، بافندگی، سوزن‌دوزی و غیره را داشته ممکن است به یکباره این‌گونه فعالیت‌ها را کنار بگذارد تا به دلیل ناشی‌گری‌اش شرمگین نشود.

در اینگونه مواقع یک فضای آرام می‌تواند به فرد کمک کند که ناتوانی‌اش کمتر بروز کند.

طبیعی است، هنگامی‌که فرد احساس تنش می‌کند در انجام وظایف روزانه‌اش دارای مشکلات بیشتری گردد.

گاهی اوقات شخص می‌تواند بعضی کارها را در یک زمان انجام دهد اما در زمان دیگر خیر، این موضوع ممکن است مربوط به ویژگی اختلال مغزی باشد، نه تنبلی.عجول بودن، بی‌خوابی، آشفتگی و خسته بودن نیز می‌تواند روی توانایی بیمار در انجام کارها تأثیر بگذارد البته این موارد ممکن است بر توانایی هر فردی تأثیر بگذارد اما با داشتن بیماری مغزی، تغییرات چشمگیرتری ایجاد می‌شود. گاهی اوقات افراد می‌توانند یک فعالیت را بدون مشکل انجام دهند مثل اینکه فرد بتواند زیپ شلوارش را ببندد اما فعالیت مشابه دیگری را نتواند انجام دهد. به‌طور مثال: نتواند زیپ لباس دیگری مثل ژاکت را ببندد ممکن است به نظر رسد که انجام یک کار برای فرد دشوار است اما در واقع ممکن است دلیل این باشد که انجام آن کار به یک نحوی برای بیمار متفاوت است.گاهی اوقات فرد می‌تواند تکلیفی را انجام دهد، به شرط آنکه آن تکلیف را به چند تکلیف کوچک‌تر تجزیه کنید و هر بار انجام یکی از آنها را از او بخواهید.

 بیشتربخوانید:

مشکلات حافظه و زوال عقل

رازهایی که باید بدانید تا آلزایمر نگیرید!

  به‌عنوان مثال:

 مسواک زدن دندان‌ها، شامل برداشتن مسواک، ریختن خمیر دندان روی آن، بردن مسواک داخل دهان، مسواک زدن، شستن و غیره می‌باشد. بنابراین به آرامی هر مرحله را به بیمار یادآوری کنید.ممکن است بهتر باشد که حتی انجام کار را به او نشان دهید با چند بار تکرار کردن هر مرحله می‌توانید به او کمک کنید گاهی اوقات می‌توان با گذاشتن اجسامِ آشنایی مانند قاشق یا شانه در دست فرد و حرکت دادن دست در جهت صحیح، نحوه استفاده از آن را به او یادآوری کرد.به نظر می‌رسد که با آغاز حرکت می‌توان به مغز کمک کرد که تکلیف موردنظر را به یاد بیاورد. یک کار درمانگر آموزش دیده می‌داند که کدام یک از مهارت‌های حرکتی بیمار باقی‌مانده و چطور می‌توانند از آنها به بهترین نحو استفاده کنند. با استفاده از اطلاعات موجود در یک ارزیابی و کاردرمانی طوری می‌توانید به بیمار در برآوردن نیازهایش کمک کنید که استقلالش را از بین نبرید.در مراحل بعدی بیماری زوال عقل، ممکن است فقدان کنترل عضلات به‌طور چشمگیرتری وجود داشته باشد به‌طوری‌که فرد با اشیا برخورد کرده و بیفتد افراد مبتلا به بیماری زوال عقل ممکن است مشکلات جسمی دیگری نیز داشته باشند که به توانایی انجام وظایف روزانه‌شان صدمه وارد کند بخشی از مشکل ممکن است مربوط به عضلات یا مفاصل و بخش دیگر مربوط به آسیب به مغز باشد چنین شرایط پیچیده‌ای مانند، ضعف عضلانی بیماری‌های مفصل یا استخوانی ممکن است به دلیل دارودرمانی به وجود بیاید تکنیک‌ها و ابزارهای بسیاری وجود دارد که به افراد با محدودیت‌های جسمانی کمک می‌کند تا زندگی مستقلی داشته باشند وقتی می‌خواهید از چنین تکنیک و ابزارهایی استفاده کنید، به یاد داشته باشید که اکثر آنها مستلزم داشتن توانایی یادگیری برای انجام کار به روش جدید یا استفاده از یک وسیله جدید می‌باشد و افراد مبتلا به بیماری زوال عقل، ممکن است قادر به یادگیری مهارت‌های جدید موردنیاز نباشند.

 بعضی از افراد لرزش دارند لرزش به معنی حرکات لرزشی در دست‌ها و بدن می‌باشد این مسئله ممکن است بسیاری از فعالیت‌ها را برای فرد مشکل کند، اما یک کار درمانگر یا یک فیزیوتراپیست ممکن است بتواند به شما آموزش دهد که چگونه اثرات لرزش را به حداقل برسانید.بعضی افراد مبتلا به بیماری‌های عصب‌شناختی خصوصاً بیماری پارکینسون در آغاز حرکت مشکل دارند یا ممکن است در میانه راه متوقف شوند این موضوع ممکن است هم شما و هم بیمار را ناراحت کند.

 بیشتربخوانید:

7 کاری که نمی‌دانستید مغز را تغییر می‌دهد

  اگر تحمل این موضوع سخت است، چند پیشنهاد برایتان داریم:

 اگر شخص موقع راه رفتن به زمین می‌چسبد و حرکت نمی‌کند به او بگویید که مستقیماً به سمت مقصد برود یا به نقطه‌ای در چند قدم جلوتر از خود نگاه کند این موضوع ممکن است به او کمک کند تا دوباره حرکت نماید

 بهتر است از صندلی‌های دسته‌دار استفاده شود همچنین سعی کنید مرکز ثقل بیمار نشسته (نشیمن صندلی) به‌اندازه 5 تا 10 سانتیمتر بالا ببرید.

 یک صندلی محکم هم مورد نیاز است از بالش محکم و سفت و یا صندلی بلندتری مثل صندلی ناهارخوری یا صندلی اداری استفاده کنید

  از صندلی‌های کوتاه با کوسن‌های نرم استفاده نکنید

 به شخص بگویید که به سمت لبه صندلی حرکت کند و پاهایش را به اندازه یک کف پا از هم باز کند تا حداکثر تعادل را هنگام ایستادن داشته باشد

 از شخص بخواهید که دستانش را روی دسته‌های صندلی قرار دهد و سپس به سمت عقب و جلو تکان بخورد تا شتابش بیشتر گردد

 به سه شماره به او بگویید که به‌طور سریع بلند شود

 قبل از اینکه شروع به راه رفتن کند به او فرصت دهید تا بتواند تعادلش را حفظ نماید

 اگر شخص دستانش را روی دسته‌های صندلی قرار داده تا جایی که امکان دارد خم شود و به آهستگی بنشیند.

 نشستن روی صندلی ممکن است کار آسان‌تری باشد درصورتی‌که شخص حرکت چندانی نداشته باشد ممکن است دچار ضعف یا سستی عضلانی شود ورزش برای مبتلایان به اختلال حافظه مهم و ضروری است گاهی اوقات ممکن است فردی که از داروهای آرام‌بخش استفاده می‌کند دچار سفتی و سختی عضلات یا خستگی عضلانی شود اینها ممکن است عوارض جانبی داروها باشد این مسئله می‌تواند باعث ناراحتی آنها شود پس با پزشک بیمار صحبت کنید او می‌تواند دارو را تغییر دهد یا داروی دیگری برای از بین بردن این اثر را تجویز کند.