«ماشین جنگ»: نقدی طنز‌آلود و خشن بر پوچی جنگ

یک ژنرال چهار ستارهِ موفق و کاریزماتیکِ آمریکای به نام گلِن مَک‌ماهون (برد پیت) به‌عنوان فرمانده ناتو (NATO) به افغانستان می‌رود تا پس از هشت سال جنگ، وضعیت را “پاک‌سازی ” کند. او خود را در میان سربازان خسته و سیاستمداران سرخورده مشتاق به ترک میابد. در این وضعیت او فکر می‌کند که مأموریت او “بردن ” این جنگ است؛ چیزی که توسط هرکسی در اطرافش به‌غیر‌از او ناممکن تلقی می‌شود. در این میان مصاحبه او با روزنامه‌نگاری از رولینگ استون Rolling Stone جایگاه شغلی و آینده‌اش را روبه نابودی سوق می‌دهد…

«ماشین جنگ» War Machine فیلمی جنگی/ کمدی محصول سال 2017 و به کارگردانی و نویسندگیِ دیوید میشُد David Michôd، اقتباسی از روی رمان پرفروش روزنامه‌نویس فقید مایکل هستینگز Michael Hastings (که مرگ نابهنگام او در سن 33 سالگی در اثر تصادف ماشین به تئوری‌های توطئه زیادی منجر شد) با عنوان «گردانندگان: داستان‌های وحشیانه و وحشت برانگیز از درون جنگ آمریکا در افغانستان» The Operators است؛ این نسخه‌ای داستانی شده از حوادث منجر به اخراج ژنرال آمریکایی استنلی مک کریستال Stanley McChrystal است.برد پیت Brad Pitt، بن کینگزلی Ben Kingsley، اموری کوئن Emory Cohen، آرجی کایلر RJ Cyler، توفر گریس Topher Grace، آنتونی مایکل هال Anthony Michael Hall، جان ماگارو John Magaro، اسکات مک نایری Scoot McNairy، ویل پولتر Will Poulter، کیت استنفیلد Keith Stanfield، آنتونی هیز Anthony Hayes، آلن راک Alan Ruck، مگ تیلی Meg Tilly و تیلدا سوئینتن Tilda Swintonبازیگرانی هستند که در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند. شبکه نتفلیکس Netflix که علاوه بر تولیدات سریالی خود، فیلم‌های سینمایی نیز تولید کرده این بار به این منظور پای به جنگ افغانستان گذاشته است. «ماشین جنگ» در بیست ‌و‌ ششم می 2017 در نتفیلیکس دات کام Netflix.com منتشر شد.
برنامه‌ی ساخت این فیلم در سال 2012 میلادی اعلام شد اما متصدیان ساخت آن، در ماه اوت سال 2015 میلادی وارد ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی شدند و مراحل فیلم‌برداری در ماه اکتبر همان سال آغاز شد. به‌منظور درست کردن یک سفارت خیالی آمریکایی در کابل، خیابان‌های اطراف ساختمان ابوظبی میدیا، تغییر شکل داده شدند. همچنین بعضی از مراحل فیلم‌برداری در مرکز نمایش ملی ابوظبی، آکادمی فیلم نیویارک و مناطق دورافتاده صحرای ابوظبی صورت گرفته است. تمامی مراحل ساخت این فیلم توسط ارتش امارات حمایت و تأمین امنیت شده است.

دیوید میشُد کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده و بازیگر 44 ساله استرالیایی است که از سال 2000 تاکنون مشغول فعالیت در حوزه سینما بوده است. او به‌غیراز فیلم‌های کوتاه و مستندهای که ساخته، سه فیلم بلند در کارنامه کاری خود دارد؛ «قلمرو حیوانات» Animal Kingdom ساخته سال 2010، «ولگرد» The Rover محصول 2014 و همین فیلم اخیرش «ماشین جنگ». اولین فیلم بلند او «قلمرو حیوانات» داستان پسر 17 ساله‌ای است که به‌تازگی مادر خودش را ازدست‌داده است و باید اکنون به همراه مادربزرگ مادری‌اش و دایی‌هایش که خلاف‌کاران باسابقه هستند زندگی کند، به‌زودی جنگ بین خانواده او و پلیس آغاز می‌شود که او را نیز درگیر می‌کند. این فیلم تحسین قریب به‌اتفاق تمام منتقدان را برانگیخت (رتبه 95 درصدی در روتِن تومیتو و امتیاز 7٫3 از 10 در آی اِم دی بی) و چندین جایزه و نامزدی را از آن خود کرد. فیلم دوم او «ولگرد» با بازی گای پیرس Guy Pearce و رابرت پتینسون Robert Pattinson که یک درام دیستُپیایی (ضد آرمان‌شهری یا پاد‌آرمانی) است اولین بار در جشنواره کن 2014 به روی پرده رفت موفقیت‌های فیلم قبلی را دنبال کرد و بسیار مورد تحسین منتقدان واقع شد و موفق به دریافت پنج نامزدی در بخش‌های اصلی در آکادمی هنرهای سینمایی و تلویزیونی استرالیا (اکتا) و برنده دوتای آنها شد.و اما آخرین فیلم دیوید میشُد یعنی «ماشین جنگ». داستان این فیلم نوید انتقادی تندوتیز از اوضاع جنگ‌های بی‌هدف آمریکا را می‌دهد. فیلم ازیک‌طرف انتقادی است بر پوچیِ دخالت مداوم آمریکا در مسائل افغانستان و هم‌زمان دلسوزی برای مردانی است که در این جنگ خدمت می‌کنند. به همچنین میشُد از انتقاد به اوباما و رئیس‌جمهور پیشین افغانستان یعنی حامد کرزای (با بازی بن کینگزلی) اِبایی ندارد. شاید بتوان دیدگاه کلی فیلم را در سخنان تیلدا سوئینتن (که در نقش سیاستمداری آلمانی ظاهر می‌شود) یافت، آنجا که به ژنرال می‌گوید:

” من خوب بودن نیت شمارا زیر سؤال نمی‌برم. من معتقدم که شما مرد خوبی هستید. چیزی که من آن را زیر سؤال می‌برم اعتقاد شما به قدرتِ باورهایتان است “.

برخلاف آنچه که از اسم فیلم (ماشین جنگ) برداشت می‌شود، این فیلم صحنه‌های جنگی بسیار کمی دارد و بیشتر یک فیلم سیاسی است تا یک فیلم جنگی.
فیلم، کارگردانی و اجرای بازیگران آن نقدهای کاملاً متفاوتی از خوب تا ضعیف دریافت کرده. در وب سایت “روتن تومیتو “ Rotten Tomatoes فیلم رتبه قابل‌قبول پنجاه‌و‌هشت از 100 را بر اساس 66 ری‌ویو دریافت کرده و در بخش نظر منتقد آن آمده‌:

” ساخت غیر یکدست داستان بر اساس واقعیت «ماشین جنگ» از برخورد درست آن به هدف جلوگیری کرده؛ اما این معایب غالباً توسط شوخ‌طبعی هشیارانه و اجراهای قوی آن جبران شده “.

بازی متفاوت برد پیت در نقش ژنرال گلن مک‌ماهون نیز از مواردی است که منتقدان بر سر آن توافق نظر ندارند. بعضی بازی به‌عمد اغراق‌آمیز و کارتونی شده او را به‌شدت ستایش کرده‌اند و برخی دیگر آن را بدترین اجرای برد پیت دانسته‌اند.

ریچارد روپر Richard Roeper منتقد “شیکاگو سان‌ تایمز “ Chicago Sun-Times که به فیلم سه ستاره و نیم داده دراین‌باره اظهار داشته:‌ ” این عامدانه افراطی است و من متعجب نمی‌شوم اگر بعضی از تماشاگران بگویند که برد پیت اشتباه بزرگی در محاسبات انتخاب بازیگری خود کرده و نتیجه بدترین اجرای او در دوران کاری‌اش شده؛ اما به نظر من این کار به شکل گستاخانه‌ای مؤثر از آب در‌آمده و به‌خوبی و مناسبی تمام ‌کارکرده “.

در انتها باید بگویم من خود به شخصه از تماشای فیلم لذت بردم؛ از طنز ظریف و هوشیارانه‌اش و از شیوه روایت داستان که از زبان روزنامه‌نگار رولینگ استون (دانای کل) بیان می‌شود و همچنین اجرای تمام بازیگران آن حتی اجرای بشدت اغراق‌آمیز برد پیت که به خوبی در فیلم نشسته است. از نکات دیگری که نظر مرا جلب کرد موسیقی زیبای آن بود که توسط نیک کِیو Nick Cave و وارِن اِلیس Warren Ellis ساخته و اجراشده است.
اگر به تماشای این فیلم نشستید، حتماً نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.