حدیثه خسروی : کارشناس ارشد ؛ علوم بهداشتی در تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : دریافت بیش از حد مواد غذایی باعث تجمع چربی اضافی در بدن میشود، تعادل کالری روزانه معمولاً به میزان تناسب کالری دریافتی و کالری سوزانده شده بستگی دارد. اگر کالری دریافتی بیشتر از میزان خروجی آن باشد، قطعاً به صورت چربی در بدن ذخیره میشود. کالری اضافی دریافتی از طریق کربوهیدرات و چربی در مقایسه با پروتئین بیشتر در افزایش ذخیره چربی بدن نقش دارد. برای پیشگیری از تجمع چربی اضافی در بدن به جای استفاده بیش از حد از منابع نشاستهای، شیرینیجات، قندهای ساده و چربیها بهتر است از منابع پروتئینی بدون چربی و سبزیجات بیشتر استفاده کنید.
بیشتربخوانید:
اختلال هورمونهای تنظیمکننده اشتها
از طرف دیگر دریافت بیش از حد غذا باعث اختلال در عملکرد هورمونهای مؤثر در تنظیم اشتها میشود. دو هورمون اصلی بر تنظیم گرسنگی تأثیر میگذارند، گرلین که اشتها را تحریک می‌کند و لپتین که اشتها را سرکوب می‌کند.
وقتی برای مدتی غذا نخوردهاید، سطح گرلین افزایش مییابد. پس از خوردن غذا، سطح لپتین باعث القای احساس سیری میشود. ممکن است پرخوری این تعادل را مختل کند. دریافت غذاهای سرشار از چربی، نمک یا قند باعث ترشح هورمون‌هایی مانند دوپامین میشود که مراکز لذت را در مغز شما فعال می‌کند. با گذشت زمان، بدن شما ممکن است این حس لذت را با غذاهای خاصی مرتبط کند که چربی و کالری بالایی دارند.
این فرآیند ممکن است در نهایت فرایند گرسنگی را نادیده بگیرد و شما را تشویق به مصرف غذاهای پرکالری کند. اختلال در این فرایند منجر به بروز چرخه دائمی پرخوری میشود.
در نتیجه پرخوری ممکن است بر هورمونهای تنظیمکننده اشتها تأثیر بگذارد و تشخیص زمان واقعی گرسنگی را دشوار کند.
بیشتربخوانید:
سندرم متابولیک
چاقی که به دنبال دریافت مواد غذایی پرکالری رخ میدهد، میتواند زمینهساز ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، دیابت و سندرم متابولیک شود.
شاخصهای سندرم متابولیک شامل سطوح بالای چربی خون، فشار خون بالا، مقاومت به انسولین و التهاب است. مقاومت به انسولین که ارتباط نزدیکی با پرخوری مزمن دارد، زمانی ایجاد میشود که توانایی هورمون انسولین برای متابولیزه کردن قند کاهش مییابد و در نتیجه قند مازاد در خون تجمع پیدا می‌کند و به مرور زمان باعث بروز دیابت نوع دو میشود.
اختلالات مغزی
از سوی دیگر برخی از مطالعات نشان میدهند که پرخوری مزمن با خطر اختلالات مغزی در سنین بالاتر مرتبط است، البته لازم به ذکر است خوردن چربیهای سالم مانند آووکادو، مغزهای خام، ماهی چرب و روغن زیتون ممکن است به جلوگیری از زوال ذهنی کمک کند.
تهوع، استفراغ و مشکلات گوارشی
به دنبال دریافت وعده غذایی با حجم زیاد و پرخوری، ظرفیت معده پر میشود. در نتیجه حالت تهوع و سوءهاضمه تشدید میشود. در موارد شدید، حالت تهوع ممکن است باعث استفراغ شودکه باعث کاهش فشار حاد معده میشود. علاوه بر عوارض طولانیمدت پرخوری بر سلامت فرد دریافت بیش از حد خوراکی و مواد غذایی خصوصاً در دوران تعطیلات باعث ایجاد عادات غذایی نامطلوب میشود و از سوی دیگر سلامت دستگاه گوارش را تهدید می‌کند. دستگاه گوارش با مغز، به ویژه هیپوتالاموس مرتبط است تا سیگنالهای گرسنگی و سیری را ارسال کند. معده و روده هورمون‌هایی ترشح می‌کنند که با سلول‌های عصبی هیپوتالاموس تعامل ایجاد می‌کنند تا احساس گرسنگی یا سیری را برانگیزند. همانطور که گفته شد دریافت بیش از حد در فرایند ترشح این هورمونها (گرلین و لپتین) تداخل ایجاد می‌کند و فرایند تنظیمی آنها را به هم میریزد. از طرف دیگر پرخوری ممکن است سیستم گوارش شما را تحت فشار قرار دهد و باعث ایجاد گاز و نفخ شود. وعدههایهای غذایی حجیم و پرخوری، مدت زمان بیشتری برای هضم نیاز دارند و زمان بیشتری در دستگاه گوارش میمانند در نتیجه باعث ایجاد عوارض ناخوشایندی میشوند. معمولاً غذاهای تند، چرب و نوشیدنیهای گازدار باعث نفخ و ناراحتیهای گوارشی میشوند علاوه بر آن تند غذا خوردن در تشدید نفخ بی‌تأثیر نیست. پس آرام غذا خوردن و مصرف مایعات بعد از صرف غذا در کنترل نفخ و گاز مؤثر است. پرخوری سبب برگشت اسید معده به مری و ایجاد حس ناخوشایند سوزش و ترش کردن میشود اغلب غذاهای چرب (غذاهای سرخ شده، پیتزا، غذاهای پنیری و سس تند) منجر به سوزش سر دل میشود.
از چه طریقی دریافت غذایی خود را کنترل و از پرخوری اجتناب کنیم؟
هنگام غذا خوردن به غذا توجه کافی داشته باشید. آهسته غذا بخورید و تا جایی که میتوانید غذای خود را بجوید تا آسانتر هضم شود. غذاهای غنی از فیبر بخورید، زیرا به شما کمک می‌کند برای مدت طولانیتری احساس سیری کنید. یک رژیم غذایی غنی از پروتئین مصرف کنید تا سطح هورمون گرلین تنظیمکننده گرسنگی را کاهش دهد.