سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه‌های امروز دوشنبه 5 دی ماه در حالی چاپ و منتشر شد که روز داغ ارزی بهارستان، مرگ یا زندگی برجام، واردات خودرو پس از چهار سال و قرار گرفتن ایران در میان پنج قدرت برتر پهپادی جهان در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
صبح دیروز گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس پیرامون چرایی افزایش نرخ ارز در ماه‌های گذشته قرائت شد. این گزارش در عین حال راهکارهایی را هم ارایه داد. جلسه دیروز مجلس مورد توجه بیشتر روزنامه‌ها قرار گرفته است، روزنامه اعتماد نوشته است:
محمدباقر قالیباف رییس مجلس، نخستین نماینده‌ای بود که اولین چراغ انتقاد از دولت را در جلسه دیروز روشن کرد. او با بیان اینکه در کشور مشکل ارزی نداریم»، تاکید کرد که اما دلیل نمی‌شود مدیریت و کنترل ارزی نداشته و از ظرفیت ارزی بانک مرکزی و ذخیره ارزی استفاده کنیم. باید درآمدها حفظ شده و با ارز حاصل از صادرات تامین ارزی صورت گیرد. این ظرفیت در کشور وجود دارد پس نیازی نیست که از ذخیره ارزی استفاده شود. قالیباف وضعیت ارز را برای مردم، مجلس و اقتصاد کشور «قابل قبول» ندانست و افزود: «در جلسه سران قوا بنا شد که این موضوع با حضور بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و مسوولان دخیل در موضوع ارز به‌طور خاص دنبال شود؛ مطمئنا سروسامانی به بازار ارز می‌دهیم.
اعتماد در ادامه نوشته است:
چند خیابان آن‌سوتر از بهارستان، نرخ دلار 41 هزار تومان را هم رد کرد. انتقادات تقریبا یکپارچه مجلسی‌ها از دولت رییسی، نشان داد که آنها در شرایط کنونی اقتصادی، مایل نیستند که سرنوشت خودشان را به سرنوشت دولت گره بزنند؛ خصوصا آنکه حدود یکسال دیگر انتخابات مجلس دوازدهم در پیش است. مجلسی‌ها با انتقادات بعضا تند و تیزشان سعی کردند میان خود و دولت، یک فاصله مشخصی را تعیین کنند. آنها از حامیان سفت و سخت دولت رییسی هستند و اکنون در شرایطی که قیمت دلار نرخ تاریخی 41 هزار تومان را لمس کرده، به نقد دولت پرداختند.
روزنامه آرمان ملی نیز از اخطار ارزی مجلس به دولت خبر داده و نوشته است:
شرایط بازار ارز حتی صدای مجلسی‌ها راه هم درآورد این درحالی است که محمد باقر قالیباف به مسئولان بازار ارز یعنی خاندوزی و صالح آبادی که روز گذشته به مجلس فراخوانده شدند تا توضیحاتی درباره مساله افزایش نرخ ارز به بهارستانی‌ها بدهند اخطار جدی داد البته رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد از عملکرد خود نسبت به وضع موجود دفاع کرده و افزایش نرخ سود بانکی را برای مدیریت این بازار و همچنین تسریع در تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه برای کمرنگ کردن رفتارهای سفته‌بازانه در بازار سکه و ارز موثر مطرح کردند حال باید دید بازار افسارگسیخته ارز با خط و نشان کشیدن حل خواهد شد یا همچنان در بر روی پاشنه سابق خواهد چرخید؟
روزنامه هم‌میهن به ارتباط میان قیمت ارز و تحریم پرداخته و به نقل از مسعود نیلی نوشته است:
در حال حاضر بازار کاذبی در حوزه ارز ایجاد شده که موقتی است؛ همان گونه که ناآرامی های چندماه اخیر موقتی بود، این افزایش قیمت ارز نیز به همین دلیل موقتی است و ناشی از این نوع بازارسازی ها و فشارهاست. البته بخشی از افزایش قیمت دلار ناشی از افزایش قیمت جهانی آن و رشد نرخ بهره در آمریکاست. عرضه ارز به دلیل تحریم ها و فشار های خارجی از یک سو و کاهش میزان فروش نفت و مشکل وصول ارز حاصل از فروش نفت محدود شده است. همچنین عامل مهم و اثرگذار سوم این است که چه چشم اندازی از آینده دسترسی منابع ارزی قابل تصور است. در زمانی که آحاد اقتصادی انتظار دارند در ماه های آینده گشایشی در منابع ارزی حاصل شود حتی اگر به صورت واقعی این گشایش ایجاد نشده باشد، اما به دلیل آثار روانی قیمت ارز کاهشی خواهد شد. برعکس این موضوع نیز صادق است؛ یعنی اگر چشم انداز این باشد که فشار های بیرونی تشدید و افزایش می یابد، بدین معناست که عامل دوم یعنی محدودیت دسترسی به ارز در انتظارات مردم بیشتر می شود بنابراین منجر به افزایش نرخ ارز می شود.
روزنامه خراسان نیز در گزارش اول خود جلسه دیروز مجلس را بازخواست ارزی خوانده و نوشته است:
صعود پیاپی نرخ ها در بازار ارز، وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی را برای توضیح آخرین تحولات این حوزه به مجلس کشاند. در این زمینه، خاندوزی وزیر اقتصاد با اشاره به تدابیر بانک مرکزی، وعده ثبات بخشی به بازار تا یک ماه آینده را داد. از سوی دیگر گزارش انتقادی کمیسیون اقتصادی مجلس درباره مدیریت دولت بر بازار ارز قرائت شد که نشان می داد در نتیجه دستوری تعیین شدن نرخ ارز در سامانه نیما و نیز توزیع رانت ارزی، 180 میلیارد تومان یارانه به مسافرت های خارجی صدک های بالای درآمدی جامعه داده شده است.
این روزنامه نوشته است:
بازار دلار دیروز نیز در ادامه مسیر التهاب اخیر خود، مسیر صعودی را طی کرد. به طوری که در بازار معاملات فردایی که این روزها مرجع اعلام قیمت دلار شده، نرخ ها با بیش از 500 تومان، به بالای مرز 41 هزارتومان هم رسید. در بازار آزاد، دلار با رقمی در حدود 39 هزار و 500 تومان معامله شد. از سوی دیگر و در بازار طلا نیز هر گرم طلای 18 عیار با حدود 37 هزار تومان افزایش قیمت تا حدود یک میلیون و 836 هزار تومان بالا رفت. هر قطعه سکه نیز با بیش از 307 هزار تومان رشد، تا 19 میلیون و 800 هزار تومان افزایش یافت.
روزنامه کیهان نیز پیشنهاد گرفتن مالیات از سفته‌بازان در خیابان را مطرح کرده و می‌نویسد:
افزایش نرخ ارز از پاییز سال جاری موجب نگرانی‌هایی درخصوص ثبات اقتصادی شده است. در صورت عدم اصلاح سیاست‌های ارزی ناکارآمد و هزینه‌زا، تکرار مصائبی چون ارز ترجیحی 4200 تومانی و تضییع منابع ارزی دور از ذهن نیست. کمااینکه تا حدی این تکرار در قالب نرخ دستوری نیمایی و افزایش فروش اسکناس ارز رخ داده و ادامه دارد. یکی از دلایل اساسی که موجب تکرار اتخاذ سیاست‌های ناکارآمد، «تعیین دستوری نرخ ارز» و «افزایش عرضه اسکناس ارز» گردیده، ادامه رویکرد سیاست تثبیت نرخ اسمی ارز با وجود تورم و رشد نقدینگی است.
اما روزنامه ایران جلسه دیروز در مجلس را نطق‌های متناقض ارزی در مجلس خوانده و نوشته است:
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حالی دیروز به بررسی سیاست‌های ارزی کشور پرداختند که صدای واحدی از مجلس برای شیوه مدیریت بازار ارز شنیده نشد و طیف‌های مختلف نظرات متعددی را از افزایش نرخ ارز بر اساس تورم گرفته تا قیمت‌گذاری بر مبنای سامانه‌های ارزی و سرکوب نرخ ارز بیان داشتند. نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز گذشته در حالی با حضور سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی و علی صالح‌آبادی رئیس کل بانک مرکزی به ارزیابی سیاست‌ها و اقدامات ارزی دولت پرداختند که انتظار می‌رفت برآیند این جلسه ارائه راهکاری از قوه مقننه برای بهبود شرایط و مدیریت بازار ارز باشد، اما با این حال نمایندگانی که در جلسه دیروز به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.
ایران در ادامه این گزارش می‌نویسد:
شرایط ویژه کشور و قرار گرفتن دولت در جنگ سخت اقتصادی را نادیده گرفتند. مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس با قرائت گزارش این کمیسیون در خصوص سیاست‌های ارزی دولت سیزدهم و اینکه همچنان در مؤلفه‌های اساسی، تصمیمات شکست خورده گذشته در حال تکرار است؛ تعدد نرخ‌های رسمی و فاصله معنادار با بازار غیررسمی، اتکای سیاستگذار به آمار گمراه‌کننده مازاد عرضه در سامانه نیما، عدم پذیرش واقعیت افزایش نرخ ارز متناسب با واقعیت‌های اقتصادی و اصرار بر سیاست شکست‌خورده تثبیت نرخ اسمی ارز و خروج 10 میلیارد دلار ارز (به صورت اسکناس و حواله) از فرایندهای رسمی با ادامه رویه فعلی را اهم مسائلی دانست که تحت‌الشعاع نگاه کوتاه‌مدت تصمیم‌گیران در حوزه ارزی قرار گرفته است.
موشک جواب هشتگ
هم‌زمان با اغتشاشات محله محور در برخی شهرها فشارهای دیپلماتیک و سیاسی غربی‌ها بر ایران افزایش یافت، اما پاسخ ایرن به این تحرکات قابل توجه است؛ روزنامه وطن امروز نوشته است:
در مقابل ایجاد ناامنی و آشوب در ایران، راه‌اندازی کارزار فشار دیپلماتیک به بهانه اغتشاشات و اعمال تحریم‌های جدید ایران اقدام به پرتاب موشک ماهواره‌بر قائم 110، اعلام آزمایش موفقیت‌آمیز موشک هایپرسونیک، غنی‌سازی 60 درصد با سانتریفیوژهای IR-6 در فردو و تکمیل چرخه بازدارندگی هسته‌ای کردایران پس از آخرین قطعنامه شورای حکام آژانس، در حوزه غنی‌سازی و ایجاد آبشارهای جدید سانتریفیوژ اقدامات مهمی انجام داد. ایران غنی‌سازی 60 درصدی با سانتریفیوژهای IR6 را در فردو شروع کرد که پیام آن، واکنش و نگرانی آمریکا و 3 کشور اروپایی در برجام را برانگیخت. اقدام دیگر ایران ایجاد 2 آبشار جدید IR2M و IR4 در نطنز و فردو بود که به مرحله قبل از گازدهی رسید.
وطن امروز در ادامه روایتی قابل توجهی از اقتدار ملی کشور را مطرح کرده و می‌نویسد:
2 اقدام دیگر ایران در تکمیل چرخه بازدارندگی هسته‌ای که پاسخی قاطع به قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود، راه‌اندازی و نصب سانتریفیوژ جدید در 2 سالن خالی در فردو و نطنز بود. این سالن‌ها به دلیل تعهدات ایران در برجام خالی از سانتریفیوژ شده بود که ایران دوباره در این 2 سالن سانتریفیوژ نصب کرد. همچنین چهارمین حرکت مهم ایران در مقابل قطعنامه آژانس تعویض سانتریفیوژهای IR1 در فردو با IR6 بود که توان ظرفیت هسته‌ای ایران در فردو را 10 برابر خواهد کرد. در حوزه تسلیحاتی هم ایران با اتمام آزمایش‌ها از موشک بالستیک هایپرسونیک خود خبر داد. در حوزه هوا فضا هم آبان‌ماه بود که آزمایش پروازی زیرمداری ماهواره‌بر سوخت جامد «قائم 100» با موفقیت انجام شد.
فرخ نژاد، فراری یا نفوذی!؟
روزنامه جوان در ستون اخبار ویژه خود به سرنوشت یک سلبریتی اشاره کرده و نوشته است:
حمید فرخ نژاد سلبریتی فراری که چندی پیش، پس از پایان یک سریال امنیتی چند میلیارد تومان پول به جیب زد و به امریکا رفت، این روزها نزد کاربران داخل و خارج از احتمال نفوذی بودنش سخن به میان می‌آید.
او در حالی از کشور خارج شده و علیه نظام و رهبری موضع تند گرفته که در آخرین کار بازیگری‌اش نقش یک مأمور امنیتی جمهوری اسلامی را در یک سریال مربوط به موضوع نبرد با داعش در عراق بازی کرده و بر درستی سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی صحه گذاشته است. فرخ نژاد چند روز پیش از تریبون تلویزیون بدنام اینترنشنال، در اظهار نظری منافقانه از ملت ایران و حمایت از آنها دم زد، اما گویی فراموش کرده که چندی پیش در مصاحبه‌ای گفته بود اگر پسرش نباشد، می‌خواهد همه مردم ایران نباشند!
رفتارهای متناقض و سینوسی او، اما این روزها، برای این چهره جنجالی حاشیه‌های فراوانی ایجاد کرده است، به گونه‌ای که برخی او را مأمور نفوذی جمهوری اسلامی میان اپوزیسیون خارج از کشور می‌دانند. فرخ نژاد اکنون مصداق «از اینجا رانده و از آنجا مانده» شده است. اگر چه با پشت پا زدن به ملت و کشور خود، همه پل‌های پشت سرش را خراب کرد، اما نزد ایرانیان خارج از کشور هم جایگاهی نیافت که هیچ بلکه با دیده تردید به او می‌نگرند.
