دکتر مهناز علی‌بیگی - کارشناس مسئول سلامت خانواده
حبیبه مرتضی - کارشناس ارشد مامایی
تحریریه زندگی آنلاین : زنان بارداری که مبتلا به ایدز می‌باشند، باید حتما این بیماری را به پزشک خود اطلاع دهند، زیرا در صورت مخفی ماندن این مشکل، سلامت مادر و جنین وی به خطر می‌افتد.
بسیاری از زنان در طول زندگی آرزوی مادر شدن را در سر دارند، البته مادر شدن حق عاطفی و احساسی آنان می‌باشد. زنان مبتلا به اچ‌آی‌وی نیز خواستار مادر شدن و داشتن فرزند سالم هستند. برای داشتن نوزاد سالم و پیشگیری از انتقال اچ‌آی‌وی از مادر مبتلا به نوزاد باید اقدامات پیشگیرانه و مراقبت‌های لازم و دستورات پزشک به درستی انجام شود. داشتن آگاهی از چگونگی انتقال اچ‌آی‌وی از مادر به نوزاد و اقدامات لازم، مهم‌ترین قدم در این راه است. ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی عبارت است از به وجود آمدن ضعف عمده در دستگاه ایمنی بدن که عامل آن ویروس نقص ایمنی انسانی (اچ‌آی‌وی) می‌باشد. ویروس عامل ایدز به سیستم ایمنی حمله می‌کند. وقتی سیستم ایمنی آسیب ببیند، نه تنها در برابر اچ‌آی‌وی، بلکه نسبت به عفونت‌ها و بیماری‌های دیگر هم آسیب‌پذیر و ضعیف می‌گردد و این امر باعث می‌شود فرد مبتلا، بیش از افراد دیگر به انواع عفونت‌ها و بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان‌ها مبتلا شود. در سال‌های اخیر تعداد زنان مبتلا به اچ‌آی‌وی در ایران رو به افزایش بوده و اکثر آنها جوان و در سنین باروری هستند، لذا با توجه به امکان بارداری، می‌توانند اچ‌آی‌وی را به فرزندان خود منتقل کنند. با افزایش تعداد زنانی که در سنین باروری به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند، اگر مراقبت‌ها و اقدامات پیشگیرانه انجام نشود، امکان ابتلای فرزندان‌شان به اچ‌آی‌وی وجود دارد. در صورت بارداری یک زن مبتلا به اچ‌آی‌وی، 35 درصد احتمال انتقال ویروس به نوزاد و ابتلای کودک وجود دارد. هر ساله بیش از 700 هزار کودک از طریق مادر خود به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند. حدود 15 تا20 درصد در طی مدت بارداری، 50 درصد در زمان زایمان و 33 درصد در دوران شیرخوارگی به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند، اما با مراجعه به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و یا مراکز بهداشتی درمانی و استفاده از خدمات پیشگیری، احتمال انتقال ویروس از مادر به نوزاد بسیار کمتر شده و به صفر نزدیک می‌شود.
بیشتربخوانید:
راه‌های انتقال اچ‌آی‌وی از مادر به نوزاد
در صورتی که یک زن مبتلا به اچ‌آی‌وی باردار شود می‌تواند ویروس را به نوزاد خود منتقل کند. انتقال ویروس از مادر به کودک در زمان‌های زیر رخ می‌دهد:
دوران بارداری: از طریق جفت، وقتی که هنوز جنین در داخل رحم قرار دارد.
طی زایمان: از طریق خون و مایعات بدن مادر مبتلا، هنگامی که جنین از رحم مادر خارج می‌شود و زایمان اتفاق می‌افتد.
بعد از تولد در زمان شیردهی: از طریق شیر مادر مبتلا.
بیشتربخوانید:
پیشگیری از انتقال ویروس از مادر مبتلا به نوزاد
زنان مبتلا به اچ‌آی‌وی می‌توانند خطر انتقال اچ‌آی‌وی به فرزندان‌شان را از راه‌های زیر به میزان زیادی کاهش دهند:
مراجعه به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و دریافت خدمات مراقبت و درمان
مصرف داروهای ضد ویروس در طول حاملگی که توسط پزشک تجویز می‌شود.
انجام زایمان به روش سزارین
ادامه ارتباط با مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری برای شروع درمان پیشگیری در نوزادان
تغذیه نوزاد با شیر مصنوعی (شیر خشک)
بیشتربخوانید:
مراقبت‌های پیش از زایمان
در زنان باردار مبتلا به اچ‌آی‌وی مراقبت‌های دوران بارداری، برای داشتن بارداری سالم و تولد نوزاد سالم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مراقبت‌ها برای تشخیص مشکلات و عوارض بارداری و موارد پر خطر و پیشگیری از این موارد، کم کردن اضطراب، کاهش میزان مرگ و میر در کودک و مادر، تغذیه مناسب و بهداشت فردی مادر، طرح‌ریزی شده‌اند. از اصول مهم مراقبت‌های این دوران، معاینات روتین و منظم پیش از زایمان هستند. دفعات و فواصل معاینه‌های دوران بارداری، ماهی یکبار از هفته اول تا ماه هشتم بارداری، در ماه نهم بارداری هر دو هفته یکبار و پس از آن معاینه هفتگی تا زمان زایمان است.
در نخستین ویزیت، معاینه کامل بیمار و بررسی دقیق سوابق بهداشتی وی صورت می‌پذیرد. آزمایشات لازم و در صورت لزوم و با تشخیص پزشک سونوگرافی انجام می‌گیرد. مقدار افزایش وزن و فشار خون مادر چک شده و معاینه شکمی به عمل می‌آید. در طی معاینات، دستورات و توصیه‌های تکمیلی تغذیه‌ای و مراقبت‌های فردی به مادر داده شده و در صورت نیاز، برای دریافت خدمات لازم، ارجاع داده می‌شود.