به قلم : شیرین فرساد
تحریریه زندگی آنلاین : گاستروانتریت، التهاب دستگاه گوارش بوده که منجر به استفراغ یا اسهال شده و گاهی با تب یا دردهای شکمی و کم‌اشتهایی همراه است. در گاستروانتریت شدید به علت از دست رفتن مایعات، بدن با کم‌آبی و عدم تعادل الکترولیت‌های خون مواجه می‌شود. در سراسر جهان سالانه 5/1-5/2 میلیون کودک به دلیل اسهال و کم‌آبی ناشی از گاستروانتریت جان خود را از دست می‌دهند. در کشورهایی که کودکان به خوبی تغذیه می‌شوند و از مراقبت‌های بهداشتی برخوردار هستند، مشکلات در کودکان بسیار کمتر است.
علل گاستروانتریت در کودکان
شایع‌ترین علت ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها می‌باشند.
الف: ویروس‌ها
شامل نوروویروس‌ها، روتا ویروس‌ها، آستروویروس، آدنو ویروس می‌باشد.
بیشتربخوانید:
نوروویروس
کودکانی که در مکان‌های شلوغ نگهداری شده یا مشغول تحصیل هستند، احتمال ابتلای گاستروانتریت شایع‌تری دارند. یکی از روش‌های انتقال (مدفوعی - دهانی) است که در اثر انتقال مدفوع آلوده به فرد دیگر صورت می‌گیرد.
روتا ویروس
شایع‌ترین علت اسهال شدید و کم‌آبی در بین کودکان در سراسر جهان می‌باشد. روتا ویروس بسیار مسری است. در آب و هوای معتدل عفونت روتا ویروسی بیشتر در ماه‌های زمستان دیده می‌شود، اما در آب و هوای گرمسیری احتمال رخداد گاستروانتریت در کل سال وجود دارد.
آستروویروس
این ویروس قادر به آلوده کردن کودکان و نوزادان بوده و از طریق مدفوعی - دهانی منتقل شده و شیوع این بیماری در فصل زمستان بیشتر است.
آدنو ویروس
غالبا کودکان زیر 2 سال را درگیر می‌کند، راه انتقال عفونت دهانی- مدفوعی بوده و عفونت در تابستان بیشتر از بقیه فصول سال است.
ب: باکتری‌ها
باکتری‌های عامل گاستروانتریت غالبا شامل کمپیلوباکتر، کلاستریدیوم دیفی‌سیل، اشریشیاکولی، سالمونلا، شیگلا، استافیلوکوکوس اورئوس و یرسینیا می‌باشد.
راه ابتلا به گاستروانتریت باکتریایی
1- دست زدن یا خوردن غذاهای آلوده به گوشت خام یا کافی نپخته
2-خوردن صدف‌های آلوده
3- نوشیدن شیر یا آبمیوه غیر پاستوریزه
4- دست زدن به حیوانات آلوده به باکتری
5- نوشیدن آب آلوده چاه، رود و استخر آلوده
نگهداری غذا در بیرون یخچال، باعث رشد باکتری‌های مولد توکسین شده و پس از مصرف این غذا توسط کودک منجر به اسهال و استفراغ ناگهانی می‌شود. تماس با حیوانات خزنده یا پرنده، آنها را به سالمونلا و اشریشیاکولی مبتلا می‌کند. پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های مکرر، کودک به عفونت کولیت ناشی از کلاستریدیوم دیفی‌سیل مبتلا می‌شود.
ج: انگل‌ها
معمولا از طریق نوشیدن آب آلوده به انگل‌هایی مانند ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم پارووم، انتاموبا هیستولیتیکا یا انتقال مدفوعی – دهانی صورت می‌گیرد.
د: سموم شیمیایی
گاستروانتریت ناشی از قارچ‌های سمی یا برخی غذاهای دریایی آلوده، نوشیدن غذاهای آلوده به جیوه، سرب یا آرسنیک می‌باشد.
و: عوارض جانبی داروها
آنتی‌اسیدهای حاوی منیزیم، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروی شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و ملین‌ها
علائم گاستروانتریت در کودکان
اسهال، استفراغ، گرفتگی شکم، تب و کم‌اشتهایی
عوارض گاستروانتریت
علائم خطر کم‌آبی با فرورفتگی ناحیه نرم سر نوزاد، فررفتگی چشم‌ها، گریه بدون اشک، خشکی دهان، کاهش ادرار، کاهش سطح هوشیاری و افت انرژی همراه است.
بیشتربخوانید:
پیشگیری از گاستروانتریت در کودکان
1- استفاده از واکسن‌های روتا ویروسی
2- تغذیه با شیر مادربرای نوزادان
3- شست و شوی دست کودک پس از دستشویی
درمان گاستروانتریت در کودکان
1- مصرف مایعات و آب: برای جبران آب از دست رفته
2- کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک: کاهش ایجاد اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک
3- تجویز پروبیوتیک: باکتری‌های مفیدی که در صورت مصرف به اندازه کافی باعث ایجاد تعادل در میکروفلور دستگاه گوارش شده و علائم گاستروانتریت کاهش می‌یابد.
بیشتربخوانید:
