به قلم : د‌‌‌کتر سارا طالبی پور نیکو ؛متخصص اطفال و نوزادان
Saratpn@gmail.com
اینستاگرام: Dr.talebipoor
تحریریه زندگی آنلاین : یکی از بیماری‌های شایع در کودکان عفونت ادراری هست که البته شیوع آن بعد از یک سالگی در دخترها بیشتر از پسرها است. عفونت ادراری به علت ورود میکروب به مجرای ادراری ایجاد می‌شود که می‌تواند محدود به مجاری ادراری و مثانه باشد و یا اگر پیشرفت کند، کلیه‌ها را نیز درگیر می‌کند. اگر عفونت ادراری درست و به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به آسیب به کلیه‌ها شود و یا حتی در نوزادان و شیرخواران کوچک منجر به عفونت‌های منتشر خونی و حتی مننژیت شود.
بیشتربخوانید:
عوامل
1- سن: در دختران زیر 4 سال و پسر‌های زیر یک سال شایع‌تر است.
2- ختنه نشدن پسران
3- دختر: عفونت ادراری در دختران شایع‌تر است.
4- یبوست: یکی از عوامل مستعد کننده عفونت داشتن یبوست است.
5- انسداد در مسیر خروجی ادراری: این انسداد ممکن است به طور مادرزادی باشد و یا در اثر سنگ یا تومور‌ها و یا چسبندگی‌ها اتفاق بیفتد.
6- نگه داشتن ادرار: کودکانی که در مقابل ادرار کردن مقاومت می‌کنند و هر دو تا سه ساعت مثانه را تخلیه نمی‌کنند، مستعد عفونت‌های ادراری هستند.
7- برگشت ادرار: در بعضی کودکان به دلیل مشکلات ساختاری برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها رخ می‌دهد که این منجر به عفونت‌های ادراری مکرر با درگیری کلیه‌ها و آسیب به کلیه‌ها می‌شود.
8- نژاد: عفونت‌های ادراری در سفید پوستان بیشتر از سیاه پوستان می‌باشد.
9- ژنتیک: شیوع عفونت‌های ادراری در بستگان درجه یک کودکانی که دچار عفونت‌های ادراری می‌شوند، خیلی بیشتر از افراد عادی است.
10- اختلالات مثانه: مثل مثانه عصبی که به دلیل عصب‌گیری نامناسب مثانه در دوران جنینی اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود تخلیه مثانه صحیح و به موقع انجام نشود و ریسک تکثیر باکتری‌ها در ادرار و عفونت‌های ادراری را بیشتر می‌کند.
11- سوند گذاری و دستکاری‌های غیر استریل مجاری ادراری نیز ریسک عفونت ادراری را بالا می‌برد.
بیشتربخوانید:
علایم
علایم عفونت‌های ادراری در سنین مختلف متفاوت است.
در سنین پایین‌تر اغلب با علائم غیر اختصاصی مثل تب و بی‌قراری یا تهوع و استفراغ و حتی اسهال مراجعه می‌کنند.
با افزایش سن، علائم اختصاصی‌تری مثل بی‌قراری حین دفع ادرار و بد بو شدن ادرار و درد شکم و یا تغییر رنگ ادرار و یا وجود خون در ادرار ایجاد می‌شود.
درد پهلو‌ها و قطع و وصل شدن ادرار یا شب ادراری می‌تواند از علائم عفونت‌های ادراری نیز باشد.
تشخیص
تشخیص عفونت‌های ادراری با استفاده از نمونه ادرار می‌باشد که قبل از نمونه‌گیری باید به والدین توصیه کرد که محل را با آب تمیز بشویند، سپس اقدام به نمونه‌گیری بکنند و نمونه را در اولین فرصت به آزمایشگاه بفرستند. در مورد کودکان کوچک‌تر معمولا نمونه‌گیری با کیسه انجام می‌شود و در صورت مثبت بودن تایید آن با نمونه‌گیری توسط سوند یا سوزن از روی شکم انجام می‌شود. در کودکان بزرگ‌تر توصیه می‌شود که ابتدای ادرار کودک که گذشت، از میانه ادرار نمونه‌گیری انجام شود تا نتیجه صحیح‌تری داشته باشیم. کشت ادرار برای تشخیص و درمان عفونت‌های ادراری نقش بسیار عمده‌ای را بازی می‌کند.
بیشتربخوانید:
درمان
درمان عفونت‌های ادراری با استفاده از آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود و آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب بر اساس باکتری در گیر کننده و بر اساس آنتی‌بیوگرام آزمایشگاهی تجویز می‌گردند.
در بعضی موارد بر اساس سن کودک و نوع باکتری و یا آنتی‌بیوتیک حساس و یا مشکلات زمینه‌ای تصمیم به بستری و درمان با آنتی‌بیوتیک‌های وریدی گرفته می‌شود.
آیا بررسی‌های دیگر بعد از تشخیص عفونت‌های ادراری نیاز هست؟
بله، معمولا سونوگرافی کلیه‌ها، مثانه و مجاری ادراری در همان بار اول عفونت ادراری در کودکان انجام می‌شود، ولی عکس رنگی از مجاری ادراری و یا نوار مثانه یا اسکن کلیه‌ها در صورت تکرار عفونت‌های ادراری یا شک به مسایل ساختاری انجام می‌شود. در حین درمان و پس از درمان نیز معمولا آزمایش ادرار فرستاده می‌شود. و بعد از آن بنا به تشخیص پزشک هر 6 ماه تا 1 سال آزمایش ادرار انجام می‌شود.
پیشگیری
* تشویق کودک به تخلیه سریع مثانه
* عدم نشستن کودک در وان یا تشت
* استفاده از لباس‌های زیر گشاد و نخی و تعویض زود آنها
* درمان چسبندگی‌ها در صورت وقوع
* درمان یبوست
* در صورت برگشت ادراری درمان یا پیشگیری مناسب تحت نظر پزشک
* در صورت داشتن انگل درمان شود.
* شستن درست کودک از جلو به عقب و سپس خشک کردن
* استفاده از پرو بیوتیک‌ها
* مصرف آب فراوان
* ختنه کردن پسرها
* شستشو با صابون یا مواد ضد عفونی کننده بعد از ادرار کردن توصیه نمی‌شود.
بیشتربخوانید:
آیا عفونت ادراری خطرناک است؟
گرچه عفونت‌های ادراری به نظر بی‌خطر هستند، ولی در صورت درمان نشدن منجر به آسیب کلیه می‌شوند که خود منجر به فشار خون و یا حتی نیاز به دیالیز و پیوند در موارد پیشرفته یا شدید خواهد بود. و نکته پایانی اینکه احتمال عود پس از درمان عفونت‌های ادراری اغلب در 60 تا 80 درصد موارد وجود دارد.
