تحقیقات نشان میدهد که هر فرد به طور متوسط 150 بار در روز تلفن خود را بررسی میکند، اما چرا؟
آیا ما 150 انتخاب آگاهانه انجام می‌دهیم یا این از روی اعتیاد است.
می‌دانید دلیل اصلی این اعتیاد چیست؟ سه ماده افیونی در شبکههای اجتماعی و تکنولوژی های ارتباطی وجود دارد که مارا معتاد کرده است.
طراحان فناوری برای افزایش درجه وابستگی فقط لازم است اقدامات کاربر (مانند کشیدن دست روی گوشی) را به یک پاداش متغیر ربط دهند.
شما یک دکمه را فشار می‌دهید و بلافاصله یک پاداشی هیجان‌آور (یک پیامک، ایمیل، تصویر جدید) دریافت می‌کنید یا هیچ چیز نمی‌گیرید. هر گاه درجه متغیر بودن پاداشی بالاتر رود اعتیاد به حداکثر می‌رسد.
آیا این تأثیر واقعاً کار میکند؟ بله. دستگاه‌های سکه‌ای در ایالات متحده بیش از مجموع درامد بیسبال، فیلم ها و شهربازی‌ها درآمدزایی می‌کنند.
طبق گفته پروفسور داوشول مولف کتاب «اعتیاد با طراحی» در مقایسه با انواع مختلف قماربازی، مردم سه یا چهار برابر سریع‌تر درگیر دستگاه‌های سکه‌ای میشوند.
اما واقعیت تلخ اینجاست: الان همه ما در جیب خود دستگاه سکه‌ای بازی داریم هر وقت ما تلفن را از جیب خود بیرون می‌آوریم با یک دستگاه سکه‌ای بازی می‌کنیم تا ببینیم چه پیام‌هایی دریافت کرده‌ایم.
وقتی انگشت خود را روی صفحه اینستاگرام می‌کشیم با یک دستگاه سکه‌ای بازی می‌کنیم تا ببینیم عکس بعدی چیست.
وقتی صفحه دوستیابی را لمس می‌کنیم با دستگاه بازی می‌کنیم تا ببینم دوستی جدیدی پیدا می‌کنیم یا خیر.
روش دیگری که فناوری برای دزدیدن اذهان به کار می‌برد آن است که به ما القا میکند یک درصد احتمال وجود دارد که ما موضوعی مهم را از دست بدهیم.
وقتی می‌بینیم که یک پیام جدید آمده است سریع می‌رویم و آن را چک می‌کنیم که مبادا چیزی را از دست داده باشیم.
روشی دیگر اهرم کردن نیاز فرد به تایید اجتماعی است وقتی ما این پیام را دریافت می‌کنیم «دوستان شما را در یک عکس تگ کرده است» بلافاصله حس تایید اجتماعی و تعلق به ما دست میدهد و می‌رویم و چک می‌کنیم که کدام پیام ما لایک خورده است و کدام عکس ما تگ شده است؟
فیس‌بوک و اینستاد گرام به طور خود کار پیشنهاد می کنند چه عکس‌هایی باید تگ کنیم و به این ترتیب آنها باعث میشوند افراد در عکس‌ها بیایند.
بنابراین وقتی دوستم مرا تگ میکند او درواقع به پیشنهاد فیس بوک پاسخ میدهد و خود انتخاب مستقلی ندارد. اما فیس‌بوک با این روش تعداد دفعاتی را که میلیون ها نفر احساس تأیید اجتماعی دارند دست‌کاری میکند.
واقعیت آن است که ما برای دنیای واقعی به اندازه‌ای تربیت شده‌ایم و مهارت‌هایی را داریم از جمله مهارت رانندگی، مهارت خرید و فروش، مهارت غذاخوردن.
اما ما برای دنیای مجازی تربیت نشده‌ایم. بدون آگاهی و بدون مهارت وارد دنیایی شده‌ایم و به خاطر سه مکانیزم "پاداش‌های متغیر، حس ازدست دادن چیزهای مهم و نیاز به تایید اجتماعی"، معتاد شده‌ایم و اکنون همانند معتادهای دنیای واقعی، در کنار خرابه‌های دنیای مجازی مچاله شده‌ایم. چه باید کرد؟
سه پیشنهاد وجود دارد
1- ساعاتی را در روز بدون موبایل و شبکههای اجتماعی بگذرانید. مثلا ساعت 9 صبح تا 12 ظهر که معمولا اوج ساعات کاری و هوشیاری فکری ماست.
2- هزینه مراجعه به شبکههای اجتماعی را افزایش دهید. الان ما با شبکههای اجتماعی، دو کلیک و سه دکمه فاصله داریم. ولی اگر شب‌ها از زمانی به بعد موبایل خود را خاموش کنید و در جایی دور از دسترس قرار دهید.
اگر هم هوس کردید که به شبکههای اجتماعی سر بزنید. هزینه بالاتری دارد روشن کردن موبایل که خود زمان بر است و...
3- با شبکههای اجتماعی آگاهانه و نه واکنشی برخورد کنید. اگر پیغامی آمد که لایک شده‌اید. تگ شده‌اید بدون فکر باز نکنید. به خود بگویید که چرا من این را باید باز کنم؟
اعتیاد به اینترنت در فرانسه
آیا شمایک معتاد اینترنتی هستید؟
امروز حدود 27 میلیون نفر از مردم فرانسه به اینترنت متصل هستند. اعتیاد به وب سایت‌‌ها یک سبک جدید در زندگی فرانسویها ایجاد کرده که روز به روز هم گسترش بیشتری پیدا میکند.
اما چگونه می‌توان از اعتیاد دنیای دیجیتالی رها شد؟! در این رابطه با دکتر ژان چارلز نایبی روانشناسی و نویسنده کتاب «اعتیاد به اینترنت در 60 سوال و جواب » مصاحبه‌ای شده است.
مشخصات اعتیاد به اینترنت چیست؟
موضوع اصلی اعتیاد اینترنتی، هرنوع وابستگی به جهان فناوری اطلاعات است. اما امروز این اصطلاح عمدتا درباره اعتیاد افرادی است که از وسایل ارتباط جمعی متصل به اینترنت بیش از حد استفاده می‌کنند.
به صورتی که این نوع استفاده در زندگی فردی و اجتماعی آنها تاثیرگذار بوده است.
این افراد سعی می‌کنند به طور مداوم و پیوسته به اینترنت متصل باشند و در فضای مجازی به دنبال رابطه عاطفی و جنسی هستند و یا مشغول بازیهای رایانه ای.
افرادی که به همین خاطر دچار اضطراب زیاد برای موفقیت در این ارتباطات شده اند. درست مانند یک معتاد به مواد مخدر در دنیای حقیقی که اگر به مواد دسترسی نداشته باشد احساسی نگرانی و اضطراب دارد، این افراد هم همواره به دنبال اتصال به اینترنت هستند اغلب اوقات خودشان قبول ندارند که وابسته شده‌اند.
در فرانسه 27 میلیون کاربر اینترنتی داریم به نظر شما چه تعداد از این کاربران معتاد اینترنتی هستند؟
در حال حاضر هیچ آماری در این باره ارائه نشده است. در فرانسه، تحقیقات پیرامون این مسأله یعنی اعتیاد به اینترنت، آموزش درمان‌گری معتادان و ایجاد گروه‌های درمانی و همچنین وجود مراکز در این زمینه نزدیک به صفر است.
اطلاعات ارائه شده به جوانان در مورد خطرات ناشی استفاده غلط از رسانه‌ها عملا وجود ندارد.
با این حال، روانشناسان بالینی و روانپزشکان با افزایش مراجعه کنندگانی که برای مشاوره آمده‌اند مواجه هستند. من در کتابم به موارد متعددی
اشاره کرده‌ام. به نظرم در فرانسه بیش از 6 درصد تا 8 درصد از کاربران اینترنتی بیش از حد به فضای مجازی و شبکههای اجتماعی وابسته‌اند.
باید با چه علایم و نشانه‌هایی نسبت این بیماری هوشیار بود؟
نشانه‌‌های مختلفی در این باره وجود دارد که به مصرف بیش از اندازه فرد به اینترنت برمی گردد.
به شکلی که فرد کنترل خود را از دست میدهد و حریم خصوصی و اجتماعی او غیرقابل مدیریت میشود این علایمی که بیماران و یا اطرافیان گزارش می‌‌دهند مربوط به استفاده اجباری و زیاد از کامپیوتر و یا اینترنت است، این افراد زمان زیادی را پشت صفحه کلید خودشان مشغول هستند و فعالیت‌‌های مجازی دارند به صورتی که روابط آنها با خانواده دوستان اطرافیان مختل میشود و در نهایت خلق وخوی آنها هم متاثر از این وابستگی شدید تغییر میکند.
آیا می‌توان گفت احتمال اعتیاد به اینترنت بین جوانان بیشتر است؟
برای برخی از نوجوانان دست برداشتن از اینترنت دشوار است. به خصوص نوجوانان و جوانان خجالتی که از خودشان تصویری ضعیف دارند و حضور در اجتماع برایشان راحت نیست و یا نوجوانانی که پدرو مادرشان آخر هفته‌ها با آنها هستند و اغلب به تنهایی بسر می‌‌برند بیشتردر معرض خطر اعتیاد قرار دارند.
شور و شوق بعضی از نوجوانان برای استفاده از اینترنت واقعیتی است که گاهی اوقات برگرفته از هویت و شخصیت آنهاست به خصوص دانش‌آموزانی که از خانواده‌‌های خود دور هستند و بافت سالمی در خانواده ندارند گاهی گرفتار این اعتیاد مجازی میشوند زیرا کم کم بازیهای رایانه‌ای و فضای مجازی خلاء‌های آنها را پر میکند.
آیا این شرایط برای زنان و مردان مشابه است؟
مردان و زنان شرایط مشابهی ندارند مردان بیشتر قصد مسلط شدن از طریق بازیهای رایانه‌ای و یا تسلط جنسی را دارند که گاه همین امر باعث اعتیاد میشود.
آنها بیشتر به سمت قماریا بازی آنلاین ویا پورنوگرافی سایبری بروند ولی زنان ترجیح می‌‌دهند. تا در ارتباطات مجازی گمنام باشند یا دنبال دوستی و روابط عاشقانه هستند و همچنین خرید پاتولوژیک و پچ پچ سایبری که از طریق پیام، ایمیل یا تالارهای گفتگوانجام میشود.
«گپ» وبلاگ نویسی، بازی و یا سایت‌های دوستیابی اینها در ترویج اعتیاد اینترنتی مؤثر هستند؟
قرار گرفتن در معرض چیزی که وابستگی بیاورد و یا باعث تسهیل کار یا حفظ رابطه بشود در تمام اعتیاد‌‌ها وجود دارد و اعتیاد به اینترنت هم از این قاعده مستثنی نیست برای مثال اگر به نظر برسد فردی در دیدن فیلم مستهجن بیش از حد وقت صرف میکند به صورتی که فعالیت‌‌هایش را تغییر داده است او معتاد محسوب میشود.
زیرا در وب هم این شخصی به دنبال تماشای فیلم‌های پورنو است، پیام‌هایی که چنین فردی در شبکههای اجتماعی میدهد درخصوص صحنه‌های جنسی است.
پس می‌توانید بگویید این فرد درچت یا گفتگو با دیگران هم اغلب به دنبال یک رابطه عاشقانه مجازی است.
تعامل نقش کلیدی در تحریک یا حفظ و نگهداری یک اعتیاد ایفا میکند با این وجود نمی توان تعامل را تنها عامل دانست بلکه گذشته فرد و شخصیتی که دارد همچنین عوامل دیگر در ظهور و یا ایجاد اعتیاد موثر هستند.
شما چه توصیه‌ای برای درمان و پایان یافتن این اعتیاد اینترنتی دارید؟
هرداستان اعتیاد یک داستان منحصربه فرد است و نمی‌شود یک متخصص برای همه افراد یک راهکار ارائه کند ولی ما می‌‌توانیم یک سری ایده‌‌های کلی برای کمک به معتادان فضای مجازی پیشنهاد بدهیم تا از مشکلات ایجاد شده خود، آگاه بشوند و بتوانند به نوعی زندگی خود را نظم و ترتیبی درست بدهند.
یادگیری در مورد این وابستگی به افراد می‌‌تواند کمک کند.
- یک حساب واقع بینانه و درست از هزینه‌‌ها داشته باشند (اتصال به کامپیوتر حتی در حوزه کاری)
- برنامه ریزی ساعت اتصالات به اینترنت به طوری که بیش از 10 ساعت در هفته نباشد.
- از اطرافیان کمک بگیرید و با آنها مرتبط باشید
- ارتباط در حوزه فعالیت‌‌های واقعی را از سر بگیرید ( ارتباط مجدد با آشنایان یا خانواده که با ارتباط شدید خودتان در فضای مجازی نادیده گرفته شده‌اند).
- تلاش برای تعریف دوباره از زندگی خود وآسیب‌هایی که این وابستگی به شما می‌زند را بررسی کنید
- مشورت با یک روانشناسی بالینی یا روانپزشک.