غنی

خدای غنی و بی نیاز

مقدمه: یکی از صفات خداوند متعال (غنی و بی نیاز بودن) است که مقاله حاضر به بیان این صفت می پردازد.

هر کمالی که در جهان هست و هر شکوهی که به چشم می خورد، همگی جلوه ذات خدا است و از وجود او سرچشمه می گیرد و به عبارت دیگر وجود خداوند مبدا و منبع همه نوع کمال است و هیچگونه محدودیت ونقص در او معنا ندارد. بنابراین او موجودی است غنی و بی نیاز زیرا نیازمند به کسی می گویند که فاقد کمالی باشد که به آن نیاز دارد اما کسیکه همه کمالات از وجود او سرچشمه می گیرد نیازمند بودن برای او معنا ندارد.

به بیان دیگر: خدای نیازمند خدا نیست زیرا در این فرض احتیاج به کسی خواهد داشت که نیاز او را برطرف سازد و کسی که نیاز او را برطرف می سازد اگر خودش بی نیاز باشد او خدا خواهد بود و در غیر این صورت او هم به شخص دیگری نیاز دارد تا نقص او را کامل کند.

قرآن مجید می فرماید:

یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید ⁽¹⁾

ای مردم همگی به خدا نیازمندید و خدا است که بی نیاز است(و از هر نقص و عیبی منزه) و ستوده است.

اگر خداوند بندگان خود را به عبادت و پرستش امر می کند برای این نیست که او به عبادت آنان نیاز داشته باشد بلکه چون این عبادتها مایه تربیت و موجب کمال روحی است از بندگان خود خواسته است که او را بشناسند و پرستش کنند و در حقیقت باید گفت وجوب عبادت و بندگی خود لطفی است از جانب خدا بر بندگانش.

قرآن مجید می گوید:

قال موسی ان تکفروا انتم و من فی الارض جمیعا فان الله لغنی حمید ⁽²⁾

موسی به قوم خود گفت: اگر شما و همه کسانی که روی زمین زندگی می کنند دست از عبادت و بندگی بردارید و کفر و کفران نعمت را پیشه خود سازید بر دامن کبریایش ننشیند گرد زیرا خدا بی نیاز و ستوده است و به هیچ کس و هیچ چیز نیاز ندارد.

پی نوشتها

1- سوره فاطر، آیه 15.

2- سوره ابراهیم، آیه 8.