معاون آموزش حوزه‌های علمیه با تشریح «درختواره دانشی» حوزه، گفت: مجموع رشته و گرایش‌های این درختواره از 400 عنوان فراتر می‌رود، رویکردهایی از هوش مصنوعی، مشاوره و روان‌شناسی تا اقتصاد و تاریخ هم در این سند آموزشی در نظر گرفته شده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی رستم‌نژاد در گفت‌وگو با ایرنا درباره مهمترین اقدامات حوزه علمیه در زمینه توسعه آموزش، اظهار داشت: فعالیت‌های بسیاری در حوزه علمیه در زمینه آموزش صورت گرفته که بخشی از آنها از سال‌های گذشته و مربوط به زمانی است که حضرت امام(ره) در این زمینه دستوراتی را صادر کردند. مدیریت جدید حوزه‌های علمیه در قالب شورای عالی، از یادگارهای بعد از انقلاب است و می‌توان آن را از ثمرات انقلاب هم دانست.
در قالب 16 حوزه دانشی در درختواره حوزه های علیمه مدنظر قرار گرفته، اگر مجموع گرایش‌ها و رویکردها را مدنظر بگیریم، از 400 عنوان فراتر می‌رودمعاون آموزش حوزه‌های علمیه با مقایسه شرایط حوزه‌های علمیه در سال‌های قبل و بعد از انقلاب گفت: فاصله بسیار زیاد است، اما در این سال‌ها دوره‌هایی باید طی و زحمت‌هایی باید کشیده می‌شد تا به مرحله‌ای از رشد و بلوغ برسیم. خدا را شکر در دوره اخیر که آیت‌الله اعرافی عهده‌دار مسئولیت شدند و دوره قبل از ایشان که آیت‌الله بوشهری حضور داشتند، قدم‌های بسیاری برای زیرساخت حوزه‌های علمیه برداشته شد که حالا شاهد به بار نشستن آنها هستیم.
رستم‌نژاد تحول را امری، جاری در زمان دانست و گفت: تحول یک امر یک روزه نیست و به‌صورت فرآیندی محقق می‌شود. اگر بخواهیم به فعالیت‌هایی که به طور خاص در دوره مسئولیت آیت‌الله اعرافی صورت گرفته اشاره کنیم، باید بگوییم بیش از 100 طرح در این دوره اجرایی شده که می‌توانم به دو، سه طرح کلان در میان آنها اشاره کنم.
وی افزود: یکی از طرح های اجرایی تدوین درختواره دانشی حوزه‌های علمیه است که برای اولین باراتفاق افتاده است؛ در این درختواره، عرصه‌های دانشی حوزه‌ها شناسایی شده و آنچه نیاز است یک حوزه علمیه درباره آن پاسخ‌گو باشد، حتی شامل علوم انسانی، در قالب 16 حوزه دانشی در این درختواره مدنظر قرار گرفته است، در هر حوزه‌ای هم رشته و گرایش مرتبط طراحی شده است که اگر مجموع گرایش‌ها و رویکردها را مدنظر بگیریم، از 400 عنوان فراتر می‌رود.
حدود 600 استاد در تدوین درختواره حوزه نقش داشتند
رستم نژاد تاکید کرد: تدوین درختواره دانشی حوزه کار بزرگی بود که چندین سال زمان برد. حدود 600 استاد و کارشناس در فرآیند تدوین این درختواره نقش داشته‌اند. امروز حدود یک‌چهارم این درختواره، زیر بار اجرا رفته و سرفصل‌نویسی هم برای آن شده و در حال تدریس به طلبه‌هاست. بقیه آن هم در دست تدوین است.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه در تشریح بیشتر حوزه‌های دانشی در این درختواره گفت: به‌طور مشخص ما شاخه‌ای مانند فقه، اصول، کلام، تفسیر و موارد دیگر همچون تاریخ، سیره اهل‌بیت(ع) و حدیث و قرآن را از پیش در حوزه داشته‌ایم. در کنار این‌ها مواردی مانند ارتباطات، تمدن اسلامی و مباحث مربوط به تاریخ انقلاب و سرفصل‌های سیاسی، حکومتی و اجتماعی هم لحاظ شده است.
بررسی ابعاد هوش مصنوعی در حوزه علمیه
رستم‌نژاد درباره توجه حوزه علمیه به مقوله‌های به‌روزی مانند هوش مصنوعی هم گفت: در میان همین 400 رشته، گرایش و رویکرد دانشی که به آن اشاره کردیم، هوش مصنوعی را هم مدنظر داشته‌ایم و در قالب یکی از شاخه‌های همین درختواره، امروز طلبه‌هایی را جذب کرده‌ایم.
آیت‌الله اعرافی پیش از آنکه مدیر حوزه علمیه شوند، در قالب یک پروژه شخصی، مساله هوش مصنوعی را دنبال می‌کردند. کار بسیار گسترده ای در این حوزه انجام داده بودند. اگر بگوییم این تلاش‌ها امروز به ثمر نشسته و در حال توسعه آن هستیم، حرف گزافی نزده‌ایم.
در زمینه فضای مجازی و هوش مصنوعی و خدمتی که می‌تواند روی آموزش و خروجی‌های حوزه علمیه داشته باشد، کار کرده‌ایم
وی افزود: سال گذشته نمایشگاهی در حوزه علمیه داشتیم که مرتبط با همین مباحث هوش مصنوعی بود. برخی از افراد از وزارتخانه مرتبط دعوت شده بودند که برای آنها هم موجب اعجاب شده بود که حوزه علمیه با این سرعت به این حوزه ورود کرده است. ما هم در زمینه فضای مجازی و تبلیغ در فضای مجازی و هم در حوزه هوش مصنوعی و خدمتی که می‌تواند روی آموزش و خروجی‌های حوزه علمیه داشته باشد، کار کرده‌ایم.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه در پایان مطرح کرد: هر آن چیزی که انسان، حواسش به آن نباشد، تبدیل به یک آسیب می‌شود. ما باید از همین بسترها برای رسیدن به نقطه مطلوب خود استفاده کنیم و به امید خدا از ثمرات مفید آن هم بهره‌مند خواهیم شد؛ حوزه علمیه تا به امروز در این زمینه‌ها کم‌کاری نداشته است. البته همواره می‌گوییم که با نقطه مطلوب و آنچه که باید باشیم، فاصله داریم. اگر روزی چنین تصوری از خود نداشته باشیم، روز توقف و مرگ ما خواهد بود. به همین دلیل معتقدیم همواره باید در حال حرکت باشیم.