علی عبدالمحمدی : معاملات روز گذشته بازار سهام با سرخ‌پوشی نماگرهای سهامی به اتمام رسید. در روزی که گذشت، شاخص‌کل بورس، با کاهش ارتفاع 0.61درصدی همراه شد و در پایان هفته معاملاتی، نتوانست جایگاهی بهتر از 2میلیون و 150هزار واحد را برای خود دست‌وپا کند. نماگر هموزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، افت 0.53درصدی داشت و هفته را در سطح 732هزار واحد به اتمام رساند. در فرابورس نیز شاخص‌کل این بازار، کاهش 0.49درصدی را تجربه کرد. همچنین در جریان معاملات روز گذشته، 151میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد بازار که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم 4هزار و 355میلیارد‌تومان را ثبت کرد.
نزدیکی به تعطیلات
در وصف دلایل ریزش بازار می‌توان گفت که با توجه به انبوهی از ریسک‌های مختلف که در سال‌جاری در قلمرو بازار سهام، جاری و ساری بوده، سرمایه‌گذاران معمولا در آخر هفته ترجیح می‌دهند تا سهام موجود در پورتفوی خود را نقد کنند تا سرمایه آنها کمتر در معرض ریسک‌های خلق‌الساعه قرار بگیرد، بنابراین می‌توان گفت که بخشی از فشار فروش موجود در بازار در روز گذشته، به دلیل نزدیک‌‌‌‌‌‌بودن به تعطیلات آخر هفته است. افزون بر این، معمولا به‌طور سنتی با نزدیک‌‌‌‌‌‌شدن به پایان سال و آغاز سال‌نو، برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند تا سهام تحت‌تملک خود را قبل از تعطیلات نقد کرده و پس از تعطیلات مجددا اقدام به خرید سهام کنند.
دلار و بازار
عامل دومی که سبب شد تا بازار با فشار فروش مواجه شود، افت قیمت دلار در بازار آزاد بود. دلار این روزها از فضای هیجانی و تمایلات افزایشی فاصله گرفته و در روزهای اخیر کانال 60هزارتومان را نیز از دست داد و در روز گذشته در پله‌های ابتدایی کانال 59هزارتومان بین خریداران و فروشندگان دست به‌دست شد. دلار 60هزار تومانی، نهایتا می‌توانست شاخص را تا سطح 2میلیون و 200هزار‌واحدی بالا بکشد و این فضای مثبت برای چند روزی در بازار تجربه شد و با فروکش‌‌‌‌‌‌کردن فضای هیجانی در بازار ارز، مجددا از جسارت خریداران کاسته شد و همین فقدان تقاضا سبب شد تا بازار مجددا با فشار عرضه همراه شود. در این اثنا، برخی از معامله‌گران ادعا می‌کنند که هنوز رشد دلار از سطح 50 تا 60هزارتومان، در قیمت‌های تالار شیشه‌ای منعکس نشده‌است و بازار در ادامه مسیر پتانسیل رشد خواهد داشت، در پاسخ به این سوال می‌توان به گزارش روز گذشته «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان 4ریسک بورس تهران اشاره کرد.
در گزارش مذکور عنوان شد که این روزها دلار بازار آزاد در حوالی 60هزارتومان در حال نوسان است و دلار نیمایی نیز به‌‌‌‌‌‌تازگی توانسته وارد کانال 40هزارتومان شود. اختلاف 50درصدی میان این دو نرخ، یکی از مهم‌ترین معضلاتی است که در سال‌جاری در بازار سهام قابل‌رویت و ردیابی است.
سیاستگذار پولی، برای زدودن سایه این ریسک از سر بازار، باید به کاهش و نهایتا از بین بردن کامل این شکاف ایجادشده، بپردازد که این مهم از دو گذرگاه میسر است.
اولین موضوع، کاهش نرخ دلار بازار آزاد است که با توجه به تمایلات صعودی که در ماه‌های اخیر، دلار در بازار آزاد از خود ابراز کرده است، کاهش قابل‌توجه این نرخ، کمی دور از ذهن به‌نظر می‌رسد، اما راه‌حل سهل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الوصول برای سیاستگذار افزایش نرخ دلار نیمایی است که یک‌‌‌‌‌‌بار در اوایل سال‌‌‌‌‌‌گذشته با افزایش نرخ دلار در بازار آزاد از سوی سیاستگذار اجرایی و سبب شد تا روند صعودی که در بازار سهام از ابتدای اسفند آغاز شده بود، استمرار داشته باشد.
گفتنی است که در یازدهمین روز از اسفند سال‌‌‌‌‌‌گذشته، با افزایش قیمت دلار بازار آزاد به 54هزار و 250تومان و تثبیت نرخ دلار سامانه نیما در نرخ 28هزار و 500تومان، شکاف میان این دو نرخ به 90درصد رسیده بود که سیاستگذار اجازه رشد را به نرخ نیمایی داد و دلار نیمایی در سیزدهم اسفندماه از قیمت 28هزار و 500تومان تا 38هزار و 900تومان رشد کرد که منجر به تعدیل شکاف و اختلاف ایجادشده میان این دو نرخ شد. به‌‌‌‌‌‌رغم فضای مثبتی که دلار بازار آزاد در تالار شیشه‌ای برای خرید سهام ایجاد می‌کند، اما در بررسی تاثیر بر سودآوری شرکت‌ها دلار نیمایی از اهمیت وافری برخوردار است و شکاف ایجادشده میان این دو نرخ نیز یکی از مهم‌ترین ریسک‌هایی بود که فضای بازار سهام را تحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الشعاع قرار داد. تسویه اعتبارات
برخی تحلیلگران نیز افت دیروز بازار را به مسائلی مانند تسویه اعتبارات پایان سال یا پرداخت‌های پایان سال‌شرکت‌های حقوقی برای صندوق‌های بازنشستگی نسبت دادند. هرچند که نمی‌توان برای این متغیر اثر قابل‌توجهی درنظر گرفت، اما می‌توان‌بخشی از فشار فروش موجود در نمادهای بورس تهران را به این موضوع نسبت داد.
مقوله دیگری که بازار را تحت‌فشار قرار داد، موضوعی بود که به بحث تسهیلات کارگزاریها ارتباط داشت. بانک‌مرکزی در ابلاغیه‌‌‌‌‌‌ای خطاب به برخی بانک‌ها، اعتبار کارگزاریها نزد بانک‌ها را به‌شدت پایین آورد؛ در واقع بانک‌مرکزی در نامه‌‌‌‌‌‌ای به اکثر بانک‌ها به‌خصوص بانک‌های دولتی آنها را از ارائه تسهیلات به‌کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها که عمده بودجه آن صرف اعتبارات می‌‌‌‌‌‌شد، منع کرد که این موضوع نیز به نوبه خود بر شرایط بازار تاثیرگذار است.
