خشوع قلب

در ترسیم این نکته که خشوع قلب به یاد حسین علیه السلام واقعیّتى است که به خشوع در برابر خدا برمى گردد باید یادآور شد که خشوع قلب به یاد حسین علیه السلام چند گونه است از آن جمله :
خشوع قلبى است که به خشوع در برابر خدا برمى گردد و قلب خاشع در برابر حسین علیه السلام جایگاه عشق خدا مى شود و نمونه کامل قلبى که ایمانش براى خدا خالص است ، آن است که خشوعش در برابر حسین علیه السلام به خشوع در برابر خدا و ذکرخدا بازگردد، نظیر اصل ذکر و سپاس ، چرا که هر موجودى به طور تکوینى سپاس خدایش را مى گذارد و در برابر او خضوع مى کند، امّا پاداش و فضیلت کامل ، نه براى سپاس و خضوع تکوینى است ، بلکه از آنِ موجودى است که با اراده و اختیار و با همه شرایط سپاس و ستایش ، در برابر خدا خشوع و خضوع کند.
خشوع قلب در برابر یاد و نام حسین علیه السلام نیز اینگونه است ، چرا که قلبها در برابر نام و عظمت فداکارى او خاضع مى گردند؛ امّا خضوع واقعى آن جایى است که با درک و بینش ‍ همراه و به خضوع در برابر خداى حسین بازگردد، خدایى که خود آن حضرت با همه وجود ودرتمامى مراحل در برابرش ‍ عالیترین و زیباترین جلوه هاى خضوع وخشوع را در چشم اندازها قرار داد.
و این مطلب که گریه بر حسین علیه السلام به هنگام نماز، آیا نماز را باطل مى کند یا نه ؟ جوابش متوقّف به تشخیص اقسام خضوع است .
بنابراین هرگونه گریه بر آن حضرت که از اقسام خشوع قلب در برابر خدا باشد، نماز را نه تنها باطل نمى سازد که محتواى بیشترى مى بخشد. امّا گریه اى که تنها به خاطر عواطف پاک انسانى و به یاد خدا بازنگردد، مشکل آفرین و قابل دقّت است .