ردیابی تراکنش‌ها روی نقشه ایران

 شاخص ضریب نفوذ منطقه‌‌ای هم نشان می‌دهد که به ازای هر 10‌هزار نفر بزرگسال بالای 18 سال در کشور، حدود 1900 دستگاه فعال پذیرش سیستمی در کشود وجود دارد. بیشترین میزان نفوذ این ابزارها متعلق به کارت‌خوان فروشگاهی با تعداد 1710 دستگاه به ازای هر 10‌هزار نفر است و کمترین آن به ابزار پذیرش موبایلی اختصاص دارد که به ازای هر 10‌هزار نفر صرفا 1.04 عدد ابزار پذیرش موبایلی در کشور وجود دارد. به ازای هر 10‌هزار فرد بالای 18 سال کشور نیز 189.7 عدد ابزار پذیرش اینترنتی در کشور وجود دارد. شایان توجه است که برخلاف کارت‌خوان فروشگاهی، امکان دسترسی از نقاط مختلف کشور به ابزار پذیرش اینترنتی و موبایلی برای انجام پرداخت‌ها میسر بوده است. این در حالی است که ماهیت پرداخت وجوه با استفاده از ابزار پذیرش اینترنتی و موبایلی به نسبت ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی که نیازمند حضور فیزیک کارت در محل است، متفاوت است. داده‌‌های این گزارش نشان می‌دهد که پنج استان تهران، خراسان رضوی، فارس، اصفهان و خوزستان بیشترین تعداد دستگاه‌‌های کارت‌خوان در کشور را به ترتیب در اختیار دارند. این ترتیب تقریبا در موضوع دستگاه‌‌های پذیرش موبایلی هم وجود دارد با این تفاوت که اختلاف استان تهران با دیگر استان‌‌ها بسیار  زیاد است.

 بررسی عملکرد ارائه‌‌دهندگان خدمات پرداخت

براساس اطلاعات شبکه شاپرک، شرکت پرداخت الکترونیک سامان بیشترین سهم بازار مبلغ تراکنش‌‌های ابزار پرداخت را در اختیار داشته است.  این شرکت تقریبا سهمی 21.5 درصدی را به خود اختصاص داده بود. پس از این شرکت، به پرداخت ملت با 19.6‌درصد از سهم بازار، در جایگاه دوم و تجارت الکترونیک پارسیان با سهم 10.8 درصدی در جایگاه سوم قرار دارد. این درحالی است که به‌پرداخت ملت در اسفند سال گذشته جایگاه اول را در اختیار داشت اما در بهار امسال پرداخت الکترونیک سامان توانست سهم بازار خود را به نسبت دیگر رقبا افزایش داده و به جایگاه اول برسد. در بحث خطاهای سیستمی، کمترین میزان خطا را در پرداخت‌‌های بهاری، شرکت فراپردازان آروند امید داشته به‌طوری که تنها 0.007‌درصد از تراکنش‌‌های این شرکت با خطا مواجه شدند، این درحالی است که بیشترین میزان خطا با حدود 0.129‌درصد از تراکنش‌‌ها برای شرکت آسان پرداخت پرشین بوده است. به‌پرداخت ملت هم بیشترین میزان بهبود را در کاهش تعداد خطاها داشته است. به‌طور کلی در فروردین ماه میزان خطای پذیرندگی حدود 0.69‌درصد از تراکنش‌‌ها را به خود اختصاص داده و بیشترین میزان خطا در پرداخت‌‌ها مربوط به خطای کاربری با سهم 92 درصدی بوده است.

 سهم بانک‌ها در بازار پذیرندگی

از سهم بانک‌ها در تعداد و مبلغ کل تراکنش‌‌‌‌‌‌های شبکه بانکی می‌توان عملکرد آنان را در کیفیت ارائه خدمات کارتی و بازاریابی ‌‌سنجید.  بر این اساس، هر بانکی که سهم بیشتری را از این شاخص به دست آورده باشد نشان می‌دهد که عملکرد بهتری در این حوزه داشته است. در بررسی این شاخص سه حوزه کارت‌‌خوان‌‌‌‌‌‌های فروشگاهی، ابزار پذیرش اینترنتی و ابزار پذیرش موبایلی مورد بررسی قرار می‌‌‌‌‌‌گیرند. به‌‌طور کلی، بانک سپه با سهم 18.37 درصدی از تعداد تراکنش‌‌ها و سهم 9.09 درصدی از مبلغ تراکنش‌‌ها بیش از دیگر بانک‌ها پذیرنده تراکنش‌‌ها بوده است. پس از این بانک هم، در حوزه کل تعداد تراکنش‌‌‌‌‌‌های بانکی، بانک ملت با سهم 16.6 درصدی قرار دارد. اما در بخش سهم بانک‌ها از مبلغ تراکنش‌‌ها، بانک ملت در جایگاه پیشین خود همچنان قرار داشته و با سهم 15.8درصدی در جایگاه نخست قرار دارد.

بر اساس آمارهای گزارش شاپرک، سه بانک سپه، ملت و ملی ایران به ترتیب بیشترین سهم را از تعداد تراکنش‌‌‌‌‌‌های کارت‌‌خوان‌‌‌‌‌‌های سطح کشور داشته‌‌‌‌‌‌اند. در حوزه ابزار پذیرش اینترنتی مانند اینترنت بانک‌ها، سه بانک ملت، ملی ایران و سامان پیشتازی کرده و سهم بیشتری را در تعداد تراکنش‌‌‌‌‌‌ها به خود اختصاص داده‌‌‌‌‌‌اند. در تراکنش‌‌‌‌‌‌های مربوط به ابزار موبایلی هم سه بانک ملت، قرض‌الحسنه رسالت و قرض‌‌‌‌‌‌الحسنه مهر بیشترین سهم تراکنش‌‌‌‌‌‌ها را داشته‌‌‌‌‌‌اند.  در بخش سهم بانک‌ها از ارزش تراکنش‌‌‌‌‌‌های شبکه شاپرک نیز در حوزه کارت‌‌خوان‌‌‌‌‌‌ها سه بانک ملت، ملی ایران و صادرات موفق‌‌‌‌‌‌تر از دیگران عمل کرده‌‌‌‌‌‌اند. در موضوع مبلغ ابزار پذیرش اینترنتی سه بانک ملت، سامان و آینده پیشتاز بوده و در حوزه ابزار پذیرش موبایلی هم سه بانک ملت، قرض‌‌‌‌‌‌الحسنه رسالت و قرض‌‌‌‌‌‌الحسنه مهر ایران بهتر از دیگران عمل کرده‌‌‌‌‌‌اند.

 تعداد کارت‌‌‌‌‌‌های فعال در سامانه شاپرک

در سامانه شاپرک، به‌‌طور کلی سه دسته کارت بانکی وجود دارد. دسته اول کارت برداشت، دسته دوم کارت اعتباری و دسته سوم کارت پیش‌‌‌‌‌‌پرداخته مانند بن‌‌کارت و کارت‌‌‌‌‌‌های هدیه قرار دارند. در فروردین سال‌جاری به‌‌طور کلی حدود 155میلیون کارت بانکی فعال وجود داشته که نسبت به اسفند سال گذشته 4.2‌‌‌درصد کاهش داشته است. از این تقریبا 155 میلیون کارت فعال، 145 میلیون آن کارت برداشت، 1.5 میلیون عدد آن کارت اعتباری و تقریبا 8.8میلیون آن نیز کارت‌‌‌‌‌‌های پیش‌‌‌‌‌‌پرداخته بوده‌‌‌‌‌‌اند. با توجه به آمار فروردین ماه سال‌جاری، تعداد کارت‌‌‌‌‌‌های برداشت 4.5‌درصد و تعداد کارت‌‌‌‌‌‌های پیش‌‌پرداخته حدود 20 ‌‌درصد کاهش داشته اما تعداد کارت‌‌های اعتباری حدود 6 ‌‌درصد رشد داشته است. همچنین آمار گزارش اقتصادی شاپرک نشان می‌دهد که بیشترین میزان کارت‌‌‌‌‌‌های تراکنش‌‌دار مربوط به بانک ملی ایران با سهم 20.5درصدی بوده است.

پس از این بانک، بانک سپه با سهم 11.16 درصدی و بانک ملت با سهم 10.61 درصدی قرار دارند. باتوجه به این آمار، بیشترین میزان کارت‌‌‌‌‌‌های برداشت تراکنش‌‌دار مربوط به بانک ملی ایران با سهم حدودا 21 ‌‌درصدی بوده است. پس از آن نیز بانک سپه با 11.3درصد و بانک ملت با حدود 10.5‌‌درصد قرار دارند. در بخش کارت‌‌‌‌‌‌های فعال اعتباری، بانک ملت ایران با 18.3 درصد رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. پس از این بانک هم بانک ملی با سهم 15.56 درصدی قرار دارد. در بحث عرضه کارت‌‌‌‌‌‌های پیش‌‌‌‌‌‌پرداخته نیز بانک ملی با صدور 13.6‌درصد از این کارت‌‌‌‌‌‌ها، در جایگاه اول قرار دارد. پس از بانک ملی نیز بانک شهر و ملت هرکدام با سهم 11.9 و 10.4درصدی در جایگاه‌‌‌‌‌‌های بعدی قرار دارند.