همسر حضرت ابراهیم (ع)

ذات اقدس آله در زمان کهولت وپیری خلیل الله، به او بشارت فرزندی آگاه داد. که این بشارت الهی، به همان شکلی که توسط ملائکه به آن حضرت، ابلاغ شد، به همان صورت، به همسر او نیز اعلام گردید. هنگامی که ملائکه به حضرت ابراهیم (ع) گفتند:

فبشرناه بغلام حلیم ⁽¹⁾

ابراهیم سلام الله علیه فرمود:

ابشرتمونی علی ان مسنی الکبر فبم تبشرون ⁽²⁾

آیا به من نوید می دهید در حالی که مرا پیری رسیده است؟ حضرت این سخن را به عنوان «استبعاد» نفرمود. بلکه به عنوان «استعجاب » گفت. معنای استعجاب آن است که انسان به لحاظ شگفت انگیز بودن واقعه ای بادید تعجب بدان می نگرد. در این جا ابراهیم خلیل (ع) عرض کرد: خدایا من نه تنها پیر شده ام بلکه، پیری به سراغ من آمده است. یعنی یک وقت انسان پیر می شود ودوران شیخوخت را می گذراند ومی گوید «قد بلغت من الکبر» ⁽³⁾ یعنی من، به پیری رسیدم. ولی زمانی از پیری نیز می گذرد وبه دوران فرتوتی پای می نهد که در این حال می گوید «قد بلغنی الکبر» ⁽⁴⁾ یعنی پیری، به سراغ من آمده است، پس چه بشارتی به من می دهید؟ فرشته ها گفتند:

بشرناک بالحق فلا تکن من القانطین ⁽⁵⁾

یعنی این تبشیر ما باحق همراه است وگزاف نیست، چون فرشتگان در صحبت حق سخن می گویند ودر لباس حق حرف می زنند. لذا حرف «باء» در «بالحق » خواه به معنای صاحبت باشد وخواه به معنای ملابست، مفهومش این است که گفتار ما در لباس حق، یا در صحبت حقیقت است وما گزاف نخواهیم گفت وتو ای خلیل الله ناامید مباش. آنگاه ابراهیم خلیل (ع) فرمود:

ومن یقنط من رحمة ربه الا الضالون ⁽⁶⁾

حضرت در کمال صراحت فرمود: نه تنها با رسالت ونبوت سازگار نیست، بلکه با هدایت ورهبری نیز سازش ندارد. بنابراین نه تنها هیچ پیامبری ناامید نخواهد بود بلکه هیچ مؤمن ومهتدی نیز ناامید نمی شود.

معنای ناامیدی آن است که انسان گمان کند به جایی رسیده است که از خدامعاذ الله ساخته نیست که مشکل او را حل نماید. این یاس در حد کفر است، وهیچکس حق ندارد ناامید باشد.

این خلاصه کلام بود در مورد بشارت فرشته ها به خلیل حق...، معادل همین برخورد با همسران حضرت نیز مطرح شده است، قرآن کریم می فرماید:

وامراته قائمة فضحکت فبشرناها باسحق ومن وراء اسحق یعقوب ⁽⁷⁾

یعنی هنگامی که فرشته ها با خلیل حق سخن می گفتند همسر او نیز حضور داشت وایستاده بود وضحکی داشت برای «ضحک » در تفاسیر دو بیان آمده است، یا به معنای سرور وخوشحالی ویا به معنای عادت ماهانه زنان است پس مژده دادیم او را به اسحاق واز پس اسحاق، یعقوب را. یعنی علاوه بر فرزند - اسحاق، بشارت نوه یعقوب هم، به تو می دهیم. سپس همسر خلیل الرحمان عرض کرد:

قالت یا ویلتی االد وانا عجوز وهذا بعلی شیخا ان هذا لشی ء عجیب قالوا اتعجبین من امر الله رحمت الله وبرکاته علیکم اهل البیت انه حمید مجید ⁽⁸⁾

یعنی آیا من مادر می شوم در حالی که خودم فرتوت وسالمند وکهنسالم، وهمسرم نیز پیرمردی فرتوت وکهنسال است؟ ! فرشتگان به او گفتند: آیا از رحمت خدا وامر خدا در تعجب هستی در حالی که رحمت خدا، وبرکات وی، بر شما خاندان نبوت، فراوان بوده وشما از این برکات عینی، بی شمار دیده اید!

پی نوشت ها:

1- صافات، 101.

2- حجر، 54.

3- آل عمران، 40.

4- آل عمران، 40.

5- حجر، 55.

6- حجر، 56.

7- هود، 71.

8- هود، 72 و73.