همانطور که از نام آن پیداست، یک هواپیمای برخاست و فرود عمودی (VTOL) می‌تواند بدون استفاده از باند پرواز کند یا به صورت عمودی فرود بیاید. در حالی که هلیکوپترها برای عملیات عمودی طراحی شده‌اند، طبقه‌بندی VTOL فقط محدود به هواپیماهایی است که می‌توانند در پرواز رو به جلو بلند شوند.
به گزارش روزیاتو، چنین هواپیماهایی از طریق زمان پاسخ کمتر، کارآیی جنگی را افزایش داده اند. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با 5 فروند از هواپیماهای با قابلیت برخاست و فرود عمودی آشنا کنیم.
1- AV-8B Harrier II
- شرایط: در سرویس
- طول: 14.12 متر
- طول بال ها: 9.25 متر
- ارتفاع: 3.55 متر
- حداکثر سرعت در هنگام بلند شدن: 14,100 کیلوگرم در حالت بلند شدن چرخشی و 9,415 کیلوگرم در حالت بلند شدن عمودی
- موتور: 1 موتور توربوفن جهت دهی رانشی Rolls-Royce Pegasus F402-RR-408 (Mk 107) با قدرت تولید 23,500 پوند (105 کیلونیوتن) پیشرانه
- حداکثر سرعت: 1,083 کیلومتر بر ساعت
- برد رزمی: 556 کیلومتر
هواپیمای AV-8B Harrier II ساخت مک دانل داگلاس یک هواپیمای جنگی تک موتوره است که عمدتاً در ماموریت های پشتیبانی هوایی نزدیک و چند منظوره به کار گرفته می شود. AV-8B که در اواخر دهه 1970 طراحی و توسعه یافت، اولین پرواز خود را در نوامبر 1981 انجام داد و در ژانویه 1985 به نیروی دریایی ایالات متحده (USMC) پیوست.
در واقع Harrier II برای ارتش بریتانیا توسعه یافت. AV-8B Harrier II با حفظ طراحی اولیه و طرح بدنه هواپیمای Hawker Siddeley Harrier، از یک موتور توربوفن رولزرویس پگاسوس F402-RR-408 (Mk 107) با جهت دهی رانشی نیرو می‌گیرد که 23,500 پوند نیوتن بر ثانیه نیرو تولید می‌کند.
این هواپیما می تواند تعداد زیادی تسلیحات نظامی از جمله راکت، موشک و بمب را در شش نقطه سخت زیر بال خود و یک نقطه زیر بدنه حمل کند.
2- F-35B Lightning II
- شرایط: در سرویس و در تولید
- طول: 15.6 متر
- ارتفاع: 4.36 متر
- طول بال ها: 10.7 متر
- حداکثر وزن در هنگام بلند شدن: حدود 27,216 کیلوگرم
- موتور: یک موتور توربوفن Pratt & Whitney F135 با قدرت پیشرانه 40,000 پوند (177.9 کیلونیوتن) با پس سوز و 40,500 پوند (180.1 کیلونیوتن) برای بلند شدن عمودی
- حداکثر سرعت: 1.6 ماخ
- حداکثر ارتفاع پرواز: 50,000 پا
- تسلیحات نظامی: معمولاً دو موشک AAM و دو بمب در محفظه داخلی با گزینه حمل تسلیحات روی ستون های زیر بال که می تواند تا 6,800 کیلوگرم تسلیحات را حمل کند
F-35B Lightning II نیازی به معرفی ندارد. این هواپیمای جنگی با قابلیت VTOL یکی از سه نوع F-35 ساخت کمپانی لاکهید مارتین است. F-35B که برای برتری هوایی و ماموریت های ضربتی طراحی شده بود، در جولای 2015 به سرویس نیروی تفنگداران دریایی ایالات متحده معرفی شد.
F-35B اولین هواپیمای رادارگریز مافوق صوت و پنهانکار با قابلیت برخاست کوتاه/ فرود عمودی (STOVL) است که به آن توانایی منحصربه‌فردی را می‌دهد تا از روی انواع کشتی‌ها، جاده‌ها و پایگاه‌های ناهموار در نزدیکی مناطق جنگی خط مقدم عملیات انجام دهد.
عملیات STOVL از طریق یک سیستم محرکه LiftFan® شفت محور ثبت شده امکان پذیر است. این رویکرد پیشرانه بر بسیاری از چالش های دمایی، سرعت و قدرت سیستم های لیفت مستقیم غلبه می کند.
لاکهید مارتین از سال 2006 تاکنون بیش از 1,000 فروند از F-35 را در تمامی انواع آن تولید کرده است. نیروی هوایی ایالات متحده می خواهد این هواپیما را تا بعد از دهه 2050 در سرویس داشته باشد.
3- V-22 Osprey
- شرایط: در سرویس و در تولید
- طول: 17.48 متر و در حالت تا شده 19.091 متر
- طول بال ها: 13.97 متر
- عرض: 25.776 متر از جمله روتورها
- عرض در حالت تا شده: 5.61 متر
- ارتفاع: 6.73 متر در حالت قرار گرفتن عمودی نازل های موتور
- ارتفاع در حالت تا شده: 5.51 متر
- حداکثر وزن در هنگام بلند شدن عمودی: 21,546 کیلوگرم
- موتور: دو موتور توربوپراپ/توربوشفت Rolls-Royce T406-AD-400 هر کدام با قدرت 6,150 اسب بخار
- حداکثر سرعت: 509 کیلومتر بر ساعت
- برد رزمی: 720 کیلومتر
- سقف پروازی: 25,000 فوت (7,600 متر)
هواپیمای V-22 Osprey ساخت بل بوئینگ یک هواپیمای تیلت روتور (روتور کج) چند منظوره است که قادر به انجام عملیات VTOL و STOL (بلند شدن و فرود کوتاه) است. این هواپیما به گونه ای طراحی شده است که توانایی های یک هلیکوپتر را با یک عملیات کروز با سرعت بالا ترکیب کند.
این هواگرد از طریق برنامه مشارکت بین Boeing Helicopters و Bell Helicopters در ژوئن 2007 وارد خدمت تفنگداران دریایی ایالات متحده شد و بیش از 400 فروند از این نوع تولید شده است. برای بیش از 30 سال، V-22 Osprey اساساً نحوه عملکرد تفنگداران دریایی، نیروی هوایی و اکنون نیروی دریایی ایالات متحده در عملیات های جنگی و بشردوستانه را تغییر داده است.
4- Yak-38
- شرایط: بازنشسته
- طول: 16.37 متر
- طول بال ها: 7.32 متر
- ارتفاع: 4.25 متر
- مساحت بال: 18.2 متر مربع
- وزن خالی: 7,385 کیلوگرم
- حداکثر وزن در هنگام بلند شدن: 11,300 کیلوگرم
- موتور: یک موتور توربوفن جهت دهی رانشی Tumansky R-28 V-300 با قدرت پیشرانه 15,000 پوند (66.7 کیلونیوتن) برای بلند شدن و پرواز کروز
- حداکثر سرعت: 1,280 کیلومتر بر ساعت
- برد: 100 کیلومتر
- سقف پروازی: 11,000 متر (36,000 فوت)
Yakovlev Yak-38 یک هواپیمای ساخت اتحاد جماهیر شوروی بود که توسط کمپانی یاکوفلف در اواخر دهه 1960 طراحی شد. Yak-38 با انجام اولین پرواز خود در ژانویه 1971، در اوت 1976 وارد خدمت نیروی هوایی شوروی شد.
این هواپیما تنها جنگنده تهاجمی عملیاتی شده برای بال هوایی نیروی دریایی شوروی بود. شرکت سازنده تنها 231 فروند از Yak-38 را بین سال های 1975 تا 1981 تولید کرد. به غیر از اولین مدل تولیدی، دو نوع اصلی از این هواپیما ساخته شد؛ Yak-38M و Yak-38U. نسخه Yak-38M دارای موتورهای جدیدتر و حداکثر وزن بیشتر در هنگام بلند شدن بود.
همچنین این نسخه می توانست 910 کیلوگرم سلاح بیشتری را حمل کند. هواپیمای Yak-38U نیز نسخه آموزشی دو سرنشینه با بدنه عریض شده برای جا دادن دو خلبان بود.
5- Bell V-280 Valor
- شرایط: در حال توسعه
- طول: 15.4 متر
- عرض: 24.93 متر
- ارتفاع: 7 متر
- حداکثر وزن در هنگام بلند شدن: 14,000 کیلوگرم
- موتور: دو موتور توربوشفت Rolls-Royce AE1107
- سرعت کروز: 520 کیلومتر بر ساعت
- برد رزمی: 930 تا 1,480 کیلومتر
- سقف پروازی: 6,000 فوت (1,800 متر)؛ در حالت معلق ماندن در اثر زمین در زاویه 35 درجه
هواپیمای تهاجمی دوربرد آینده (FLARA) در حال حاضر توسط بل هلیکوپترز و برای ارتش ایالات متحده در حال توسعه است. در سال 2022، ارتش هواگرد V-280 را برای برنامه FLARA انتخاب کرد تا جایگزین هلیکوپترهای UH-60 Boack Hawk ساخت سیکورسکی شود.
این هواگرد به طور ویژه ای برای ایجاد انقلابی در دسترسی و اثربخشی هر ماموریت و همزمان مانور پذیری بی نظیر، کاهش زمان از کار افتادگی و ایمنی بالاتر ساخته شده است.
FLRAA با بیش از دو برابر سرعت و برد نسبت به سیستم های تسلیحاتی فعلی، یک راه حل اثبات شده دوربرد با قدرت مانور بالاست. چند فروند اول این هواگرد قرار است در سال‌های 2025-2026 وارد مرحله آزمایش شده و برای سال 2031 وارد سرویس شوند.