به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی دیشب سوم تیرماه در سلسله دروس اخلاق ماه مبارک رمضان با موضوع شرح دعای 45 صحیفه سجادیه با عنوان دعای وداع رمضان در دفتر رهبر معظم انقلاب در قم، گفت: مبنای کار خداوند متعال تفضل بوده و عدالت نیست، اگر مبنای کار خداوند عدالت بود انسان‌ها باید سال‌های بسیار از عمر خود را در جهنم می‌گذراندند بنابراین خداوند با فضل خود به انسان فرصت بازگشت می‌دهد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که پذیرش توبه از سوی خداوند با دیگر رحمت‌‌های الهی قابل مقایسه نیست، اظهار داشت: با توجه به مسئله توبه این سؤال مطرح می‌شود که آیا توبه شامل همه گناهان از نظر کمیت و کیفیت می‌شود.
وی ادامه داد: آیات قرآن در این زمینه ظواهر گوناگونی دارد، توبه این گونه نیست که انسان در زمانی اظهار پشیمانی کند و سپس دوباره به سراغ آن کار برود بلکه باید پس از انجام توبه از برگشت به گناهان پرهیز کند.
نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان این که قیدهایی برای پذیرش توبه بیان شده است، ابراز داشت: در برخی از قیود آمده انسان باید پس از توبه کار شایسته انجام دهد، توبه نصوح لوازمی دارد یعنی انسان واقعا از این که عمری سعادت خود را آتش زده پشیمان باشد.
وی عنوان کرد: اگر انسان واقعا پشیمان شده باید در صدد جبران باشد به عنوان مثال اگر انسان حقوقی را ضایع کرده باید جبران کند یا اگر آبرویی از انسانی در بین افرادی برده است باید جلوی دیگران بگوید اشتباه کرده که آبروی آن شخص بازسازی شود.
آیت الله مصباح یزدی با اشاره به روایتی از امام علی(ع) در زمینه لوازم توبه خاطرنشان کرد: حضرت فرمودند پشیمانی، تصمیم برای انجام ندادن کار اشتباه و ادا کردن حقوق ضایع شده از لوازم توبه است، اگر انسان واقعا از کارهای خود پشیمان است باید گوشت‌هایی را که از راه حرام برتنش روییده است آب کند در این زمان است که خداوند توبه را قبول می‌کند.
وی اضافه کرد: البته این بدان معنا نیست که انسان از توبه ناامید شود در روایاتی آمده است لحظه ای که انسان از کار خود پشیمان می‌شود از عقوبت وی کاسته خواهد شد اما اگر انسان می خواهد به وسیله توبه محبوب خداوند باشد باید لوازم را رعایت کند.
رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان این که اگر انسان توبه واقعی کرده باشد آن را فراموش نکرده و در زمان وجود زمینه برای انجام گناه از آن پرهیز می کند، یادآورشد: خداوند متعال می‌فرماید توبه کسانی که در ابتدا کافر بوده و سپس ایمان آورده و پس از ایمان دوباره کافر شدند و در این مسیر بر کفر خود افزودند مطلقا پذیرفته نمی‌شود و این افراد راه توبه را بر خود بسته‌اند.
شرط پذیرش توبه
وی افزود: توبه برای کسانی است که کار اشتباه انجام می دهند و زود پشیمان می شوند اما کسانی که تا لحظه مرگ گناه می‌کنند و در آخر عمر خود با دیدن اوضاع آخرت توبه می‌کنند بی فایده است، قرآن می‌فرماید خداوند توبه را می پذیرد به شرطی که زود برگردند و از روی جهالت کار انجام داده باشد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به وجوه تفسیری کلمه جهالت اظهار داشت: برخی درباره جهل گفته اند منظور این است که انسانی که نمی‌داند کار بدی را انجام دهد و سپس بفهمد توبه او مورد قبول واقع می‌شود اما اگر می دانسته و با توجه انجام داده است توبه او مورد قبول نیست.
مفهوم جهل
وی ادامه داد: علامه در المیزان درباره این لغت می‌فرماید منظور از جهل در این آیه نادانی حکم نیست، جهل در عرب دو کاربرد دارد؛ گاهی جهل در مقابل علم و گاهی نیز به معنای کار نابخردانه به کار می‌رود.
وی عنوان کرد: گاهی کاربرد جهل انجام کارهای سفیهانه و نابخردانه است، در قرآن موارد زیادی به این معنا به کار رفته است؛ جهالت در عربی گاهی در نفی علم و گاهی در نفی رفتار غیر عاقلانه است، منظور از جهل مذکور کار نابخردانه است.
آیت الله مصباح یزدی گفت: انسان می داند چه کارهایی نادرست است اما عقل خود را به کار نمی‌گیرد، اگر انسان از روی نابخردی کاری انجام دهند و به زودی پشیمان شود خداوند او را تشویق به توبه می‌کند؛ انسان هر زمان که آثار مرگ را نبیند و توبه کند خداوند می پذیرد.
وی اضافه کرد: اگر انسان پیش از پایان عمر خود بنا را بر این بگذارد که گناه نکند توبه است، توبه نصوح این است که ظاهر و باطن انسان یکی است؛ خداند متعال افزون بر این که انسان را به سبب گناه زود مؤاخذه نمی‌کند بلکه به انسان فرصتی برای بازگشت می‌دهد.
