شناسه : ۳۰۴۴۶۸ - چهارشنبه ۷ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۰۷
هر روز با تفسیر آیه‌ای از قرآن/
نقش نماز در تقویت روحیه‌ها
گروه اندیشه: مولف تفسیر نمونه در تفسیر آیه ۲۳۸ سوره بقره نوشته است که چه عملى بهتر از نماز و پیوند با خدائى که فرمانش در تمام جهان هستى نافذ است، می‌تواند روحیه را تقویت کند؟
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در آیه 238 سوره بقره می‌خوانیم: «حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِینَ». ترجمه آیت‌الله مکارم‌شیرازی از آیه چنین است که در انجام همه نمازها، (به خصوص) نماز وسطی [= نماز ظهر] کوشا باشید! و از روی خضوع و اطاعت، برای خدا بپاخیزید». عبارت «الصَّلَاةِ الْوُسْطَى» در این آیه مورد بحث بسیاری در میان مفسران قرار گرفته است اما این عبارت از نظر آیت‌الله مکارم‌شیرازی به معنای نماز ظهر است که در ترجمه ایشان بازتاب داشته است.
مولف در تفسیر نمونه و در ذیل این آیه می‌نویسد: از آنجا که نماز مؤثرترین رابطه انسان با خدا است و در صورتى که با شرائط صحیح انجام گیرد دل را لبریز از عشق و محبت خدا مى‌کند و در پرتو آن انسان بهتر می‌تواند خود را از آلودگى به گناه پاک سازد، در آیات قرآن تاکید فراوانى روى آن شده است.
مفسران، تفسیرهاى زیادى ذکر کرده‌اند، در تفسیر مجمع‌البیان شش قول، در تفسیر فخر رازى هفت قول، در تفسیر قرطبى ده قول و در تفسیر روح المعانى سیزده قول نقل شده است. بعضى آن را نماز ظهر، و بعضى نماز عصر، و بعضى نماز مغرب و بعضى نماز عشا و بعضى نماز صبح و بعضى نماز جمعه، و بعضى نماز شب یا خصوص نماز وتر دانسته‌اند و براى هر یک از این اقوال توجیهى ذکر شده، ولى با قرائن مختلفى که در دست است، روشن است که منظور همان نماز ظهر است، زیرا علاوه بر اینکه نماز ظهر در وسط روز انجام مى شود، و شان نزول آیه نیز گواهى مى دهد و روایات متعددى که از معصومین (علیهمالسلام ) نقل شده بر آن تاکید دارند.
تاکید روى این نماز به خاطر این بوده که بر اثر گرمى هواى نیمروز تابستان، یا گرفتاری‌هاى شدید کسب و کار، نسبت به آن کمتر اهمیت می‌دادند، آیه فوق اهمیت نماز وسطى و لزوم محافظت بر آن را مورد تاکید قرار داده است.
«قانتین» در این آیه از ماده قنوت و به دو معنى است اول، پیروى و اطاعت کردن و دوم، خضوع و خشوع و تواضع، ولى بعید نیست که در آیه فوق به هر دو معنى باشد چنانکه در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى‌خوانیم که در تفسیر جمله «وقوموا لله قانتین» فرمود: منظور این است که نماز را با خضوع و توجه به خداوند بجا آورید و در حدیث دیگرى مى فرماید: «یعنى از روى اطاعت بپاخیزید».
ممکن است کسانى تصور کنند که تا این حد اصرار و تاکید درباره نماز یک نوع سختگیرى محسوب مى‌شود و شاید انسان را از وظائف خطیرى که براى دفاع از خود در چنین لحظات دارد، غافل سازد. در حالى که این یک اشتباه بزرگ است معمولا انسان در این حالات بیش از هر چیز نیاز به تقویت روحیه دارد و اگر ترس و وحشت و ضعف روحیه بر او غلبه کند، شکست او تقریبا قطعى خواهد بود، چه عملى بهتر از نماز و پیوند با خدائى که فرمانش در تمام جهان هستى نافذ است و همه چیز در برابر اراده او سهل و آسان است، می‌تواند روحیه سربازان مجاهد یا کسانى که مواجه با خطرى شده‌اند را تقویت کند!
گذشته از این شواهد فراوانى در مجاهدات مسلمین صدر اول دیده مى‌شود، در اخبار مربوط به جنگ چهارم مسلمانان با صهیونیست‌ها که در رمضان سال 1393 - هجرى قمرى - روى داد مى‌خوانیم که توجه سربازان اسلام به نماز و مبانى اسلام اثر فوقالعاده‌اى در تقویت روحى آن‌ها و پیروزى بر دشمن داشت.
به هر حال اهمیت و تاثیر نماز، بیش از آن است که در این مختصر بگنجد، بى‌شک نماز اگر با همه آداب بخصوص با حضور قلب که روح آن است انجام شود، تاثیر فوق العاده مثبتى در فرد و جامعه دارد، و می‌تواند بسیارى از مشکلات را حل کند، و جامعه را از بسیارى از مفاسد برهاند و در حوادث سخت و پیچیده ، یار و یاور انسان باشد.
