شناسه : ۳۰۷۰۸۰ - پنجشنبه ۸ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۰۳:۱۰
عبدالکریم بهجت‌پور:
جایگاه زن در خانواده غدیری محدود به خانه نیست/ خانواده علوی، شهدای راه غدیر
گروه اندیشه: بهجت‌پور معتقد است جایگاه زن در خانواده غدیری در پرتو جهالت دستخوش افراط و تفریط می‌شود، حال آن‌که حضرت زهرا(س) ضمن توجه به حدود و شرایط، حضور اجتماعی گسترده در حوزه تعلیم و تربیت، سیاست و اجتماع داشتند.
حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و صاحب تفسیر «همگام با وحی» در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در پاسخ به پرسشی درباره بهره‌هایی که می‌توان از غدیر در ارتقای خانواده برد، اظهار کرد: عید سعید غدیر عید الله اکبر است و این بدان معناست که همه بازگشت‌های به ارزش‌های اسلامی را در بر دارد. امامت یک بازگشت به همه ارزش‌هاست و امام مجموعه ارزش‌های اسلامی را ملاحظه کرده، ضمن رصد جامعه، هر جا نیاز به تبلیغ ارزش‌هاست، ذکر می‌کند و هر کجا آسیب‌هایی پیش روی زندگی مومنانه باشد چاره می‌اندیشد.
خانواده علوی، شهدای راه غدیر
وی ادامه داد: اصولا امامت در اندیشه اسلامی و شیعی به خاطر ثبات ماندگاری و تدام نظام دینی و اسلامی مهم است و اگر بناست آسیب‌ها از اندامواره و همه بخش‌های جامعه اسلامی فاصله بگیرد، چاره‌ای نیست مگر اینکه بر امامت تاکید شود. یکی از ارکان اجتماع خانواده است. خانواده‌ها سلول‌های شکل‌گیری جامعه هستند و به میزانی که خانواده‌ها سلامت ارزشی، اخلاقی و اعتقادی داشته باشند، جامعه می‌تواند شاهد ارزش‌ها و ماندگاری‌شان باشد. از این‌رو مسئله امامت و غدیر کاملا می‌تواند پرتو خود را بر خانواده بیاندازد و آن را تحت تاثیر قرار دهد.
بهجت‌پور با اشاره به نقش خانواده امیرالمومنین(ع) در قبال غدیر و زنده نگه‌داشتن ارزش‌های ولایی، گفت: بعد از واقعه غدیر و تلاش برخی برای تاویل نادرست آن یا فراموشی و نادیده گرفتن این واقعه، این خانواده به دلیل اهمیتی که برای امامت قائل بود، تمام تلاش خود را کرد تا این ارزش آسیب‌دیده و دچار بحران‌شده، تا جایی که ممکن است به جامعه بازگردد تا جامعه به توصیه پیامبر عمل کند.
صاحب تفسیر «همگام با وحی» افزود: این مسئله آن قدر مهم بود که هم این خانواده علوی آسیب دید و مورد تهاجم قرار گرفت و هم حضرت زهرا مرضیه(س) به شهادت رسیدند. هزینه این واقعه نه تنها در زمان امام علی(ع) و پس از ایام ارتحال پیامبر که در جریان تاریخ اسلام تداوم داشت. جریان شهادت امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، جریان اسارت حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) و فرزندان این خانواده را باید در راستای غدیر تفسیر کرد. ائمه معصوم(ع) ما در واقع شهدایی بودند که پای مسئله امامت و حکومت افراد صالح و اصلح در جامعه ماندند و برای حفظ ولایت پیامبر عزیز ما تلاش کردند و جان خود را دادند و شهید این راه شدند.
وی ادامه داد: در روایات مشهور است که «مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ أَوْ مَسْمُومٌ» یعنی امامان یا کشته و یا مسموم شدند و این بدان خاطر بود که ائمه، امامت و غدیر را فریاد می‌زدند و صاحبان قدرت حضور ایشان را ولو آن‌که به ظاهر سکوت کرده بودند، تحمل نمی‌کردند. حضور امامان معصوم(ع) در معرض مردم باعث می‌شد تا مردم با دیدن ایشان از جریان باطل چشم می‌پوشیدند، و به همین خاطر ایشان تحمل نشده به شهادت می‌رسیدند. این خانواده همیشه به دلیل امامت صدمه دیده است. ما شاهد هستیم که در طول تاریخ اسلام حکام جور افراد را به خاطر علوی بودن هم به شهادت رسانده‌اند و این جریان در دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس مشهود بوده است.
آسیب‌های خوانش تاریخ اهل بیت(ع)
بهجت‌پور در خصوص آسیب‌هایی که برخی خوانش‌ها از اهل بیت(ع) می‌تواند داشته باشد، گفت: در این که وقتی ارزشی مطرح می‌شود ما می‌توانیم گرفتار آسیب شویم، تردیدی نیست. در طول تاریخ صاحبان ارزش‌ها از دو ناحیه آسیب خورده‌اند. یکی از ناحیه دشمنان که نسبت به آنها حقد و کینه داشته‌اند و برای نابودی‌شان تلاش کرده‌اند و کوشش کرده‌اند این افراد نباشند و دیده نشود و دیگر از طرف کسانی که دچار غلو شده‌اند و مسئله امامت را تبدیل به مسئله‌ای فراتر از ویژگی‌های امام قلمداد کرده و برایشان چهره و واقعیت الوهی قائل شده‌اند و غالیان در طول تاریخ وجود داشتند.
صاحب تفسیر «همگام با وحی» ادامه داد: کسانی که در مراتب پایین‌تر اهل غلو نبودند، معتقدند با اظهار نظر اهل بیت(ع) در مسائل، ما اجازه تعقل نداریم، مانند اخباریان که روایات را محور قرار می‌دادند، اما نه محور تعقل بلکه محور پاسخ‌گویی سوالات و آن را به جای عقلانیت می‌نشاندند در حالی که قرآن به پیامبر و البته ائمه می‌گوید، ایشان مبین قرآن هستند تا اینکه مردم خود به تفکر وارد شوند.
وی تصریح کرد: در خصوص رهبری و مسئله ولی فقیه هم می‌شود این مسئله را دید. برخی به گونه‌ای این مسئله را مطرح می‌کنند که زمینه تفکر را از مردم و کارشناسان سلب کنند و به همه بگویند کل بار تفکر را باید امام و رهبر به دوش بگیرد و همه شما تفکرتان و کار کارشناسی‌تان را تعطیل کنید، در حالی که این نگاه مورد تایید قرآن، ائمه و رهبران انقلاب اسلامی نیست. پس این آسیب بزرگ ممکن است از طریق ما بروز کند.
جایگاه زن در خانواده غدیری
بهجت‌پور در پاسخ به این پرسش که خانواده غدیری چه الگویی برای فعالیت زنان دارد، گفت: بر اساس یک روایت، جاهل یا افراط می‌کند یا تفریط. برخی جایگاه اجتماعی زن را آن قدر مطرح می‌کنند که ویژگی‌هایی را که خداوند برای سلول‌های خانواده قرار داده است، یعنی عاطفه و مهر مادی را به حاشیه می‌رانند و برخی مهر مادری و بانوگری زن در خانه را به گونه‌ای مطرح می‌کنند که دیگر زن نتواند حضور اجتماعی پیدا بکند. اسلام به دنبال جمع بین وظایف مادری و خانه و وظایف اجتماعی زنان است. کما اینکه مردان نیز در خانه باید پدر، همسر خوب و قوام بخش اقتصادی خانواده و در اجتماع نقش مثبت داشته باشند.
وی افزود: اسلام هیچ کدام از وظایف خانوادگی و اجتماعی را به نفع دیگری نادیده نگرفته است. افراط و تفریط در خصوص وظایف خانوادگی، نتیجه جهالت است. بر اساس توصیه مهم حضرت زهرا(س)، برای زن بهتر آن است که مردان او را نبینند و برای مردان بهتر این است که زنان او را نبینند، اما این به چه معناست؟ معنایش این است که جامعه زنان باید آنقدر نقش و حضور اجتماعی داشته باشند که زنان در امورات اجتماعی‌شان نیازی به دیدن مردان نداشته باشند و باید تاسیس پارک زنان و حضور معلم، مهندس، فروشنده و پزشک زنان را در این راستا تفسیر کرد که امور زنان را باید زنان اداره کنند به گونه‌ای که مردی برای زنان آموزش ندهد یا پزشکی نکند.
صاحب تفسیر «همگام با وحی» تصریح کرد: حضرت زهرا(س) از ما خواسته است که جامعه‌ای بسازیم که در آن نیازی به خدمت‌رسانی یک جنس به جنس مخالف نباشد و برای تحقق این مسئله باید سهم جامعه از مردانه بودن به جامعه پر نشاط مردانه و زنانه تبدیل شود، به طوری که زنان بتوانند برای حل امور و مسائل خودشان به زن‌های اجتماع مراجعه کنند و مردها نیازی نبینند که با زنان ارتباطی داشته باشند. اما کسانی می‌آیند و از این روایت برداشت می‌کنند که زن در خانه بماند و این یعنی اینکه زن باید بی‌سواد باشد و حضور اجتماعی نداشته باشد و این خلاف رفتار حضرت زهرا(س) است.
وی ادامه داد: حضرت زهرا(س) حضور اجتماعی بالایی داشتند. ایشان در حوزه تعلیم و تربیت، سیاست و اجتماع حضوری فعال داشتند، اما مراقب شرایط بودند. ایشان صاحب حوزه فدک بودند که شامل 12 روستا می‌شد و آن را اداره کرده و مدیریت اجتماعی و اقتصادی نیز داشتند. حضرت زهرا(س) حتی در جنگ‌ها هم حضور داشتند و ما گزارش‌هایی از حضور ایشان در غزوه احد و خندق داریم.
بهجت‌پور در پایان گفت: ما باید مطالب این بزرگان را درست بفهمیم و در آن صورت مشکلی نخواهیم داشت که زنان وارد اجتماع شوند، اما ما باید آنچنان حضور زنان را بالا ببریم که بتوانند امور خودشان را به عهده بگیرند.
