حجتالاسلام والمسلمین روحالله بهادریجهرمی، دانشجوی دکترای مدرسی معارف اسلامی در همایش بینالمللی مطالعات میانرشتهای قرآن کریم با تحقیقی با عنوان مبانی تفسیر پزشکی شرکت کرده بود. وی در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) به برخی سوالات در خصوص تحقیق خود پاسخ داده است. در پی مشروح این گفتوگو را ملاحظه میکنید:
با توجه به اینکه تفسیر پزشکی منوط به وجود آیات پزشکی در قرآن است، مراد از آیات پزشکی در قرآن چیست؟ ما آیات پزشکی را به چند معنا در قرآن داریم. یکی اینکه برخی از نکات پزشکی در آیات قرآن گفته شده است. برخی آیات نکاتی پزشکی را بیان کرده است که ما تنها میتوانیم از طریق وحی به آن دست بیابیم و با علوم تجربی نمیتوانیم به آنها دست بیابیم و یک سری از آیات داریم که کسانی که ذوق پزشکی داشته باشند، میتوانند از آنها استفاده بکنند. اما به این معنا که ما کل علم پزشکی را بیاییم و از آیات قرآن استخراج کنیم نادرست است.
البته ممکن است به عنوان بطون قرآن چنین چیزی داشته باشیم که این منوط به این است که از روایات ائمه استفاده بکنیم و روایاتی که در زمینه پزشکی داریم محدود است و اگر کسی بگوید تمام علم پزشکی در قرآن است، باید بگوید در بطن قرآن است و در این صورت با قواعد عرب ما نمیتوانیم به آن برسیم و نیاز داریم تا زمانی معصوم بیاید و در دوران ظهور با روایت بطون قرآن را توضیح دهد.
وقتی میگوییم پزشکی در بطن قرآن است، مراد پزشکی کامل است و همه جوابهای پزشکی را خواهد داشت. آیا چنین است؟ممکن است کسی این را بگوید، ما دقیقا نمیدانیم که چنین علمی در بطن قرآن وجود داشته باشد. یقینا اگر چنین علمی در بطن قرآن باشد، باید کامل باشد. ما به جزئیات پزشکی محتملی که در بطن قرآن وجود دارد، آگاهی نداریم.
در خصوص آیاتی که تنها وحی میتواند بگوید یکی از کارکردهای وحی این است که چیزهایی را تعلیم دهد که انسان آنها را نمیداند. یکی از کارکردهای وحی تعلیم چیزهایی است که مربوط به غیب است و انسان نمیتواند به آنها دست یابد و با علم تجربی توانایی به دست آوردن آن را نداریم. مانند آثار افعال دراز مدت انسان که این را نمیتوان با علم تجربی به دست آورد، زیرا محدوده علم تجربی این دنیاست.
در قرآن آیه « إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْیَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَیَصْلَوْنَ سَعِیرًا: در حقیقت کسانى که اموال یتیمان را به ستم مى خورند جز این نیست که آتشى در شکم خود فرو مى برند و به زودى در آتشى فروزان درآیند» (نسا، 10) را داریم ممکن است کسی یک لیوان آب خنک از اموال یتیم را بخورد ولی در بیان قرآن این فرد آتش خورده است و این توصیفی از بطن عملکرد شماست در عوالم بعدی. ما عالم برزخ و آخرت را داریم و علم پزشکی و تجربی نمیتواند آثار این اعمال را به ما بگوید.
چه دلیلی داریم که این سری از آیات مربوط به پزشکی هستند و نه آیات مربوط به غیب و هدایت، مباحثی که مطرح کردید خارج از پزشکی مرسوم است.سوال خوبی است اگر ما پزشکی را این طور تعریف کنیم که امراض جسمانی را شامل شود این بخش از آیات را نمیتوان پزشکی دانست، ما پزشکی را هر آنچه به بهداشت تغذیه و بیماریهای انسان مربوط شود و در این صورت ما آیات پزشکی را جامعتر از پزشکی مرسوم در نظر میگیریم. با این تعریف آکادمیک امروز از پزشکی نمیتوان این آیات را پزشکی دانست.
ما پزشکی سنتی داریم نسبت آیات قرآن با این طب چیست؟باید بین طب اسلامی و سنتی تفکیک کنیم، آنچه امروز ما به اسم طب سنتی داریم، اصلا طب اسلامی نیست، طبی سنتی است و چیز خوبی هم هست. روش علم تجربی است و طب سنتی میتواند تجربه شود و اگر نتیجه بخش بود اعمال شود اما طب سنتی به این معنای که در روایات ما مشخص شده است نظام سلامت و تغذیه و تمام زوایایش درست شده است، الان در نیامده و چیزی که ما داریم طب سنتی است و نه طب اسلامی.