نماز جمعه تهران به امامت آیت الله یزدی ۱۴ / ۱۲ / ۱۳۷۷

بسم الله الرحمن الرحیم

× الحمد لله الذی لا اله الا هو عالم الغیب و الشهاده و هو الرحمن الرحیم و نصلی و نسلم علی خاتم انبیائه و اشرف سفرائه و افضل رسله محمد و آله.

× اوصیکم عباد الله و نفسی بتقوی الله فان خیر الزاد التقوی، قال الله تعالی فی کتابه الکریم ((یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و قولوا قولا سدیدا یصلح لکم اعمالکم و یغفر لکم ذنوبکم و من یدع الله و رسوله فقد فاز فوزا عظیما))، خود و شما برادران و خواهران نمازگزار را به رعایت تقوای الهی توصیه و سفارش می کنم این آیه ء شریفه به موءمنین خطاب فرموده است اتقوی الله خدا را بپرهیزید احکام الهی را رعایت کنید از تخلف از دستورات خدا پرهیز کنید و در گفتارتان حرفهای محکم متین مستند قابل طرح قابل شنیدن داشته باشید قولوا قولا سدید آیه اختصاص دارد به کلمات و الفاظ و فقط نصیحت است که انسان به هنگام صحبت کردن باید مواظب باشد حرفهایش را رعایت بکند خلاف دستورات الهی نباشد یا اصولا اظهارات انسان به هر شکلی که ممکن است مقصود هست بهرحال مراقب باشید که حرفهایی که می زنید می نویسید به گونه ای منعکس می کنید حرفهای درستی باشد هر حرفی را نزنید هر چیزی را نگویید هر چیزی را ننویسید هر مطلبی را توی مردم شایع نکنید در گفتار و در نوشتار و در بسیاری از چیزهایی که مکنونات انسان را منعکس می کند باید سداد را و استحکام را و صحت را رعایت کرد از کجا من عرض می کنم که قولوا قولا سدیدا کمی وسیعتر از زبان است شاید دنباله ی آیه و نتیجه بحث مساله را مشخص می کند چون دنبال آیه می فرماید که یصلح لکم اعمالکم اگر چنین رفتاری را پیشه بکنید خداوند کارهایتان را به طرف اصلاح پیش می برد و کارهایتان را کارهای صالحی خواهد کرد و یغفر لکم ذنوبکم گناهان شما را خواهد آمرزید از اشتباهات شما خواهد گذشت خوب اگر فقط زبان هست عمل زبانی به اصلاح می گراید ولی سایر اعمال اگر از غیر زبان از غیر سدید باشد چگونه به اصلاح می گراید ولی به هر صورت اهمیت قول را و زبان را می فهماند اتقوا الله و قولوا قولا سدیدا یصلح لکم اعمالکم و یغفر لکم ذنوبکم کارهایتان خداوند به طرف صلاح می برد و گناهایتان خواهد آمرزید و من یطع الله و رسوله آنان که مطیع خدا و پیامبر هستند موفق شدند پیروز هستن فائز شدن به یک فوز و توفیق بالایی و عظیم و بزرگی است ولی کسانی که پیروی از غیر خدا و رسول کردن کسانی که از هوای نفس پیروی کردن از شیطان پیروی کردن روشن است که آنچه غیر خدا و رسول است هوای نفس است و شیطان است و طاغوت و طغیان است و پایان اطاعت از شیطان روشن است اتقوا الله بپرهیزید خدا را و مواظب باشید که در کلیه ء کارهای زندگی غیر از اطاعت خدا و رسول اطاعت دیگری نباشد که پایان اطاعت و رسول فوز عظیم هست و پایان اطاعت غیر خدا و رسول شقاوت و گرفتاری و بدبختی خواهد بود، امیدواریم خداوند همه ی ما را در رعایت این دستور و در رسیدن به این صفت فاضله تایید و کمک بفرماید.

× ما در وقت خطبه اول مساله ی شکل حکومت اسلامی از نظر قانون اساسی را بررسی می کردیم بحث رسید به بند 6 اصل 2 در بند ششم به این کیفیت بود که کرامت و ارزش بالای انسان و آزادی تواءم با مسئولیت او در برابر خدا که از راه (الف)- اجتهاد مستمر فقهای جامع الشرایط بر اساس کتاب و سنت معصومین سلام الله علیهم اجمعین و(ب) و (ج)- در پایان از این راههای سه گانه قسط و عدل و استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی را تامین می کند گفتیم این بند مبسوط هست مطالب فراوانی دارد و باید قسمت قسمت کمی توضیح داد و مشخص بشود که در قانون اساسی بحث اخلاقی نیست بحثهای نصیحت یا موعظه نیست در اصل دوم مبانی حکومت را تشریح می کند و بند اول این بود که حکومت جمهوری اسلامی بر مبنای این شش بند هست که در بند دوم به این قسمت رسیدیم صدر بحث را در خطبه گذشته مفصل توضیح داده شد که ارزش بالای انسان و کرامت انسان چگونه است، مسئولیت انسان چیست، آزادی انسان در حوزه ی مسئولیت در برابر خداست بحث شد و گذشتیم، امروز یکی از راههایی که در این بند ششم از اصل دوم می گوید از این راهها می شود قسط و عدل را تامین کرد می شود همبستگی ملی را تامین کرد می شود استقلال سیاسی اقتصادی فرهنگی را تامین کرد یکی از این راهها را اگر توفیق پیدا کردیم فی الجمله توضیح بدهیم اجتهاد مستمر فقهای جامع الشرایط بر اساس کتاب و سنت معصومین سلام الله علیهم اجمعین کلمه ء اجتهاد قید مستمر معنی فقهای جامع الشرایط و ملاک کار که اساس کتاب و سنت باشد مختصری باید توضیح داد، اجتهاد: لغتا معنایش روشن است یعنی کوشش کردن تلاش کردن فعالیت کردن ولی در اصطلاح هر کوشش و تلاشی را اجتهاد نمی گویند هر تلاش کننده و هر کوشش کننده مجتهد نمی گویند اجتهاد در اصطلاح به کار گرفتن تمام توان و قدرت و امکان علمی و اطلاعاتی از اصول و مبانی و به ادله مربوط که بعد می رسیم برای استنباط فروع از اصول برای بدست آوردن حکم خدا در مسائل مورد احتیاج و نیاز عامه ی مردم از قواعد و اصول کلی که گفته شده است بخصوص در مسائلی که در اصطلاح به اش می گویند مسائل مستحدثه یعنی مسائل جدید مسائلی که هر روز به تناسب زندگی انسانها بوجود می آید مثلا بیمه، بانک داری، مسائل ربا در بانک، مسائل معاملات خاصی که در دنیا به شکلهای جدیدی بوجود می آید و ده ها مسئله که هر روز به تناسب در زندگی انسانها پیدا می شود و به خصوص در زمان ما که مسائل پزشکی فراوان هست که باید وضعش روشن بشود و تکلیفش روشن بشود در اقتصاد بحثهایی فراوانی هست در امور نظامی بحثهای فراوانی هست در مسائل امنیتی بحثهای زیادی هست و بالاخص در مسائل قضایی بحثهای زیادی هست که چون در طول تقریبا قرون گذشته حکومت اسلامی وجود نداشت و قضاء اسلام در بخش حاکمیت عملی نبوده به کلیاتی بحثها گذشته و کمتر تکلیف فروع مشخص شده مسائلی که در قضاء وقت پیش می آید مجتهد آن کسی است که با به کار گیری توان علمی خودش بتواند پاسخ مسائل مورد نیاز مردم را در بیان حکم خدا با استفاده ی از اصول و از قوانین و قواعد اصلی که بعد توضیح می دهید در آن جمله بر اساس کتاب و سنت به چنین کسی مجتهد گفته می شود و برخی فرمودند که صرف اطلاعات لازم دانستن علوم مثلا ادبیات عرب دانستن رجال درایه دانستن بسیاری از ظرائف ادبی و بهرحال رسیدن به شناخت زبان ائمه یک بحث خاصی است در حدی که تعبیر معروفی کردن که ((العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء)) هر کس به این درجه به راحتی نمی رسد اینطور نیست که هر کسی راحت بتواند بگوید مثلا من مجتهد هستم چون می توانم یک آیه را ترجمه بکنم چون بتوانم حدیث ترجمه بکنم حتی می توانم دوتا آیه کنار هم بگذارم یک برداشتی ازش بکنم من مجتهد هستم نه اینجوری نیست خیلی چیزهایی دیگر هم لازم هست تا این که به این روشنی و به این نور الهی برسد که زبان ائمه بشناسد زبان قرآن را بشناسد قدرت دریافت و گرای لازم از این اصول بدست بیاورد شناخت این مسئله امر بسیار مهمی است حتی خود ائمه فرمودند که بهرحال باید با اصطلاح ما و زبان ما آشنا باشید من یک وقتی اینجا مسئله آشنایی با زبان توضیح دادم و فعلا خیلی بحث را حاشیه نبرم که از مطلب دور بمانیم مجتهد در اصطلاح کسی که بتواند فروع مورد نیاز مردم را در مسائل اسلامی و تکلیف شرعیشان از آن قواعد و قوانین اصولی کلی استکشاف بکند استنباط بکند که امام معصوم فرمود: ((علینا القاء الاصول و علیکم التفریع)) بر ما هست که قوانین و قواعد کلی را بگوییم ولی در زمانهای مختلف زندگی و شرایط گوناگونی که پیش می آید و مسائل فرعی که پیدا می شود شما باید از این قوانین بتوانید استفاده بکنید، این یک توضیح مختصر در کلمه اجتهاد خوب در اینجا قید مستمر ذکر شده اجتهاد مستمر یعنی ادامه دارد مقصود این است که یک مجتهد که اجتهادش استمرار داشته باشد یا نه اصلا ربطی به فرد مجتهد و اشخاص مجتهد ندارد این یک مطلب دیگری است یعنی این خصیصه اجتهاد این صفت و کار اجتهاد و این تلاش اجتهاد نبایست در یک زمانی محدود بشود و در افرادی محدود بشود شاید اشاره باشد به همان بحث که ما در اصطلاحات طلبگی بهش می گوییم ((انفتاح باب علم)) و از امتیازات شیعه است که شیعه باب علم را باز می داند امکان مجتهد شدن را در هر زمان برای هر کس ممکن می دانم می گوید اشکال ندارد چه زن و چه مرد و هر کسی در هر وضعی امکان این که به درجه اجتهاد برسد برایش هست مجتهد شدن امکان دارد برای هر کسی نمی شود فقط در صدر اسلام بوده است یا در قرن دوم بوده است در قرون بعدی نباید باشد یا همان که برخی از برادران اهل سنت ما می گویند که محدود می کنند کلمه ء اجتهاد یا امکان اجتهاد به چند نفر از فقهای بزرگشان و این فقها را در حقیقت امام مذهب که می دانند بعد از آنها دیگر اجازه اجتهاد به معنای این که بر خلاف نظر او کسی چیزی بگوید داده نمی شود و گفته می شود که نظر نظر او هست فقط در حالی که چنین نیست از نظر شیعه اجتهاد یک امری است یک امکانی است که در همه زمانها و برای همه افراد امکان دارد و می تواند به اینجا برسند به نظر ما قید مستمر در اینجا بخصوص نقش عملیش که در پایان توضیح مختصر این بند باید عرض کنم می فرماید که استقلال فرهنگی، سیاسی، اقتصادی بدست آوردن از راه اجتهاد این مقصود یک امر مستمر نیست که در طول زمانها ادامه پیدا بکند و با رفتن یک مجتهدی با آمدن یک مجتهد دیگری این سنت این روش این سیاق نباید قطع بشود مقصود از کلمه استمرار استمرار وجود این مطلب هست و بهمین دلیل می بینید ما در طول غیبت کبری در حوزه های بزرگ و کوچک مان همواره مجتهدینی داشتیم که همه اینها رسیده بودن به درجات عالیه اجتهاد و توان استنباط داشتن و طبعا آنچه را که استنباط می کردند آنچه را که حجت برایش پیدا می کردند برای خودش لازم العمل یا جایز العمل می شد و برای مقلدینشان هم جایز العمل حالا ما بحث ولایت مجتهد را نداریم آن را در مناسبت خودش در اصل پنجم باید دقیق تر و وسیعتر و بیشتر رسید ولی یک فقیه فقاهتش برای خودش حجت است و اگر اجتهاد کرد و به یک مطلبی رسید دیگر نمی تواند تقلید بکند از دیگری باید مطابق اجتهادش عمل کند و برای مقلدینش هم حجت هست حالا بحث تقلید اینجا برای ما مطرح نیست و دنبال بحث تقلید نیستیم که از چه کسی می شود تقلید کرد شرایط تقلید چیه هر کسی گفت که من مجتهدم یا هر کسی گفت من اعلمم بلافاصله می شود ازش تقلید کرد و فورا می شود میدان به اش داد فورا می شود او را بزرگ کرد فورا می شود مثلا دورش جمع شد یا این که ملاکات شرعی دیگری هم وجود دارد که در باب خودش گفته شده است توضیح داده شده است شرایط خاصی دارد رسیدن به این نقطه که یک وقتی اجمالا اینجا اشاره کردیم و الان دنبال او نیستیم بنابراین استمرار که در اینجا ذکر شده است مقصود بقاء حالت استنباط اجتهاد در قرون هست اینطور که فقه شیعه معتقد هست و نقش این حالت در حکومت اسلامی و در رسیدن به آن نتیجه یی که آخرین اصل گفته شده روشن هست خوب بعدش می گوید فقهای جامع الشرایط صرف اجتهاد کافی نیست صرف این که یک کسی می تواند آیات را کنار هم بچیند و چیزی استفاده کند یا حتی می تواند روایات را هم بیاورد و کمک بگیرد و همینطور از حتی در موقعی که ادله ی اجتهادی در دستش نیست و یا در مساله ادله اجتهادی نیست از اصول عملیه می تواند استفاده کند این کافی نیست برای این که او در نظام و در حکومت نقش داشته باشد و یا آن نقشی که این اصل برایش قائل است بتواند ایفا کند بلکه شرایط دیگری هم هست که در جای خودش به تفصیل ذکر شده مثلا مثل طیب مولد که یک بحث خاص خودش دارد کسی که از راه قانون شکنی بوجود آمده است کسی که از راه نقض حکم خدا بوجود آمده است حالا او می خواهد بیاید خودش حکم خدا را معین کند و یا بیاید قانون معین کند خوب اینجا قید شده است که باید طیب مولد باشد و بدون طیب مولد نمی شود و دیگر شرایطی که فعلا من دنبال این جزئیات بحث نیستم، بر اساس کتاب و سنت معصومین این مساله اصلی بحث هست مگر هر کسی می تواند با قدرت ترجمه کردن چند تا آیه و ترجمه کردن چند تا حدیث پیش قضاوتهای خودش را بیاورد و به گردن آیات و روایات بگذارد و بگوید این استنباط من است این اجتهاد من است این نظر من است و این برای من حجت است و برای مردم می تواند از من تبعیت کنند نه این چنین نیست این استنباط و این اجتهاد باید بر اساس کتاب و سنت باشد یعنی باشد مبنای استنباط مشخص باشد از کجا گرفته و چگونه گرفته از قرآن کریم باید استفاده کند نحوه ء استفاده از قرآن کریم و نحوه ء استفاده از سنت سبک خاصی دارد باید ظهور را نثر را ناسخ و منسوخ را اطلاق و تقیید را و عام و خاص را و دهها جزئیات دیگری که هر کدام در باب خودش بحث شده اینها را بشناسد اطلاع پیدا کند براحتی کسی نمی تواند بگوید من می توانم از قرآن استفاده کنم از حدیث استفاده کنم بعد مجتهد هستم و گاهی هم با سلیقه های خاص و همینطور که گفتم پیش قضاوتهای خودش را گردن کتاب و قرآن بگذارد گردن کتاب و سنت بگذارد خوب این خلاف هست این قید اینجا به این دلیل ذکر شده است باید این مجتهد بر اساس کتاب و سنت اکتفای به کتاب هم نمی شود کرد روایاتی که آمده است و قرآن کریم را تشریح کرده توضیح داده مورد را مشخص تر کرده در حقیقت همین خصوصیات ناسخ و منسوخش را، اطلاق و تقییدش را معین کرده باید روایات باب را هم ببیند استفاده کردن از روایات یا از سنت باز یک فصل بسیار مشکل و وسیع دارد در قرآن دیگر بحث سندی مطرح نیست ولی در روایات که وارد می شود بحث سندی مطرح است این روایات چه کسی نقل کرده از چه کسی نقل کرده چه جور آدمی بوده که نقل کرده شرایط سیاسی و اجتماعی آن زمان در موقع نقل این روایت این آقا از این امام چگونه بوده شهرت فتوای دیگران چه میدانی را گرفته بوده همه این شرایط باید شناسایی بشود تا بشود از یک روایت استفاده کرد به راحتی نمی شود کسی می گوید من روایت می توانم ترجمه کنم و آیه می توانم ترجمه کنم پس من مجتهد هستم، بر اساس کتاب و سنت معصومین یعنی هم سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و هم سنت ائمه گرام علیهم السلام و سنت را هم معنی کردند هم قولشان هم فعلشان و هم تقریرشان اگر کسی را در محضر امام معصوم انجام داد و امام معصوم رد نکرد خود همین را حجت می گیرند و دلیل بر جواز این کار می گیرند اگر تقریر شد بنوعی دلیل جواز آن کار است و بهرحال استفاده از روایات هم خصوصیات فراوانی دارد که باید فرد مجتهد با همه ء این علوم آشنا بشود با همه ء این اسرار و رموز و فنون آشنا باشد این که گاهی گفته می شود 60 سال 70 سال در حوزه ها زحمت می کشند تا به درجه اجتهاد می رسند همین جوری نیست به این جهت هست صرف امکان معنی کردن چند تا جمله کافی نیست واقعا این روشی که در علمای بزرگ و در اصحاب امامیه معروف بوده است یکی از اسرارش همین است که مجتهد مسلم مقبول همه ی علمای زمان برای اجتهاد فردی می نوشته است طرف اجازه اجتهاد می گرفته است که آیا مرا در حد اجتهاد می دانید من دیگر می توانم خودم به نظر خودم عمل کنم دیگر تقلید نکنم این مساله ی اجازه ی اجتهاد و نوشتن اجتهاد یک سنت بسیار قوی و خوبی بوده که حرکتی را اجازه به اش نمی دادند غالبا این اجازات چه قیود عجیبی دارد اصلا بحث اجازات اجتهاد یک بحث بسیار وسیعی است و در برخی کتابها این اجتهادات جمع آوری کردن کسانی که اهل ذوق و فن هستند وقتی مراجعه می کنند می بینند که علمای بزرگ ما چه ظرافتهایی در این اجازه ها بکار بردن طرف را هم بدلیل این که شاگردش است اجازه به اش نمی دادند به دلیل این که از یک بیت علم است اجازه به اش نمی دادند گاهی مساله ای را در اختیارش می گذاشتن می گفتن برو این مساله را تجزیه و تحلیل بکن و استنباطت را بیاور ببینیم گاهی یک بحثی را که در بحثشان مطرح کرده بودن می گفتن تقدیرش را بیاور ببینیم و با دیدن نوشته او و با نحوه ی استفاده کردن او از درس استاد یا درسهایی که بوده است می توانستند بفهمند که آیا او قدرت استنباط پیدا کرده است یا نه که عرض کردیم در کلمه ء اجتهاد توان استنباط و قدرت استنباط بحث است نه این که یک دوره ی کامل تمام فروع فقهی را بررسی کرده باشد شاید کمتر فقهی بوده است این توفیقی کرده باشد که قبل از این که بخواهیم بگوییم او مجتهدی است که می شود از او تقلید کرد یک دوره کامل تمام فقه را بررسی کرده باشد چنین چیزی نیست رسیدن به این توان و به این قدرت و تشخیص این که طرف این توان را دارد یا ندارد این مساله بسیار مهمی است که من اگر در خطبه دوم کمی توفیق پیدا کردم که در مساله خبرگان یک بحثی کنم مساله از این قرار هست مجتهد شناسی خودش کار بسیار مهمی است مگر به هرکسی می شود گفت پروفسور مگر به هر کسی می شود گفت دکتر مگر به هر کسی می شود گفت فیلسوف اگر یک کسی مثلا یک فرضیه ای را مطرح کرده است یا یک مقاله ای نوشته فورا می شود بگویند ایشان از فلاسفه هستند این آقا پروفسور است این آقا یک دکتر است خیلی شرایط لازم دارد تا حساب بشود به کسی بگویند دکتر حالا تعارفات بحث دیگری است خیلی کسانی تعارف به اش می کنند آقای دکتر آقای مهندس آقای پروفسور آقای فیلسوف تعارف خیلی ها بهم دیگری می کنند اما واقعا اگر بخواهد این لغت معنای خودش داشته باشد خیلی شرایط دارد تا یک کسی فیلسوف باشد تا یک کسی دکتر باشد تا یک کسی پروفسور باشد مجتهد هم عینا همینطور است براحتی نمی شود این عنوان اجتهاد به هر کسی گفت و شناخت اجتهاد را و شناخت شرایط را و جامع الشرایط بودن و دیگر چیزها را پس این جمله هم که می فرماید: بر اساس کتاب و سنت معصومین عنایت دارد به نحوی استنباط، امام راحل ما رضوان الله تعالی علیه همه ی ما آشنا هستیم با این جمله معروفشان که حتی ظاهرا بخشش در وصیت نامه ی معروف ایشان هم آمده است صدق سنتی یا به تعبیر ایشان به دنبالش فقه جواهری یعنی به سبک و سیاقی که مرحوم صاحب جواهر مرحوم آقا شیخ حسن نجفی صاحب جواهر در آن کتاب بسیار مبسوط و مفصلشان که امروز هم از مفاخر کتب شیعه هست و روی این کتاب چه کارهایی شده است و بخصوص اواخر که واقعا حوزه علمیه مقدس قم در این بحث خیلی زحمت کشیدن و حالا که بحثم به اینجا رسید به این جمله هم اشاره می کنم تهیه کردن معجم فهرست و معجم فقه جواهر یک کار بسیار دقیق و علمی و فقهی جالبی است انجام گرفته که برای افراد محقق بسیار کمک می کند و کارهای دیگری که در چاپهای متعدد این کتاب عظیم امام راحل فرمودند فقه جواهری یا فقه سنتی درست است که فقه پویا فقه پویا یعنی توان پاسخ گویی به مسائل زمان داشته باشد بتواند بگوید مثلا مسائل پزشکی که امروز مورد نیاز هست در تولد و تناسل در باروری و ناباروری در بسیاری از عملیات جراحی و در ده ها مسائل دیگری مورد احتیاج هست فقه باید بتواند جواب بدهد این درست است فقه پویا معنایش همین است اسلام در همه زمانها توان پاسخگویی به نیازهای امت اسلامی را دارد و فقه شیعه غنی ترین فقه است قوی ترین فقه است اما نه این که هر کسی چندتا مطلب را توانست بگوید این بگوید من از فقها هستم و من فقیه هستم و بعد توقع کارهایی که فقهای جامع شرایط دارند هم داشته باشد اینجور نیست خیلی چیزها لازم هست تا بتواند در این حد وارد بشود درک جواهر رضوان الله تعالی علیه یا سنتی یعنی همان بحث و استدلال و گفتگوهای فنی نه بحث و استدلالهای فلسفی بحث و استدلالهای گاهی خشک اصولی حتی بحث و استدلالهای متکی به روایت متکی به رفع تعارض روایات متکی به جمع بین روایات متکی به استظهار از آیه و در کنار روایات و سایر جهات اینها اگر باشد آن موقع شخص می شود مجتهد جامع الشرایط حالا در این بند مطلب این است یکی از راههایی که حکومت اسلامی می تواند به قسط و عدل و استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی را تامین بکند مساله ی اجتهاد مستمر فقهای جامع الشرایط است بر اساس کتاب و سنت خوب این مطلب که در قانون اساسی آمده نمی خواهد صرفا یک بحث علمی مطرح بکند یک چیزی که توی حوزه ها درباره ی هر قدمتی کتابها نوشته شده مقالات زیادی نوشته شده می خواهد این را بیان بکند نه می خواهد بگوید نظام حکومت اسلامی اگر واقعا می خواهد استقلال پیدا بکند در فرهنگ هر کسی نمی تواند توی مسائل فرهنگی هرکی به ذوق و سلیقه اش می آید بگوید اگر می خواهد توی مسائل اجتماعی هر کسی هرچه به ذوق و سلیقه اش آمد این نمی تواند باید از این مسیر باشد قسط و عدل یعنی مسائل قضاوت، قضاوت نمی تواند همین جوری باشد باید از این طریق باشد علت این که این بند را و این راه را در قانون اساسی آوردند برای تبیین شکل حکومت است نه برای بیان یک بحث علمی یا یک بحث اصولی که در حوزه ها مفصل بحث شده است، امیدواریم انشاءالله با توفیق الهی بتوانیم یکی دوتا راه دیگر را و تمام کردن این اصل را در جلسات آینده به عرضتان برسانیم.

بسم الله الرحمن الرحیم

انا اعطیناک الکوثر.

فصل لربک و انحر ان شانئک هو الابتر.

خطبه دوم

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله علی آلائه و الشکر علی نعمائه و الصلاه و السلام علی محمد و آله و علی وصیه علی امیرالموءمنین و علی الصدیقه الطاهره فاطمه الزهراء سیده نساء العالمین و علی الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنه و علی علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المهدی صلوات الله علیهم اجمعین امناء الله فی بلاده و خلفائه علی عباده.

× اوصیکم عبادالله و نفسی بتقوی الله، شما و خود را به تقوای الهی توصیه و سفارش می کنم که تقوی همان مراقبت کردن از پیش در حرکت زندگی و در راه زندگی در همه ی بحثها و بخشها از گفتن و نوشتن و رفتن و آمدن و نشستن و برخاستن و اظهار نظر کردن و راءی دادن و راءی گرفتن و حضور پیدا کردن در همه جا تقوی مورد توجه باشد برای خدا وارد کار بشویم برای خدا کمک کنیم برای خدا خدمت کنیم برای خدا راءی بدهیم برای خدا راءی بگیریم برای خدا سمت بپذیریم و برای خدا در سمتمان کار کنیم نه برای نفس و هوا و هوس که همینطور که گفتم در نوشتن اطاعت از نفس و هوا و هوس دلالت گمراهی است و سرنوشت اطاعت از خدا هدایت و فوز عظیمی است.

× در این خطبه چند تا مطلب خلاصه و جزئی به عرضتان می رسانم اول تقدیر و تشکر از عامه ی مردم کشور به دلیل حضورشان در مساءله ی انتخابات شوراهای شهر و روستا که همه ی شما در جریان کامل قرار گرفتید و اینجا نباید بحثی را تکرار کرد ولی من یک نکته ای را می خواهم تفهیم کنم به کسانی که در سایه این انتخابات به هر دلیل راءی آوردن و در این مسوولیت قرار گرفتن اولا خیلی فرق است بین انتخاب یک وکیل برای مجلس یا رئیس جمهور برای قوه مجریه یا یک فرد برای عضویت شوراهای شهر و روستا وکیل مجلس وقتی از یک حوزه انتخابی انتخاب شد مال همه کشور است و در همه مسائل کشور در همه جهات می تواند اظهار نظر بکند و نظر بدهد طبق آیین نامه مجلس، رئیس جمهور وقتی انتخاب شد مربوط به همه کشور است و قوه مجریه کشور در اختیارش است و بر اساس قوانینی که در اختیارش هست باید اجرائیات را انجام بدهد متعلق به همه است در سمت های انتصابی هم همینجور است، رئیس قوه قضائیه وقتی منصوب می شود متعلق به همه ی کشور است و می بایست وظایفی که به عهده اش گذاشته شده است در سطح کشور مورد توجه قرار بگیرد، اما در انتخابات شوراهای شهر و روستا کسانی که انتخاب می شوند مربوط به همان شهرند مربوط به همان روستا هستند حال شوراهای ترکیبی و شوراهای عالی که از استانها تا مرکز کشور می آید آن یک بحث جدایی دارد ولی همه ی این شوراها مربوط به همان شهر هستند آن چیزی که می خواهم اضافه کنم نه اضافه گفته شده است مطلب هم روشن هست آقایی که یا خانمی که عجب شدید دارید و فکر می کنید خیلی موفقی و خیلی مهمی من به شما توصیه می کنم مصالح شهر را رعایت بکن مصلحت آن روستا را رعایت بکن چیزهایی که مفید است برای آن شهر است و برای آن روستاست رعایت بکن توی جناح بندیها و دسته بندیها وارد نشو توی مسائلی که مربوط به کل کشور است وارد نشود سعی کن آن کاری که به حوزه ی انتخابیه ی شورای محدود به شهرت است ببین صلاح شهرت چیه صلاح روستایت چیه ببین چه کاری باید بکنی تا مردم این شهر واقعا بهتر استفاده بکنند مردم این روستا بهتر استفاده بکند از امکانات راهنمایی که می خواهید بکنید به دستگاههای اجرایی به مدیرکل های موجود در شهرستان یا مرکز استان یا حتی در کشور رعایت بکن مصلحت حوزه های مربوطه ی خودتان را، در مجلس نماینده رعایت می کند مصلحت کل کشور را ولی در این انتخابات مصلحت محدود است همین شهر یا شهرک یا روستا کوچکی هست حالا فکر نکن که توی روستایی یا توی شهرستانی یا توی یک شهری یا حتی مرکز استانی عضو شورا شدی رئیس جمهور کشورید مثلا یا هر کاری می توانید بکنید یا هر چی می توانید بکنید نه اینجوری نیست قوانین محدودی هست وظایف معینی در قانون ذکر شده این که من عرض می کنم تقوی و رعایت مصالح برای خدا واقعا شما آمدی که خدمت به مردم بکنید شما آمدی که به این نظام کمک بکنید و به این نظام خدمت بکنید اگر مشارکت است برای بهبود کارهاست نه برای جنبه های جناحی یا جنبه های سیاسی مربوط به کل کشور مسائل سیاسی کل کشور را بگذار مقامات مربوط به مسائل سیاسی کل خودشان تصمیم بگیرند و خودشان عمل بکند در مسائل حوزه های کوچک سعی کن مصلحت همان شهر را و همان روستا را انجام بدهید این چیزی است که من می خواستم به آقایانی که انتخاب شدند ضمن تقدیر از انتخاب کنندگان مردم وظیفه خودشان را انجام دادند مردم در پیشگاه خدا دیگر حجت را تمام کردن اما شما هستید که می بایست در عمل نشان بدهید که در پیشگاه الهی واقعا پاسخگوی مسئولیتی که در جلسه گذشته اینجا عرض کردیم و در قانون هم هست این مسئولیت را بدرستی بتوانید پاسخگو باشید، امیدواریم انشاءالله همه ی کسانی که انتخاب شدند بخوبی بتوانند واقعا این وظیفه را انجام بدهند.

× مساله ی بعد ایام فروردین در پیش هست و در حقیقت این روزها در کوچه و بازارها که حرکت می کنید یک تلاش یا یک تحرک یا یک رفت و آمدهای فوق العاده تری شما مشاهده می کنید یعنی در حقیقت برای برگزاری ایام تعطیلات عید مردم خودشان را آماده می کنند برای آداب و رسومی که در ایام عید نوروز هست خودشان آماده می کنند مقید هستند به مسائل نظافت تمییز کردن خانه و زندگی مقید هستند به تعویض لباس لباس نو پوشیدن به خصوص برای بچه ها، به خصوص جوانها، نوجوانها، دخترها، پسرها و این سنت بسیار حسنه و خوبی هست که می بایست این مطلب را رعایت کرد اولا برای بزرگترها عرض می کنم که همینطور که در روایت هست : ((کل یوم لم یعصی الله فیه فهو عید)) عید آن روزی است که انسان گناه نکرده باشد و بداند در پیشگاه خدا گناه کار نیست و وظائفش را انجام داده آن روز عید است آن روز باید خوشحال باشد 24 ساعت از عمر من گذشت هیچ خلافی نکردم هیچ گناهی نکردم انشاءالله خدمتی هم کردم کار خیری هم انجام دادم آن عید است خوب این مطلبی است برای بزرگترها خیلی باید به اش توجه داشته باشند، اما جوانها و بچه ها و دخترها و پسرهای نیم سال و میان سن یک چیزهای دیگری هم در این ایام مرسوم هست که به آنها توجه می شود من همینجا می خواهم اضافه کنم این رسم و سنت بسیار خوبی که چند سال شروع شده و با همکاری کمیته محترم امداد امام با صدا و سیما و جشن عاطفه ها که از 14 اسفند یعنی امروز تا 21 هم ادامه دارد این مطلب را برای تجلیل از هر دو قسمت عرض کنم که برادر من خواهر من اگر امکان دارید در حد توانت اگر دوتا بچه دارید فرض کن سه تا بچه هستند و یکی از بچه های فامیلت را و رحمت را و بستگانت را که فقیر و ناتوان است و نمی تواند آن نیاز زمان عیدش را فراهم کند کمک کن و فراهم کن فرض کن سه تا بچه دارید اگر سه تا بچه دارید فرض کن چهارتا بچه دارید یک فرد دیگری را هم شریک کن در این کار خیر است در رحم و فامیل و بستگان چون صله رحم صرف رفت و آمد و دید و بازدید و احوال پرسی نیست این بخش هم خیلی نقش دارد این ایام مناسبترین ایام هم هست شما اگر دل یک جوانی را یک نوجوانی را یک دختر بچه را یک پسر بچه را شاد بکنید و خرسند بکنید بدان که خدا را شاد کردید بدان که خدا را راضی کردید اگر می توانید با تهیه کردن یک دست لباس یک جفت کفش نمی دانم یک چیزی که موجب خرسندی او هست او را در این ایام راضی بکنی و احساس حقارت نکند این کار را انجام بدهد خوب این کار را در حوزه ی بستگان و فامیل و نزدیکان کاملا طبیعی است که هر کسی کم و پیش می تواند واقعا پیدا کند و این تقدم دارد ابداء بمن تقول در روایت است یعنی برای کارهای خیرتان اول عایله اول کسانی که دور ورتان هستند بعد فامیل و نزدیکان و بستگان بعد کم کم به دیگران حالا اگر توان بیشتری دارید که بهتر یا امکان بهتری دارید که بهتر اگر کمیته امداد آمده است و کمک شما می کند و به کمک شما آمده و این کار بسیار خوب را شروع کرده که شما اگر وجه نقدی دارید اگر جنسی دارید اگر چیزی دارید که می خواهید دل یک کسی را خرسند کنید و در حقیقت در شادیها شرکت داشته باشید خوب کمیته امداد آمده است به کمک شما، صدا و سیما هم تبلیغات لازم را انجام می دهد و از هر دو اینها باید تقدیر کرد و امیدواریم انشاءالله در این ایام از امروز که 14 اسفند هست تا پایان مربوط به جشن عاطفه ها و تا حتی روزهای بعد از عید در بخش اول همه ی ما بتوانیم واقعا رضای خدا از این طریق هم فراهم کنیم، فقط نماز مستحبی خواندن نیست فقط دعا خواندن نیست دعا هم هست ذکر هم هست نماز مستحبی خواندن هم هست ولی دستگیری از فقرا و بیچاره ها و ضعفا و بستگان و نزدیکان یک عبادت بسیار مهمی است که زیاد سفارش شده است امیدواریم که به این مساءله هم توجه بکنیم.

× خوب حالا هم فردا را به عنوان روز درخت کاری ذکر کردن با این که من بنا ندارم به تناسب روزها یا تعبیری که کردم تقویم تاریخ اینجا ذکر بکنم ولی چون مساله درخت کاری مساله بسیار مهمی است و در کشور ما به اش توجه نمی شود نه مساله درخت کاری مساله محیط زیست مساله بی توجهی به فضای سبز مساله بی توجهی به شرایط طبیعی زندگی و نعمتهای خدادادی است، باور کنید من گاهی بالای تهران کار دارم می روم برمی گردم اصلا غصه می خورم و متاثر می شوم هر هفته می بینم که تعدادی از درختهای سر سبز و بلند و سالمند قطع شده و به جایش آهن ها بالا آمده است و برجها ساخته می شود بالاخره توی این برجها مگر نمی خواهند زندگی کنند مگر نمی خواهند تنفس داشته باشند مگر نمی خواهند شرایط زندگی داشته باشند، شرایط زندگی را همین فضای سبز و همین گیاهان و همین درختان فراهم می کنند چرا ما اینقدر بی اعتنایی می کنیم از مسئولان فضای سبز و از مسئولان جنگل بانی و محیط زیست بپرسیم فاجعه ای در پیش نباشد هر کسی زورش می رسد چند تا درخت جنگل یا چند متر زمین جنگل را قطع می کند و بعد هم جایش اتاق می سازد می گوید اینجا جنگل خانه من است، زمین من است می تواند عمل بکند، برای استفاده از جنگل حساب و کتابی هست قانونی هست این قانون اگر رعایت نکنیم نه تنها جرم ظاهری هست واقعا در پیشگاه خدا مسئول هستیم چرا نعمتهای خدا رعایت نمی کنیم خوب حالا یک کارهایی انجام می شود این کارها را باید جلویش گرفت باید قدر دانست فضای سبز باید حفظ کرد شهرداریها باید رعایت این نکته را بکنند فقط پول نگیرند و اجازه رفتن توی فضا ده طبقه و بیست طبقه و بالاتر با پولی که می گیرند و بگویند که ما خرج داریم و از راه ها درآمد داریم من همه شهرها می گویم شهرداریها شرط اولش رعایت زندگی شهروندان است و سلامت شهروندان است من تبلیغ نمی خواهم بکنم ولی در یکی از شهرهای اروپایی در یک سفری که من عضو یک هیاتی بودم سئوال کردیم وضعیت ساختمان ها گفتن رسیده است به نقطه ای که به هیچ کسی اجازه ساختن یک خانه داده نمی شود دیدیم آنجا خیلی خلوت است فضای سبز که خیلی زیاد دارد گفتن قانون محدود کرده است برای هر یک نفر چه مقدار فضای سبز ضرورت دارد و الان اینجا پر شده و یک بخش دیگری اجازه دادند ساختمانها برود بیرون همه می خواهند بیایند مرکز شهر و همه می خواهند شمال شهر این آقا پول هم می گیرد و آن درختها را هم قطع می کند گاهی هم شب و روز و آنهایش را من کار ندارم تخلفات بعد هم اگر دستگاه های قضایی وارد بشود داد و فریاد بیاورند که مسلمانی نیست خیلی خوب حالا بحث فضای سبز و بحث محیط باصطلاح زیست یک بحث است فردا به مناسبت درخت کاری واقعا باید توصیه کرد شما که قطع کردید یا قطع می کنید یا جامعه که این کار را کرده جبران کن اقلا اگر شهرها هی دارد توسعه پیدا می کند و محیطهای سبزش گرفته می شود اقلا محیطهای دیگر را به محیط سبز تبدیل کنید و جبران کنید با درخت کاری مراسم گذاشتن و یک شخص اول کشور می آید یک درخت کشت می کند این کافی نیست این یک رسم است این یک سمبل است یک رئیس جمهور می آید و درخت کشت می کند و می گویند بله مراسم درخت کاری امروز برگزار شد این کافی نیست شما در کشور چند تا درخت را از بین بردید در طول سال و چند تا درخت بوجود آمده است این از سازمان محیط زیست بپرسید از برخی از سازمانهایی که مسئول هستند در درون شهرها بپرسید بعد ببینید مساله خیلی مساله حساسی هست امیدواریم کاملا رعایت بشود.

× مساله بعد حجی است که در پیش داریم و بحمدالله شرایط حج کاملا فراهم شده و از امروز ظاهرا پروازها شروع شده و خوشبختانه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای ((صلوات نمازگزاران)) ادام الله ظله الشریف توصیه هایی لازم را فرمودند و قاعدتا حجاج ما رعایت می کنند امیدوار هستیم که مسئولان به خوبی بتوانند دستورات را رعایت کنند و هم مراسمی که وظائفشان هست بخوبی انجام بدهند و این سفر حج از سفرهای بسیار عالی و خوبی هست و از نعمت های بزرگ خدا هست بعد عبادی و بعد سیاسی اش هر دو مورد توجه قرار بگیرد و اینجا دیگر فرصت بحث در این که در یک زمان معین در یک مکان معین از سراسر دنیای اسلام باید کسانی که توان دارند جمع بشوند نمی شود گفت اینجا فقط برای دعا کردن فردی است و فقط برای روابط فردی که شخص توی خانه اش می تواند آن رابطه با خدا برقرار بکند برای این است زمان معین و مکان معین از سراسر کشورهای اسلامی آمدن یک نکته دیگری هم دارد که این همان نکته در حقیقت سیاسی مسئله است و انشاءالله رعایت می شود.

× چند جمله هم اشاره کردم قبل در مسئله خبرگان بحمدالله از برگزاری انتخابات خبرگان و شروع اجلاسیه اول خبرگان اطلاع پیدا کردید، حضرت آیت الله امامی کاشانی امام جمعه محترم در جمعه گذشته ظاهرا اینجا تبیین کردند اشاره کردند من می خواهم یکی دوتا جمله اضافه کنم همان مساله ی مجتهد و مجتهد شناسی را که توضیح دادم اینطور نیست که هرکس یک مقدار با مسائل آشنا شد این بتواند بگویم من مجتهدم و یا مجتهد شناسم مجتهد بودن هم باز یک مرحله است که ممکن است کسی راحت تر به اش برسد ولی مجتهد شناس بودن کمی دقیق تر از مجتهد بودن است یعنی کمی نیستند کسانی که واقعا به درجه اجتهاد رسیدن خوشبختانه ما در حوزه های علمیه مان همیشه بعد از مراجع بزرگ و مجتهدین رده اول در رده دوم و سوم مجتهد فراوان داریم یعنی کسانی که به این توان و قدرت رسیدن کم نداریم اما رسیدن به مرحله ای که به او بگویند در بین این مجتهدینی که الان هستن شما فکر می کنید کدامشان اقوی هستند در اجتهاد حداقل یعنی مجتهد شناسی من کاری به مسائل تدبیر و مدیریت و دانستن سیاست و مسائل دیگرش ندارم در شناخت این مجتهد نسبت به مجتهد دیگر چند درصد قویتر است هر مجتهد این توان را ندارد مقایسه کردن توان استنباط مجتهدان کار مشکلی است و این کار نیاز به شرایط مقدمات و برخوردها آیا با شرکت در درسها می شود بدست آورد شاید آیا با دیدن نوشته های افراد مختلف و مجتهدان مختلف می شود بدست آورد شاید آیا با فتاویی که این مجتهدان گوناگون می دهند می شود به دست آورد شاید آیا از این که یک مجتهدی یک فتوای می دهد فردایش برمی گردد این دلیل ضعفش می دانید یا دلیل قوتش می دانید شاید بهرصورت این بحث بسیار سنگینی است که مجتهد بودن یک مساله است که شرط ورود در خبرگان بیشتر از این نیست و مجتهدانی هم هستند و آمدند و قدمشان مبارک است و انشاءالله همه شان توفیق انجام وظایفشان بخوبی پیدا خواهند کرد اما مجتهد شناسی و ترجیح دادن بین افراد و رسیدن به این امتیازات کاری کمی مشکل تر هست بشارتی که من اینجا می خواهم بدهم مسئله ی شروع کار کمیسیونهای مجلس خبرگان هست که کمیسیونها هم تعیین شدند کارهایشان شروع کردند و حداقل جلسات اولیه شان شروع شده و انشاءالله در این دوره فعالتر چون که گفته شده است کار خواهند کرد.

× در مسائل خارجی خوب همه شما در جریان هستید که اسرائیل بر اساس آن طبیعت تجاوزگرانه و اشغالگرانه اش روستای ارنون اشغال کرد و به اصطلاح به خاک اشغالی اضافه کرد و فکر کرد که دیگر مشکلی پیش نمی آید ولی همه ما شنیدیم که بحمدالله جوانهای پرشور و توانمند لبنان آمدند از پاسگاههای که مشرف بود نترسیدن از نیروهای مسلح مشرف نترسیدن سیمهای خاردار جمع کردن روستا را آزاد کردن حتی به طرف آن پاسگاهها حرکت کردن و بهرحال منتهی شد به یک درگیری دیگری و حملاتی که با تجاوزکارانه اسرائیل داشت و نظریاتی که دولت لبنان داد و اقداماتی که حزب الله لبنان انجام دادند از این جریانها حداقل این نتیجه می گیریم که مسئولان اسرائیلی و به خصوص کسانی که خودشان هم اظهار کردن بدانند باید از این سرزمینها خارج بشوند تا خارج نشوند به جایی نخواهد رسید مسئله ((تکبیر نمازگزاران)) خانه مردم گرفتن و یک سیم خاردار دورش کشیدن یا سرزمین کشور را گرفتن و سیم کشیدن یا مرگ درست کردن یا چندتا شهرک ساختن مساله را تمام نمی کنند دنیای امروز یک دنیای دیگری است گذشت آن روزهایی که فقط سلاح کار بکند و فقط توپ و تانک کار بکند آن قدرت بزرگ دنیایی که فکر می کند فقط با توپ و تانک هم می تواند کار بکند یعنی آمریکا و انگلیس هم که مطلب بعد هم همین هست که بدون مقررات سازمان ملل و شورای امنیت حملات پی در پی هوایی به کشور عراق می کند با اهداف خاص خودش و مقررات رعایت نمی کند فکر می کند مسئله را با این راهها می شود حل کرد با تجاوز و با اشغال و با زورگویی که مشکل حل نمی شود توی دنیای امروز اگر اینجور باشد پس این سازمانهای بین المللی باید بساطشان جمع کنند و بروند و اینجور نیست دبیر محترم سازمان بین الملل خوب ملاحظه فرمودید رسما اعتراض کرد که چرا رعایت نمی کنید آمریکا آمریکا باشد مگر اگر شما هواپیماهایی دارید که می توانید حمله بکنید همینجوری باید حمله کنید یک همراه پیدا کردید و با مثلا انگلستان همکاری می کنید همینجوری باید حمله بکنید یک قوانینی دیگری هم توی دنیا هست که باید رعایت بشود بنابراین همه اشغالگری اسرائیل محکوم است و هم تجاوزات آمریکا و انگلستان به عراق محکوم است .

((تکبیر نمازگزاران)).

× وقت گذشته است خیلی معطلتان نکنم دوتا مطلب را فقط اشاره کنم آمریکا فکر می کند با این تحریمهایی که هر روز هی ادامه می دهد بنفع خودش است تا حال که مرتب به ضرر خودش بوده و این جریانهای اخیر را همه تان در اخبار شنیدید که حتی بعضی از شرکتهای آمریکایی اعتراض کردن که این ادامه روش که موجب می شود شرکتهای دیگر مثلا فرانسوی و بعضی شرکتهای دیگر اروپایی می آیند و با ایران قرارداد می بندند و وارد کار می شود و گوش به تحریمهای شما نمی کنند خوب موجب زیان و ضرر شرکتهای نفتی آمریکایی شده و چرا این سیاست را عوض نمی کنید یعنی در حقیقت این سیاست کور و خصمانه و معاندانه دولت مردان آمریکا بیشتر به انزوای آمریکا تمام می شود تا به انزوای ایران و تصور می کنند که وقتی یک تحریمی کردند همه دنیا گوش می کنند همه دنیا که به استکبار گوش نمی کنند که دیگران هم فکر دارند و در حقیقت تصمیم می توانند می گیرند.

× مساله ی حقوق بشری که اینجا هم اشاره شد همواره ما بارها گفتیم متاسفانه در دنیای امروز یک وسیله است برای فشارهای سیاسی و همه شنیدید و خواندید در جراید و در برخی از بولتنهای خاص که رسما گفته شده است که کشور آمریکا بیش از هر کشوری ناقض حقوق بشر هست که این مطلب را هم مسئولان چینی رسما گفتن با بررسیهایی که کردن و هم سازمان عفو بین الملل گفته است و بخصوص در برخوردهای خاصی که پلیس آمریکا بالاخص با سیاه پوستان دارد خوب این روشها چه جور روشهای بشر دوستانه است ولی می آیند علیه ایران هر روز هی ایران را در فهرست به قول خودشان کشورهایی که ناقض حقوق بشر هست قرار می دهند و استفاده های سیاسی شان می خواهند بکند.

× ما نظرمان این هست که آن اندازه که امروز در کشور ایران رعایت حقوق بشر می شود واقعا در حد اطلاعات خودم بدون تعصب هم دارم می گویم این معنایش این نیست که هیچ خلافی هی جا رخ نمی دهد هیچ مشکلی اینجا پیش نمی آید در هر کشوری توی دنیا کم و پیش هم خلافهایی رخ می دهد و حوادثی پیدا می شود ولی به نظر ما در حوزه ی اطلاعاتمان این اندازه که اینجا رعایت حقوق بشر می شود و رسما کسانی با قلمشان با زبانشان با هر کیفیتی علیه حکومت حرف می زنند جلسه می گیرند بحث می کنند حکومت هم تماشا می کند گاهی هم نصیحتشان می کند هیچ کجا این اندازه رعایت حقوق بشر نمی شود در دیگر کشورها مگر اینقدر اجازه می دهند که هر کسی با زبانش با قلمش با جلساتش با اظهاراتش و با حضورش مقدسات اصلی نظام را باید انتقاد بگیرد این اندازه که به نظر ما حقوق بشر در کشور ایران مورد توجه هست در هیچ کجای دنیا مورد توجه نیست و این عناد کشورهای غربی و استکبار است که همیشه از این وسیله حقوق بشر سوءاستفاده می کنند و در حقیقت علیه جمهوری اسلامی ایران توی قطعنامه هایشان یک کم و زیاد می کنند اکثرا همان حرفهاست و تکرار همان بحثهاست دیگر من نمونه هایش را و مثالهایش را ذکر نکنم.

بسم الله الرحمن الرحیم

قل هو الله احد

الله الصمد

لم یلد و لم یولد

و لم یکن له کفوا احد