هنرمند وهنرمند دینی

در کلام مقام معظم رهبری
هنرمند کسی است که تمامی زیبایی ها را آن چنان که هست توصیف کند و فرق است میان هنرمند و گزارشگر. در جامعه زبان هنر می تواند بر مردم زیبایی ها را آن چنان که هست نشان دهد.(1)
هنرمند طبع لطیفی دارد، لذا کسی نیست که به زور خود را تحمیل کند.(2)
هر هنرمندی می تواند کشوری و بلکه دنیایی را با هنر خود پوشش دهد و ذهنیت هایی را در مردم بسازد و هدایت هایی را برای افراد بیافریند و لذت های روحی و معنوی را به کسانی که اهل التذاذ از هنر هستند، ببخشد.(3)
از جمله کارهای مهمی که انقلاب کرد این بود که یک عده عنصر فرهنگی و ادیب و هنرمند و دارای اقتدارات فرهنگی، تربیت کرد و ما از این افراد داریم و الان بحمداللّه این گونه عناصر، کم نیستند. شعرا و قصه نویس های زیادی به وجود آمدند. نویسندگان قلمزن دقیق فارسی نویس محکمی به وجود آمدند.(4)
به استعدادهای جوانی که بالقوه و به صورت فراوان در جامعه وجود دارد، توجه بیش تری شود و آن ها را واقعا تربیت کنید و از هنرمندانی که آن چنان با مسایل اسلامی آشنایی کامل ندارند، نیز استفاده کنید و با مدیریت صحیح، آن ها را جذب نمایید. چنانچه به این مسایل پرداخته شود، زمینه رشد امور هنری و سینمایی در جامعه ایجاد خواهد شد.(5)
این ها [هنرمندان] کسانی هستند که تاریخ ملت ها را نوشتند و رقم زدند؛ ملت ها را پیش بردند و برای ملت ها آبرو درست کردند. البته این مطلب را که ما می گوییم در مقیاس های بالاست. یعنی این طور نیست که هر نویسنده یا هنرمندی آن کسی باشد که در پیشرفت کشور خود و تاریخ بشریت، مؤثر است. چه بسا کسانی از این قبیل هستند که به این دل خوشند که ریزه خوار خوان و کاسه لیس همان ثروتمندان مرفه باشند.(6)
من می گویم اگر می خواهید هنر این کشور، رشد و اعتلا پیدا کند، به هنرمند جوان مؤمن تکیه بکنید؛ او می تواند از اسلام و انقلاب و کشور دفاع کند. الان آن کارگردان یا تهیه کننده ای که وقتی دارد فیلم را به وجود می آورد، از پیش دارد فکر می کند که این نکته را داخل این فیلم خواهد گنجاند تا با زبان فیلم، یکی از پایه های اعتقادی این نظام را هدف قرار بدهد، نمی تواند قابل تکیه باشد.(7)
کسانی که امروز، هنری دارند و آن را در خدمت به مردم خرج نمی کنند، این ها به مردم خیانت می کنند. ما چشم اندازمان نسبت به آینده هنر خیلی خوب است و معتقدیم هنرمندان اصلی این جمهوری در راهند و کسانی هستند که خودشان زائیده این انقلاب و جمهوری اسلامی هستند.(8)
ملت ایران پس از دوران طولانی موفق شد خود را از سلطه اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بیگانگان رهایی بخشد و امروز با شدّت تمام و در عین مظلومیت با دشمنان خود مبارزه می کند. بنابراین برای هنرمندان کشور، بالاترین خدمت تلاش در جهت حفظ شادابی و سرزنده بودن مردم و تشویق آن ها در ادامه این راه روشن حق است.(9)
شاید حوادثی را به چشم خود دیده ام که «نگاه عادی» از عهده درک آن بر نمی آمده است. بعد که شما هنرمندان همان حادثه را به نگارش و نمایش در می آورید و به زبان قصه بیان می کنید و من یک بار دیگر به بازبینی همان حادثه می پردازم؛ تازه شروع می کنم به درک عمیق تر آن حادثه ای که خود شاهدش بوده ام. لذا به نظر من نقش هنرمند مسلمان نقش فوق العاده برجسته ای است.(10)
این جانب از مجموعه کسانی که طی چند سال اخیر آثار ارزشمند هنری را به صورت فیلم و نمایش در آوردند، سپاس گزاری می کنم و از آنان می خواهم که با ارایه هر چه بیش تر آثار ارزشمند خود جامعه را سیراب کنند.(11)
به هرحال، این قشر هنرمند از معدود قشرهایی است که بیش از هرکس می خواهد قدرش شناخته شود؛ این که می بینید این ها زودرنج و زود قهر و حساس هستند، به خاطر همین است. بنابراین وقتی با یک نفر صحبت می کنند و می بینند که او حرف آن ها را نمی فهمد، به خودشان می گویند که به کسی که حرف مرا نمی فهمد چه بگویم؟! لذا قهر می کنند و می روند و به خودشان دردسر بحث و مباحثه نمی دهند.(12)
[پس] باید هنرمند به عنوان رساترین زبان برای انتقال ایده های شریف مورد توجه باشد و تشویق هنرمندان متعهد جامعه و نیز پرورش هنرمند، یک اقدام اساسی تلقی گردد.(13)
امروز، رسالت هنرمند مسلمان و انقلابی فقط ارایه کار هنری نیست؛ هنر انقلاب باید آنچنان فنی و فاخر باشد که هم پیام انقلاب را ابلاغ کند و هم دل های تشنه را سیراب و از آب های آلوده و مسموم بی نیاز سازد و این محتاج یک تلاش صمیمی خستگی ناپذیر و مداوم است.(14)
ما باید قرص و محکم مواضع خودمان را بگوییم که: ای نویسنده! فیلمساز! نمایشنامه نویس! تو اگر واقعا می خواهی برای این انقلاب و با مردم باشی، ایدئولوژی این مردم را بفهم و با این ایدئولوژی حرکت کن و شاعر مردمی و هنرمندِ مردم باش. اما این که تو بخواهی در برج عاج خودت بنشینی و همان ذهنیات قدیمی را مطرح کنی، از مردم جدا می مانی و منزوی می شوی و چون این حکومت، حکومتی مردمی است، وقتی که از مردم جدا شدی از همه جا منزوی و بیگانه خواهی شد.(15)
امروز، هنرمند ما باید هنر خود و با الهام از پیشوایان دین، شکوه و عظمت هشت سال دفاع مقدس، فداکاری رزمندگان و جانبازان و آزادگان و ملت بزرگ ایران را که از مکتب عاشورای حسینی نشأت گرفته است، جاودان سازند.(16)
هنرمندان، زبان رسای هنر را در خدمت انقلاب و اسلام، که عزیزترین سرمایه مردم، است به کار گیرند و این عطیه الهی را صرف تعالی افکار مردم کنند و هنر را از آمیزش با مظاهر زیانبار فرهنگ بیگانه رها سازند. هنر را با حفظ تعالی آن به میان مردم برند و ذهن و دل آنان وارد کنند؛ از شکل کالای تجملی و مخصوص گروهی خاص، خارج سازند.(17)
مخاطب من کسانی هستند که می توانند کار هنری فعال و پرتلاش انجام دهند و پیام هنری را ابلاغ کنند، البته باید کار کنند، باید تلاش کنند، باید از قالب های خوب و تکنیک های خوبِ قابل قبول و قابل ارایه در همه رشته ها و شعبه های هنر استفاده کنند.(18)
عده ای بودند که هنرمند و صاحب جوهر هم بودند، اما نتوانستند آن شجاعت لازم را از خود بروز دهند. چون هنرمندی به معنای بقیه خصال نیست؛ ای بسا هنرمندی که هنرش خیلی هم بالاست، اما آدم پست، حقیر، بد، فاسق و خیانت کاری است.(19)
هنر، در ذات خود، یک چیز مقدس است. هنر، آلوده نیست. هنرمند، آلوده کننده هنر است؛ وقتی که خودش آلوده باشد. هنر، مثل علم است، مثل معرفت است که اگر دارنده آن پاک و مقدس و ناآلوده باشد آن را در بهترین شکل و در بهترین جا به کار خواهد برد. امّا اگر دارنده هنر، آلوده شد و تحت تأثیر القائات طراحان توطئه گر سیاست های استعماری قرار گرفت، طبیعتا هنر را نیز آلوده می کند.(20)
هنرمند واقعی اهل تظاهر نیست. هنرمند طبع ظریفی دارد و لذا کسی نیست که به زور خود را تحمیل کند.(21)
شاعر و هنرمند متعهد، حله فاخر خلاقیت خود را جز بر اندام ارزش ها و اصالت ها نمی پوشاند و این همان معرفت درست از لطیف ترین نمودهای روح آدمی است.(22)
بی شک، میان هنرمندان ما، به ویژه جوانان، افراد متدین و متعهدی وجود دارند که ابتکار و شجاعت و جوشش هنری لازم را (دارند). تنها به این حد نباید راضی شد، بلکه باید درصدد پرورش، تربیت و تشویق هنرمندان مسلمانی که به بیان حقایق و اصالت های اسلامی می پردازند، باشیم.(23) پی نوشتها
1. روزنامه جمهوری اسلامی، 29/3/63 .
2. روزنامه اطلاعات، 22/8/68 در دیدار جمعی از هنرمندانسازمان تبلیغات اسلامی.
3. همان.
4. فرهنگ و تهاجم فرهنگی، ص 161.
5 . روزنامه اطلاعات، 6/4/62.
6 . روزنامه جمهوری اسلامی، 4/11/71.
7. روزنامه اطلاعات، 25/5/71، سخنرانی در تالار اندیشه.
8 . روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/61 .
9. روزنامه همشهری، 4/11/73، در دیدار با هنرمندان.
10. کتاب هنر هشتم، 26/4/70.
11. روزنامه همشهری، 4/11/73.
12. روزنامه جمهوری اسلامی، 26/11/60 .
13. روزنامه جمهوری اسلامی، 29/11/60 .
14. روزنامه اطلاعات، 19/5/64 .
15. روزنامه جمهوری اسلامی، 26/11/60 .
16. روزنامه سلام، 26/4/70.
17. فرهنگ و تهاجم فرهنگی، ص 324.
18. روزنامه جمهوری اسلامی، 1/4/66 .
19. فرهنگ و تهاجم فرهنگی، ص 320.
20. روزنامه جمهوری اسلامی، 21/10/64 .
21. روزنامه جمهوری اسلامی، 29/3/61 .
22. روزنامه جمهوری اسلامی، 9/7/64 ، پیام به کنگره شعر و ادب نهضت سوادآموزی خراسان.
23. روزنامه کیهان، 5/9/71.