فن آوری اطلاعات : اینترنت و چالش های آن

مقدمه

تولید و خبر و افزایش داده ها، موج گسترده اطلاعات را سبب گردیده است. همین موضوع چالش های جدیدی را فراروی اندیشه وران و پژوهش گران فراهم کرده است. در شبانه روز میلیون ها واژه ساخته و پرداخته می شود؛ برای مثال، در طول یک دقیقه اگر یک نفر بتواند هزار واژه را مطالعه کند، برای درک یک شبانه روز فعالیت های علمی خود؛ بیش از یک ماه(با مطالعه روزانه هشت ساعت) فرصت لازم دارد؛ در حالی که طی همین مدت، اطلاعات به اندازه ای باز پردازش خواهد شد که درک آن ها چندین سال وقت نیاز خواهد داشت. افزون بر این، درک اطلاعات تولید شده در همان سال ها ، به ده ها سال دیگر و دقت نیاز دارد و هم چنان حالت تصاعدی رو به افزایش می رود.

رشد صنعت فن آوری در قرن هجدهم ضمن بهره وری های قابل تمجید ، آسیب های مختلفی را هم در پی داشت . طبق شواهد تاریخی، در این دوره، رشد فزآینده صنعت و ماشین به حدی رسید که احاطه و چیرگی ماشین را بر انسان سبب گشت و موجب طرح راه حل های لازم گردید. اکنون نیز به نظر می آید انبوه اطلاعات، با همان تأثیر و شدت بیش تر خودنمایی می کند. مبالغه آمیز نخواهد بود اگر بگوییم گاهی وقت ها از افزایش بیش از اندازه اطلاعات احساس خفگی به انسان دست می دهد؛ چرا که میزان اطلاعاتی که باید ذهن پردازش نماید، بیش از توان و ظرفیت طبیعی است.

□ علل گسترش فزآینده اطلاعات

1. مشارکت تک تک افراد ، در تولید و افزایش اطلاعات؛ در گذشته فرآیند تولید اطلاعات به صورت متمرکز توسط فرد یا گروه انجام می شد؛ در حالی که اکنون با یک فرآیند تمرکز زدایی در این باره مواجه هستیم؛

2. گونه گونی اطلاعات موجود به انگیزه های مختلف از جمله پشتیبان گیری از آن ها؛

3. گردش یک نوع اطلاعات در شکل های مختلف و با قالب ها و شیوه های گوناگون به گونه ای است که در بعضی جاها مطلب واحدی را با انواع و اقسام مختلف می بینیم، به طوری که گویی مطالب مختلف هستند؛

4. فعالیت شبانه روزی اینترنت به گونه ای گسترش یافته که گویا شب ها هم برایش «روز» تلقی می شود؛

5. آمیختگی اطلاعات با داده های کم ارزش و تکراری؛

6. رشد فن آوری اطلاعات و ایجاد توان فوق العاده تولید داده؛ برای نمونه: در گذشته، تولید یک سند چند رسانه ای زمان طولانی نیاز داشت؛ در حالی که هم اینک در زمان کوتاهی و با کم ترین امکانات، به آسانی قابل تولید است؛

7. سوء استفاده از فن آوری و ایجاد روند تکثیر مکانیزه اطلاعات.

□ عوارض

1. احساس یک نوع خستگی در مواجهه با انبوه اطلاعات؛

2. عدم درک همه اطلاعات یا دست کم اطلاعات مورد نیاز بر اثر فشار عصبی؛

3. ایجاد حس مغلوبیت و خفگی؛

4. گاهی وقت ها صرف وقت و هزینه سنگین؛

5. احساس ناتوانی در جستن مطالب مورد نیاز، چرا که:

الف. آیا ابزارهای جست وجو، همه صفحات اینترنت را پوشش می دهند؟ همه ابزارهای جست وجو به اذعان متخصصان و دست اندر کاران اینترنت، اندکی از حجم اطلاعات اینترنت را زیر پوشش خود می گیرند.

ب. آیا ابزارهای موجود توان جست وجو در فایل های صوتی، تصویری و چند رسانه ای را دارند؟ اکنون این توان در دست نیست.

ج. اگر فرآیند تحقیق و پژوهش متناسب با جست وجوها دسته بندی نشود، امید دست یابی به مطلب مورد نیاز را دورتر می کند؛ مثلاً از دلایل آن، وابستگی رتبه بندی نتایج به سرمایه اقتصادی و ترفندهای تجاری است.

د. اطلاعات تاریخ مصرف دار؛ بسیاری از اطلاعات، پس از طی مدتی، تاریخ مصرف شان به سرمی رسد.

ه . فرصت کم پژوهش گران؛ هم اکنون جویندگان بسیاری هستند که اطلاعات مختلف را در قالب هایی هم چون: فایل های با نشانی های بسیار، اشتراک نشریات گوناگون، دیسک های نوری متعدد و … را گردآورده اند؛ اما توفیق خواندن و حتی فرصت نگاه گذرای آن را نیافته اند. و اطلاعات تازه و به روزی که در دست دارند، مایه دل مشغولی آنان را فراهم کرده است.

افزون بر داده ها، مطالب موجود در بین انبوهی از اطلاعات برای همه سودمند نیست؛ و چه بسا اطلاعاتی که برای فردی یا گروهی مفید هستند؛ اما برای فرد یا گروه دیگر بیهوده تلقی گردد.

هم چنین باید توجه داشت که انباشت اطلاعات غیر از درک و فهم آن ها است. و درک و فهم همه آن ها نیز در جای خود غیر از دانایی و فرهیختگی است. اگر انبوه اطلاعات، دانایی، فرهیختگی وشایستگی را برای انسان به بار نیاورد، زیان بار است و اطلاعات باید پل رسیدن به اهداف عالی انسانی قلمداد شود.

□ نتیجه

چیرگی بر چالش های فوق، سامان دهی، منطق تحلیلی خاص، بهره برداری از فن آوری های کارآمدتر، فراگیری روش های کارآتر و ابزارهای قوی تر را طلب می کند؛ به علاوه، نظر به مقوله مالکیت معنوی و مقابله با نشر ویروس های نرم افزاری، هم چنین چه گونگی مقابله با نشر اطلاعات بیهوده و آلودگی اطلاعاتی، مباحث فقهی را می طلبد.