مهر آغاز مهربانی است; مهر به کتاب، کلاس و استاد و درس . اگر مهرورزانه با مهر روبه رو شویم و با برنامه حرکت کنیم و هدفمند گام برداریم، شاهد مقصود را دریافت خواهیم کرد .
در این نوشتار، روی سخن با دانشجویان سال اول و ورودی های تازه است، گر چه خواندن آن برای دانشجویان عزیز ترم های بالاتر نیز خالی از لطف نیست .
روی سخن با کسانی است که سد کنکور را شکسته اند و اکنون در آغاز راه ایستاده اند; راهی که تقریبا با تمام دوران تحصیل اندکی تفاوت دارد و به همین سبب، انسان را با پرسش های گوناگون روبه رو می سازد:
- آیا موفق می شوم؟
- چگونه درس بخوانم؟
- در دانشگاه چگونه و با چه کسانی باید معاشرت کنم؟
- با فرهنگ ها، عادات و آداب و روش های مختلف چگونه کنار بیایم؟
- با غربت و دوری از خانواده چگونه کنار بیایم؟
- با برنامه های درسی و علمی چگونه سازگاری کنم؟
- تا کجای تحصیل پیش روم؟
- دوستانم را چگونه و از بین چه کسانی انتخاب کنم؟
- فعالیت های فوق برنامه ام چه چیزهایی باشد، بهتر است؟
- چه فرصت هایی خواهم داشت؟
- چه تهدیدهایی در پیش خواهد بود؟
- بهترین برنامه ای که می توانم داشته باشم، چیست؟
تخمین زده شده است که یک انسان معمولی در روز حدود 000/50 فکر از سرش می گذرد . 1
بعضی افکار، مثبت و ثمر بخش و بسیاری از آن ها منفی، ناآرام و ترسناک و بدبینانه و نگران کننده اند . در حقیقت، سؤال مهم درباره آینده روشن و تصمیم صحیح این نیست که آیا افکار منفی خواهید داشت یا نه . حتما خواهید داشت، سؤال این است که وقتی فکری در سر دارید، با آن چگونه برخورد کنید؟
این گونه اندیشه ها مبارک هستند و در حقیقت در این برهه از زمان بسیار مفیدند; چون دغدغه های مثبت، انسان را به تامل وا می دارد; تامل عامل تفکر است و وقتی انسان به فکر ارتقاء باشد، تفکر را در خدمت رشد قرار می دهد .
تحصیلات دانشگاهی با دوره های پیش از آن تفاوت دارد . دروس در دوره دانشگاهی به حالت بینشی و ژرف در می آیند و در حقیقت آغاز راهی هستند که اگر درست طی شودو یادگیری پایدار از همین آغاز صورت گیرد، مقاطع دیگر تحصیل را رقم خواهد زد . بخشی از تفاوت های تحصیلات دانشگاهی با دوره های پیش از آن عبارت است از:
الف) در دوره دبیرستان، حدود دروس و اهداف یادگیری چارچوب هایی مشخص دارند; ولی در دانشگاه گاه یک دانشجو می تواند در بعضی از مباحث چنان مطالعات عمیقی از خود نشان دهد که الگوی علمی قرار گیرد .
ب) در دوره دبیرستان، به ظاهر محدودیت های علمی وجود دارد و هدف همه تلاش ها، موفقیت در کنکور است . ولی در دانشگاه هیچ محدودیتی جهت تکمیل و باز یافت مطالب وجود ندارد .
ج) در دوران دبیرستان، زمان در قالب برنامه های درسی محدود می شود; ولی در دانشگاه زمان بیش تری جهت مطالعات و برنامه های تحقیقی موجود است .
د) حداکثر برنامه های درسی در دانشگاه، برای اغلب رشته ها، 3 یا 4 روز در هفته است و برای پژوهش و مطالعات فرصت های بسیار وجود دارد .
20 رمز موفقیت در دانشگاه
رموز موفقیت در دانشگاه که عامل اصلی توفیقات بعدی است و از همین آغاز تحصیل و ترم نخست باید به آن ها توجه کرد، عبارت است از:
1 . با رشته تحصیلی، دروس اصلی، عمومی، تخصصی، اختیاری و . . . هر چه بیش تر آشنا شوید .
2 . با افراد مطمئن، موفق، صاحب سبک و برنامه در پایه های بالاتر همان رشته; مانند دانشجویان سال دوم، سوم و چهارم وست شوید .
3 . آمادگی برای یادگیری از دوستان و بستگان; دنیای اطراف ما در دوران دانشجویی از الگوهای ارزشمند در زمینه های مطالعه، تحقیق، برنامه ریزی، امور فوق برنامه و حتی اشتغال آکنده است .
4 . در حد امکان بی هدف و بی برنامه فرصت ها را از کف ندهید .
5 . از دوستانی که تنها سرگرمی شان حرافی، شب نشینی و موضوعات بیهوده غیر درسی و غیر علمی و چه بسا مباحث ناباب است، جدا دوری کنید .
6 . برای خود 2 یا 3 دوست صمیمی، همدل، همرای و ارزشی انتخاب کنید .
7 . در محیط دانشگاهی، هیچ گاه از آرمان ها و آداب دینی و مناسک غفلت نکنید . در این محیطهای متنوع و آکنده از افکار بسیار متفاوت و گوناگون، برای حفظ انسان در همه امور، دین پایه ای قوی و ارزشمند است .
8 . با یک یا چند استاد صاحب سبک، خوشنام، متدین و دانشمند و دلسوز طرح دوستی و احترام متقابل بریزید و آن ها را طرف مشورت خویش قرار دهید .
9 . محیط علمی دانشگاه دارای پتانسیل های فراوان علمی، پژوهشی و شغلی و فعالیت های فوق برنامه است; از جمله دفتر فرهنگی، امور فوق برنامه ها، جهاد دانشگاهی، بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی، دفتر نهاد مقام معظم رهبری، کتابخانه، کتابفروشی و . . . . آن ها را بشناسید و فعالیت های خود را در آن ها تعریف کنید .
10 . در محیط دانشگاهی، به گونه ای عمل نکنید که هر روز با گروه یا رفیقان تازه باشید و مستقل فکر نکنید . سعی کنید با چشمان باز و سر بلند و مطابق آرمان و اهداف مقدسی که دارید، عمل کنید .
11 . دانشگاه فرصت خوب یادگیری روش ها است . عمده ترین چیزهایی که در دانشگاه باید به آن ها توجه کرد، چنین است:
الف) یادگیری نگارش علمی مقالات
ب) تسلط بر تحقیق و پژوهش های میدانی و نظری
ج) یادگیری مهارت ها
د) یادگیری روش ها به جای صرف دانش اندوزی
12 . به افکار منفی، موهوم و ترمزهای پیشرفت اعتنا نکنید . به هر حال، زندگی علمی تازه شما با دوران دبیرستان است و یقینا فراز و نشیب های بسیار دارد .
13 . در برخورد با افراد موفق در محیط دانشگاهی، فقط به این مساله که چرا موفق است، فکر نکنید . سعی کنید به این پرسش که او چگونه موفقیت را به ارمغان آورده پاسخ دهید . مهم تر از آن بکوشید پاسخ این پرسش را به دست آورید: او چگونه و چه برنامه ای دارد؟
14 . به یاد داشته باشید، شما همانی می شوید که بیش تر تمرینش را انجام می دهید . تمرین مکرر موفق بودن و حرکت در این جهت در بیش تر خط سیرهای علمی و متفکرانه از اصول اساسی و مهم شمرده می شود .
16 . خدمت و احترام به افراد (استاد، دانشجو، کارمند و) . . . لایق و سالم و الگو ده در محیط دانشگاهی را بخش لازم زندگی دانشجویی تان قراردهید .
17 . در صورت امکان در طول تحصیل حتما یکی از ورزش ها را ادامه دهید; معمولا دانشگاه ها و خوابگاه ها از امکانات خوبی در این زمینه برخوردارند .
18 . تا می توانید در خصوص امکانات دانشگاهی و خوابگاهی (امکانات درمانی، مالی، ورزشی و تفریحی و فوق برنامه ها و کلاس های فوق العاده و غیره) اطلاعات کسب کنید .
19 . در هر رشته ای که هستید، توصیه می شود در دوران تحصیل و از همان آغاز دو چیز را خیلی خوب و در سطح عالی فرا بگیرید: کامپیوتر و زبان انگلیسی .
حتی در خصوص زبان انگلیسی، اگر سعی کنید خارج از سیستم دانشگاه در یک زبانکده معتبر ترم های مختلف و عالی را طی کنید، در ادامه تحصیل و کار علمی و پژوهشی تان بسیار مفید خواهد بود .
20 . سعی کنید همیشه با برنامه، در برنامه و تحت اشراف یک برنامه کار کنید . افزون بر ساعاتی که برای کلاس و گذراندن واحدهای درسی صرف می کنید . در 24 ساعت شبانه روز، حتما 4 ساعت را به کارهای علمی اختصاص دهید .
1- زندگی یک فوریت نیست، ریچادر کارلسون، ترجمه فاطمه معتمدی، ص 120 .
