سرویس های اینترنت
قسمت دوم
بخش پژوهش اطلاع رسانی سازمان کامپیوتر نور
در قسمت اول این مقاله، شبکه «اینترنت » به صورتی مختصر معرفی گردید. اکنون و در ادامه این مقاله، به معرفی انواع خدمات و سرویسهای موجود بر روی این شبکه پرداخته می شود. با استفاده از این امکانات، شما هر نوع اطلاعاتی را که بخواهید، می توانید از روی شبکه اینترنت برداشت نمایید.
برخی از خدمات شبکه اینترنت به قرار زیر است:
1 - پست الکترونیکی
عمومی ترین خدمتی که اینترنت در اختیار اعضای خود می گذارد پست الکترونیکی یا اصطلاحا E-Mail می باشد.
از طریق پست الکترونیکی، اعضای شبکه می توانند به سرعت و به راحتی پیامهای شخصی خود را برای یکدیگر ارسال کنند و یا اسناد و اطلاعات را با هم مبادله کنند. این پیامها می توانند متون معمولی و یا پرونده های حاوی تصویر، صدا، فیلم و برنامه های رایانه ای باشند. همچنین در مورد بسیاری از روزنامه ها و مجلات نیز این امکان وجود دارد که به صورت الکترونیکی، کاربران را مشترک کرد.
برای فرستادن نامه، نیازی نیست که منتظر باشید تا فرد مورد نظر در پشت رایانه خود و در حال اتصال به اینترنت باشد; بلکه می توانید با فراغ بال و در زمان مناسب پیام خود را به نشانی وی بفرستید و فرد گیرنده نیز می تواند در فرصت مناسب پس از اتصال رایانه خود به اینترنت به صندوق پستی خود سر بزند و پیامها را دریافت کند و در صورت تمایل - در زمان دلخواه - پاسخ آنها را ارسال کند.
پست الکترونیکی ارزانترین و سریعترین راه برای ارسال پیامها و اطلاعات حتی در مقیاس بین المللی می باشد.
برای ارسال پست الکترونیکی - همانند پست معمولی - کاربر باید نشانی گیرنده را بداند و برای این که دیگران بتوانند از طریق پست الکترونیکی برای او پیامی بفرستند باید خود نیز دارای نشانی باشد. این نشانی که با نشانی پست معمولی متفاوت است توسط پایگاه محلی اینترنت - که کاربر، عضو آن است - تعیین می شود. پیش بینی می شود که در آینده هر کسی دارای یک نشانی پست الکترونیکی شود.
2 - Usenet و گروههای خبری
Usenet عبارت از ساختاری است که هزاران گروه خبری را تحت پوشش خود دارد. گروههای خبری، کاربرانی هستند که دارای علایق خاص مشترکی می باشند و با استفاده از سازماندهی Usenet به مباحثه با یکدیگر و طرح مسائل خود می پردازند. می توان گفت برای هر نوع گرایش و سلیقه ای یک گروه خبری در اینترنت وجود دارد و درباره هر مطلبی که بتوان راجع به آن فکر کرد گروهی وجود دارد که درباره آن بحث می کنند. اکنون شمار گروههای خبری بیش از سیزده هزار مورد می باشد که در این میان نزدیک به پنج هزار گروه خبری مورد علاقه عموم وجود دارد.
عضویت در هر تعداد گروه خبری رایگان است و هر کس می تواند عضو گروههای خبری دلخواه خود شود و با کمک سایر اعضا، پاسخ پرسشهای خود را بیابد و یا مقالات خود را به گروه خبری ارسال کند تا در اختیار همه اعضا قرار بگیرد و همچنین در مباحثات جمعی شرکت کند. گروههای خبری، فاقد مدیریت متمرکز می باشند; اما ممکن است یک گروه خبری دارای مدیر خبر باشد که بر عرضه خبرها نظارت داشته باشد و از انعکاس اخبار و مقالات مغایر با اصول و قواعد گروه خبری جلوگیری کند و یا این که اخباری را که مدت زیادی است در شبکه مانده، حذف کند.
3 - قراداد انتقال فایل (FTP)
یکی از امکانات خوب اینترنت استفاده از کتابخانه های الکترونیکی است. کاربران می توانند در این کتابخانه ها که حاوی پرونده های مختلف در موضوعات متفاوت می باشند گشت و گذار کرده، پرونده ها را مرور نمایند و در صورت دارا بودن مجوز، نسخه ای از آنها را به رایانه خود کپی کنند و داشته باشند. جهت انتقال پرونده ها مقررات و قواعدی وجود دارد که به قرارداد انتقال فایل (FTP) موسوم است.
FTP روش سریع و کارآمدی است که امکان انتقال یک فایل را از کتابخانه های الکترونیکی که می توانند در هر نقطه شبکه اینترنت باشند، برای اعضا فراهم می کند.
بسیاری از افراد و شرکتهای نرم افزاری، نسخه های نمایشی از نرم افزارهای خود را که دارای امکانات محدودتری نسبت به نسخه اصلی هستند به صورت رایگان در اینترنت عرضه می کنند تا کاربران با کپی کردن آنها به رایانه خود و استفاده از آنها، به خریدن نسخه اصلی نرم افزار ترغیب شوند.
4 - گوفر
گوفر راه دیگری برای دستیابی به اطلاعات و دانسته هایی است که پایگاههای اطلاعاتی می خواهند در اختیار اعضای اینترنت بگذارند.
فضای گوفر به صورت گزینه هایی است که به یک موضوع اصلی اشاره می کنند. با انتخاب هر گزینه کاربر به اطلاعات مربوط به آن گزینه دسترسی پیدا می کند و یا ممکن است گزینه های فرعی دیگری پدیدار شود که آنها نیز به منابع اطلاعاتی دیگری اشاره می کنند. با انتخاب گزینه های فرعی، منابع این گزینه ها که ممکن است حاوی پرونده، صوت، تصویر و سایر موارد باشند در اختیار کاربر قرار گیرند.
منابعی که گوفر در اختیار کاربر قرار می دهد می تواند در رایانه های مختلفی در سراسر اینترنت پراکنده باشند و گوفر در پشت پرده، آنها را سازماندهی می کند و در هنگام در خواست کاربر، آنها را پیدا نموده و در اختیار وی قرار می دهد.
امروزه با عمومی شدن صفحه های Web ، دیگر کمتر کسی از گوفر برای ارائه اطلاعات خویش استفاده می کند.
5 - پایگاههای Web
پایگاههای Web که تار عنکبوت جهانی (WWW) را می سازند از جدیدترین خدمات اینترنت می باشند.
صفحه های Web ، اطلاعات را به صورت گرافیکی، جذاب و چندرسانه ای عرضه می کنند. این صفحه ها از روش ابرمتن استفاده می کنند. در این روش نواحی مختلفی از صفحه که به صورت متمایز دیده می شوند به بخشهای دیگری مربوط هستند که با اشاره به آن ناحیه، کاربر به بخش جدیدی منتقل می شود و به داده های آن دست پیدا می کند. این بخشهای مرتبط ممکن است خود نیز با بخشهای دیگری در ارتباط باشند.
استخراج اطلاعات و پی گیری منابع از طریق Web بسیار لذت بخش و در ضمن سهل و آسان است; به همین دلیل تقریبا تمام کسانی که می خواهند خود را در اینترنت مطرح کنند از صفحه های Web برای معرفی و تبلیغ خود و همچنین عرضه اطلاعات استفاده می کنند. اکنون میلیونها پایگاه Web در اینترنت وجود دارد.
برای استفاده از پایگاههای Web لازم است نشانی آنهارا در اینترنت بدانید. نشانی پایگاه شبکه جهانی اطلاع رسانی نور که به عرضه معارف دینی همت گمارده است WWW.hawzah.net می باشد.
6 - Telnet
Telnet از قدیمی ترین کاربردهای اینترنت می باشد. اعضای اینترنت می توانند به وسیله Telnet به یک رایانه متصل به اینترنت که حکم میزبان را دارد دسترسی پیدا کنند وبرنامه مورد نظر خود را بر روی آن رایانه اجرا کنند; در این صورت رایانه شخصی خودشان بدل به یک پایانه راه دور می شود و تنها نقش ورود داده ها و دستورات به رایانه میزبان و دریافت اطلاعات از آن را ایفا می کند. از این طریق اعضای اینترنت می توانند برنامه های دلخواه خود را بر روی یک رایانه دیگر که ممکن است در گوشه دیگری از دنیا قرار داشته باشد اجرا کنند.
از آنجا که رایانه های شخصی در Telnet به کمک نرم افزارهای راه دور فقط امکان نمایش اطلاعات را به صورت متنی دارند و قادر به ارائه گرافیک و صوت نمی باشند; این محدودیت نیز به رایانه هایی که نقش آنها را تقلید می کنند سرایت می کند.
سیستم تابلوی اعلانات (BBS)
حتی اگر یک کاربر، عضو اینترنت نباشد می تواند از سیستم تابلوی اعلانات استفاده کند.
سیستم تابلوی اعلانات (BBS) متشکل از یک رایانه میزبان، یک مودم و یک برنامه مخصوص است که رایانه های دیگر می توانند بااستفاده از شماره گیری خط تلفن به آن متصل شوند و از خدمات آن استفاده کنند.
سیستم تابلوی اعلانات می تواند توسط شرکتها، سازمانها، مراکز فرهنگی و حتی اشخاص حقیقی ایجاد شود و به ارائه خدمات عمومی و یا اختصاصی برای اعضا بپردازد.
بسیاری از این خدمات مشابه خدمات شبکه اینترنت می باشد. از آن جمله است: پست الکترونیکی، تبادل فایل ها، دسترسی به منابع اطلاعاتی، ارتباط همزمان اعضا به یکدیگر و...
بعضی از سیستمهای تابلوی اعلانات امکان محدود اتصال به اینترنت را برای اعضای خود فراهم می کنند. البته در خود شبکه اینترنت نیز میلیونها سیستم تابلوی اعلانات (BBS) وجود دارد.
در ایران می توان به شبکه اطلاع رسانی نور وابسته به مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با شماره تلفن 743006-0251 و شبکه اطلاع رسانی شارح وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در زمینه علوم اسلامی اشاره کرد.
همچنین در زمینه خدمات عمومی، شبکه اطلاع رسانی ندا وابسته به شهرداری تهران و شارع متعلق به شرکت مخابرات ایران در خدمت کاربران می باشند.
