بخش پژوهش بانک اطلاعات شبکه جهانی نور
جستجوگرها [Search Engines]
اینترنت یا شبکه بین المللی، اقیانوسی از میلیونها پایگاه و صفحه مختلف است که در امر اطلاع رسانی فعالیت می کنند. حاصل بسیاری از تحقیقات علمی و فرهنگی، بسیاری از تصاویر، آخرین اطلاعات و اخبار سازمانهای مختلف و... در اینترنت در اختیار محققان قرار می گیرد. هر کدام از این صفحات و پایگاهها، نشانی اینترنتی مخصوص به خود را دارند و روش به دست آوردن این نشانیها از طریق اینترنت یکی از مسائل مهمی است که محققان با آن مواجه هستند.
جمع آوری و پردازش میلیونها نشانی اینترنت، کار مهمی است که تقریبا از عهده افراد بیرون است. حتی ممکن است محققی نشانی پایگاه خاصی (مثلا یک دانشگاه) را به دست آورد و وارد آن پایگاه شود ولی به خاطر حجم عظیم اطلاعات موجود در آن پایگاه (دانشگاه) و عدم آشنایی با نحوه چینش موضوعات آن، نتواند به موضوع خاص مورد نظر خود دست پیدا کند.
در اینجاست که اهمیت جستجوگرها مشخص می شود. جستجوگر به محقق اجازه می دهد که از طریق دادن کلمات کلیدی و عبارات مورد نظر خود، نشانی صفحاتی را که شامل این کلمات و عبارتها هستند به دست آورد. جستجوگرهای متعددی بر روی شبکه اینترنت وجود دارند که هر کدام از لحاظ کیفیت ارائه مطالب و کمیت آنها، شباهتها و نیز تفاوتهایی دارند.
از مزیتهای مهم یک جستجوگر، تعداد صفحات ارائه شده توسط جستجوگر و همچنین گزینه هایی است که می تواند دامنه جستجو را محدودتر کند و ما را سریع تر به نتیجه برساند; مثلا اینکه بتواند صفحه هایی را که با زبان خاصی روی اینترنت قرار دارند جست و جو کند یا صفحه هایی را با دامنه زمانی خاصی مورد جست و جو قرار دهد (از چه زمانی تا چه زمانی) یا از عملگرهای منطقی استفاده کند و...
معروفترین جستجوگرهای محیط وب عبارت اند از:
Ask Hotbot infoseek Altavista
Jeeves
Excite Yahoo lycos (جستجوی عربی) Ayna
(جستجوی اسلامی) Northern Light Muslim search که ما به ترتیب اهمیت، استفاده و امکانات، این جستجوگرها را بیان می کنیم.
Altavista
این جستجوگر یکی از مهمترین جستجوگرهای Web است که بزرگترین فهرست نشانیها را در اختیار دارد. در زمان نگارش این مطالب، حدود صد و ده میلیون صفحه (web page) مورد پشتیبانی این جستجوگر قرار داشته است و به طور مستمر صفحات جدیدی هم به آن اضافه می شود. ضمنا برای جستجو، در خلال این فهرست قابلیتهای مختلفی نیز در اختیار افراد قرار می گیرد.
از جمله این قابلیتهاست صفحه جستجوی ساده، صفحه جستجوی پیشرفته، پالایش نتایج، ترجمه صفحات، خدمات یوزنت، پیدا کردن تصاویر و...
در اینجا به ترتیب چند مورد از این خدمات را توضیح خواهیم داد:
الف - جستجوی ساده
ب - جستجوی پیشرفته
ج - پالایش نتایج
د - طبقه بندی موضوعات
ه- پیدا کردن تصاویر و - ترجمه صفحات
الف علیهم السلام جستجوی ساده [Simple Search>
با نشانی www.Altavista.com شما وارد صفحه اول این جستجوگر می شوید که در حقیقت همان صفحه جستجوی ساده است.
برای جستجوی کلمه یا عبارت مورد نظر از طریق این برنامه باید کلمات کلیدی، عبارتها و یا سؤالها را در این سمت بنویسید. با فشار دادن کلید جستجو، این برنامه لیستی از صفحه های Web را که با موضوع یاد شده مربوط باشند در اختیار شما قرار خواهد داد. البته مضامینی که ارتباط بیشتری به موضوع داشته باشند در ابتدای نتایج ظاهر می شوند. به عنوان مثال صفحاتی که موضوع درخواستی شما در عنوان آن صفحه قرار دارد در ابتدای نتایج ظاهر می شوند.
چند نکته:
1- منظور از «عبارت »، کلمات یا اعدادی است که شما می خواهید در قسمت نتایج به ترتیب خاصی در کنار هم قرار بگرند. برای این کار باید در دو سوی عبارت، علامت نقل قول (" ") گذاشت، مثل "Noor software home page" .
2- برای جستجو از طریق کلمات کلیدی بهتر است از دو واژه یا بیشتر استفاده کنید.
اگر چه با این کار، برنامه تعداد بیشتری از نتایج را در اختیار شما قرار خواهد داد ولی همان طور که ذکر آن گذشت مواردی که ارتباط بیشتری به موضوعات شما داشته باشند در ابتدای نتایج خواهند آمد.
3- در صورت نوشتن کلمه با حروف کوچک، برنامه همان کلمه را با حروف بزرگ نیز جستجو خواهد کرد. اما در کلماتی با حروف بزرگ، برنامه آن کلمه را فقط با حروف بزرگ جستجو خواهد کرد.
4- برای اینکه نتایج به دست آمده شامل کلمه خاصی باشند از علامت (+) و برای اینکه فاقد کلمه خاصی باشند از علامت (-) استفاده کنید; مثل islam +salat -ramadan که نتایج شامل اسلام و نماز است ولی رمضان در آن وجود ندارد.
5- برای جستجوی یک کلمه با پسوندهای مختلف می توانید از علامت (×) استفاده کنید، مثل iran* که نتایجی چون iranian,irani و... را برای شما ارائه می کند.
6- برای دستیابی به پایگاههایی که با زبان خاصی ارائه شده اند می توانید از طریق پنجره انتخاب زبان any language جستجو کنید. مثلا اگر در این پنجره گزینه italian (زبان ایتالیایی) را انتخاب کنید، آنگاه کلمه islam را جستجو نمایید; برنامه صفحه هایی را که کلمه islam در آنها موجود است و به زبان ایتالیایی نوشته شده اند ارائه می کند.
اگر کلمه ای را در قس search بنویسید و جست و جو کنید این جستجوگر همه صفحاتی را که کلمه نوشته شده از سوی شما در آن موجود باشد به عنوان نتیجه نمایش خواهد داد، خواه این کلمه در عنوان صفحه به کار رفته باشد یا در نشانی آن و یا نام فایل تصویری صفحه باشد و...
برای محدود کردن نتایج به هر کدام از این موارد، می توان کلمه های زیر را قبل از کلمه مورد جست و جو نوشت:
Anchor : برای پیدا کردن صفحاتی است که کلمه مورد نظر در آنها وجود دارد و می توان روی آن کلیک کرد، مثل anchor:shia که صفحاتی را نمایش می دهد که کلمه shia در آنها وجود داشته باشد و بتوان روی آن کلیک کرد و وارد صفحه بعدی شد.
domain : برای جست و جوی نشانیهاست با دامنه خاص (منظور از دامنه، حروف اختصاری است که در نشانیها به کار می روند و دارای مفهوم خاصی هستند; مثل de برای صفحه های آلمانی یا org برای صفحه های مختص به سازمانها).
host : برای پیدا کردن صفحه هایی است که کلمه مورد نظر در host (قسمت اول نشانی) آنها وجود دارد، مثل یا .../ shia.net و... را نمایش می دهد.
Image : برای پیدا کردن صفحه هایی است که در آنها تصاویری با نام فایل خاصی وجود دارد. (هر کدام از تصاویری که در صفحه های وب قرار دارند مربوط به یک فایل تصویری جداگانه هستند)، مثل Image:khomeini که صفحه هایی را نمایش می دهد که در آنها تصویری با نام khomeini وجود داشته باشد.
Link : برای پیدا کردن صفحه هایی است که به نشانی مورد نظر وصل (لینک) شده اند، مثل Link:www. hawzah.net که صفحاتی را نمایش می دهد که به پایگاه حوزه وصل شده باشند.
Text : برای پیدا کردن صفحه هایی است که کلمه مورد نظر در قسمتی غیر از نشانی (URL) یا (Link) یا فایل تصویری (Image) آنها وجود دارد.
Title : برای پیدا کردن صفحاتی که کلمه مورد نظر جزء عنوان آن صفحه باشد.
URL : برای پیدا کردن صفحاتی است که کلمه مورد نظر در نشانی آنها وجود دارد، مثل URL:hawzah که صفحاتی را نمایش می دهد که کلمه hawzah جزء نشانی آنها باشد.
ب:جستجوی پیشرفته [Advanced ]
بیشتر جستجوهای عمومی از طریق جستجوی ساده آلتاویستا قابل دستیابی هستند، بخصوص که این برنامه مواردی را که ارتباط بیشتری به موضوع دارند در ابتدای نتایج نمایش می دهد.
ولی اگر شما می خواهید جستجوی مرکبی را انجام دهید یا نتایجی را با محدوده زمانی خاصی جست و جو کنید جستجوی پیشرفته آلتاویستا قوی ترین ابزار برای این کار است. برای این کار کلمه Advanced را که در گوشه سمت راست قرار دارد فشار دهید تا پنجره جستجوی پیشرفته ظاهر شود.
جستجوی معمولی و جستجوی پیشرفته
× نحوه جستجوی عبارت و کلمات در هر دو برنامه به ترتیبی که در جستجوی معمولی گذشت می باشد. شما با هر دو برنامه می توانید عمل refine را که توضیح آن در قسمت ج خواهد آمد، انجام دهید.
× عملگرهای " شامل (+)" و "فاقد(-)" در جستجوی پیشرفته عمل نمی کنند. در عوض این برنامه عملگرهای قوی تر و بیشتری را در اختیار دارد که به آنها اشاره خواهیم کرد.
× در صورت استفاده از قسمت جستجوی معمولی، نتایج جستجو بر اساس ارتباطشان دسته بندی می شوند و نشانیهایی که ارتباط بیشتری به موضوع دارند زودتر ظاهر می شوند. پس برای دسترسی به پاسخها به صورت دسته بندی نشده کافی است فقط از قسمت جستجوی پیشرفته استفاده کنید و در قسمت جستجوی معمولی چیزی ننویسید.
× اگر در قسمت جستجوی پیشرفته چیزی ننویسید، برنامه مانند صفحه جستجوی ساده عمل خواهد کرد.
تعیین محدوده زمانی: برای محدود کردن نتایج به دامنه زمانی خاص می توانید از این قسمت استفاده کنید. در صورتی که فراموش کنید ماه یا سال را وارد کنید، برنامه زمان سال جاری را محاسبه خواهد کرد.
نمایش تعداد نتایج: اگر در این قسمت علامت بگذارید برنامه فقط تعداد پاسخها را در اختیار شما قرار خواهد داد.
ج: پالایش نتایج (Refine)
این ابزار به طور فعال نتایج جست و جوی شما را در عناوین مختلفی که از لحاظ معنایی باکلمات کلیدی مورد جست و جوی شما در ارتباط هستند، دسته بندی می کند تا جست و جو دقیق تر انجام شود.
طرز استفاده:
1- واژه مورد نظرتان را در قسمت جستجو بنویسید و کلید Search را فشار دهید. آنگاه گزینه Refine را که در ابتدای نتایج قرار دارد انتخاب کنید. برنامه لیستی از عناوینی را که احتمالا ارتباطی با واژه مورد جست و جوی شما داشته باشند در برابر شما قرار می دهد.
درصدهای موجود در کنار هر عنوان نشان دهنده میزان احتمال ارتباط آن عنوان با کلمه مورد جست و جو است.
2- در پنجره باز شونده مقابل هر عنوان یکی از دو گزینه Require (مورد نیاز) یا Exclude (فاقد) را انتخاب کنید. اگر گزینه Require را انتخاب کنید، نتایج بعدی حتما شامل کلمه مربوط خواهند بود و اگر گزینه Exclude را انتخاب کنید عنوان مربوط در هیچ کدام از نتایج وجود نخواهد داشت.
× بهتر است عمل انتخاب یکی از دو گزینه را فقط در مورد برخی از عناوین داده شده انجام دهید.
3- یکی از دو کلید Search یا Refine againe را فشار دهید.
- اگر کلید Search را فشار دهید نتایج جست و جو بر اساس گزینه های انتخابی شما ظاهر خواهند شد.
را فشار دهید برنامه مجددا عناوین جدیدی را بر اساس گزینه های انتخابی شما Refine می کند.
چند نکته:
× شما می توانید هر چند بار که بخواهید عمل Refine را انجام دهید و هر وقت که خواستید نتایج مورد نظر را ببینید، می توانید کلید Search را فشار دهید.
× با فشار دادن این کلید، صفحه نمایش نتایج ظاهر می شود. کلمات کلیدی (اولیه) شما در قسمت جستجو قرار دارند و در خط زیر آن گزینه هایی که در صفحه Refine انتخاب کرده اید و نتایج با توجه به آنها بدست آمده اند، نمایش داده می شود.
نمایش گرافیکی
شما می توانید با فشار دادن کلید Graph که بالای سمت راست صفحه قرار دارد نسخه گرافیکی Refine را مورد استفاده قرار دهید. نمایش گرافیکی، ارتباط بین کلمات پیشنهادی را نشان می دهد.
طرز استفاده
× کلمه مورد جست و جوی تان را نوشته و کلید Search را فشار دهید.
× وقتی که لیست نتایج را مشاهده کردید کلید Refine رافشار دهید.
× کلید Graph (نمایش گرافیکی) را فشار دهید. نقشه ای از عناوین مربوط به نمایش در می آید که هر کدام چند عنوان فرعی در خود دارند و قابل باز شدن هستند.
× دستور شامل یا فاقد بودن عنوان اصلی یا یکی از عناوین فرعی آن:
1- علامت نمایشگر () را روی یکی از عناوین ببرید تا کلمات هم گروه را نیز نمایش دهد.
2- برای اینکه نتیجه شامل عنوان اصلی یا فرعی مورد نظر شما باشد یک بار روی مربع خالی کنار عنوان کلیک کنید تا علامت به رنگ سبز ظاهر شود و اگر می خواهید نتیجه فاقد کلمه مورد نظرتان باشد دوبار کلیک کنید تا علامت × با رنگ قرمز ظاهر شود.
3- در صورت انصراف از انتخاب (شامل، فاقد) کلمه خاصی عمل کلیک کردن را تکرار کنید تا مربع مورد نظر خالی شود.
× بار دیگر Search یا Refine again را فشار دهید (ادامه کار مثل Refine غیر گرافیکی است). اگر می خواهید دوباره به Refine غیر گرافیکی برگردید کلید List را در بالای سمت راست صفحه فشار دهید.
د- جستجو از طریق مطالب طبقه بندی شده
یکی دیگر از راههای دستیابی به مطالب مورد نظر، از طریق این جستجوگر استفاده از قسمت Categories (طبقه بندی موضوعات) است.
نمونه ای از طبقه بندی موضوعات Categories
Automotive
Business&Finance
Computers&Internet
Media&Amusements
Health&Fitness
Hobbies&Interests
Home&Family
People&Chat
Reference&Education
Shopping&Services
Society&Politics
Sports&Recreation
Travel&Vacations
community&Culture
Crime&Justice
Environment
Gender&Sexuality
Government
InternationalAffairs
Issues&Policy
Law
News&Magazines
Politics
Religion&Belief
WorldCultures
General&Comparative
Christianity General
Christ.Denominations
Christian.Influenced
Churches
Eastern Religions
Islam
Judaism
New Age
Prophecy&Esoteric
Spirituality
Debate&Skepticism
Guides
Quran&Hadith
History&Traditions
Islamic Media
Mosques&Masjids
Organizations
Products&Services
AhmadiyyaMovement
Shiaism
Sufism
Women&Islam
یکی از مزایای استفاده از این قسمت سرعت دسترسی به نتایج است، مخصوصا در مواردی که کلمات کلیدی و یا عبارات کامل در دسترس نداریم. ضمنا در این طبقه بندی سعی شده از آوردن مطالب ناهنجار اخلاقی و اجتماعی جلوگیری شود.
در صفحه اول آلتاویستا شما می توانید 13 مقوله (Categories) را مشاهده کنید. این مقولات عبارتند از: 1- اتومبیل 2- تجارت و امور مالی 3- کامپیوتر و اینترنت 4- رسانه ها و تفریحات 5- سلامت و تندرستی 6- سرگرمی ها و مسائل جالب 7- خانه و خانواده 8- مردم و گفتگو 9- منابع و تحصیلات 10- خرید و خدمات 11- جامعه و سیاست 12- ورزش و تفریح 13- سفر و تعطیلی (استراحت)با انتخاب هر کدام از این عناوین پنجره ای گشوده می شود که 10 الی 15 مورد از مطالب طبقه بندی شده در آن موضوع را نمایش می دهد. به عنوان مثال با انتخاب گزینه یازدهم موارد زیر نمایش داده می شوند: اجتماع و فرهنگ، محیط زیست، جرم و مسائل قضایی، دولت، حقوق، اخبار و مجلات، سیاست، دین و اعتقاد و.. .
شما می توانید این عمل را در مورد این عناوین نیز تکرار کنید تا جایی که آلتاویستا لیست پایگاههای مربوط به موضوع شما را نمایش دهد. همان گونه که در جدول بالا (صفحه 31) ملاحظه می نمایید به عنوان مثال برای دستیابی به مطالبی در مورد قرآن، ابتدا مقوله Society and politics و پس از آن عنوان Religion&Belief را و بعد قسمت و در نهایت عبارت Quran & Hadith را بر می گزینیم. با انتخاب آخرین گزینه (Quran & Hadith) برنامه لیستی از پایگاههای مربوط به دو موضوع قرآن و حدیث را در اختیار شما قرار خواهد داد.
توجه
بعد از انتخاب اولین گزینه از 13 گزینه پیشنهادی برنامه، پنجره جدیدی برای جستجو در خلال مطالب طبقه بندی شده آلتاویستا باز می شود که شما می توانید با نوشتن کلمه مورد نظر مستقیما نتایج طبقه بندی شده را مشاهده کنید.
ه- جستجوی تصاویر [ Photo Finder]
یکی دیگر از برنامه های جانبی جستجوگر Altavista ، جستجوی تصاویر است. این برنامه به شما امکان می دهد لیستی از تصاویر مورد جستجویتان را همراه با نمونه ای از آنها مشاهده کنید. شما می توانید مشخصات تصاویر را (عکس یا کارهای هنری، رنگی یا سیاه و سفید) مشخص کنید. برای استفاده از این سرویس ابتدا باید گزینه Photo Finder Av را که در زیر قسمت جستجو قرار دارد فعال کنید. با این کار پنجره جستجوگر تصاویر باز می شود.
تعیین محدوده: در این پنجره شما محدوده جستجو را معین می کنید فقط مجموعه (کلکسیون)های مهم یا صفحات وب و مجموعه هاکلمه مورد نظر: در این پنجره کلمه یا عبارتی را که به دنبال تصاویر مربوط به آن می باشید وارد کنید. این پنجره دقیقا مانند پنجره جستجوی ساده است و همان عملگرها در اینجا نیز فعالند.
تعیین نوع تصویر: در این پنجره ها نوع تصویر درخواستی را معین کنید (عکس یا کار هنری، رنگی یا سیاه و سفید). با انتخاب کلید جستجو، برنامه لیستی از تصاویر مربوط را همراه نمونه کوچک آنها نمایش می دهد. با انتخاب هر تصویر، شما می توانید آن تصویر را در ابعاد اصلی مشاهده کنید.
در زیر هر تصویر، دو گزینه وجود دارد:
- گزینه About this pictur که توضیحاتی در مورد آن تصویر ارائه کرده است.
- گزینه Visually similar که تصاویر مشابه آن تصویر را نشان می دهد.
- ترجمه [ Translation]
یکی دیگر از خدمات ارائه شده توسط این جستجوگر سرویس ترجمه آن است. این ترجمه گر به شما این امکان را می دهد که کلمه، جملات و حتی پایگاههای روی شبکه را از زبان انگلیسی به پنج زبان فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، پرتغالی، اسپانیایی و بالعکس ترجمه کنید.
دسترسی به این سرویس از دو راه امکان پذیر است:
الف) در پایین صفحه اول آلتاویستا گزینه Av services Translation را که زیرمجموعه OTHER SERVICES است انتخاب کنید. با این کار پنجره ترجمه گر باز می شود.
طرز استفاده:
1- شما باید کلمه، جمله و یا نشانی صفحه مورد نظر خود را به صورت کامل در قسمت اصلی پنجره بنویسید. (در نشانیها قسمت //: http حتما باید نوشته شود)
2- در گزینه Translate from زبان مورد نظرتان را معین کنید (از چه زبانی به چه زبانی); مثل English to French .
3- با فشار دادن کلید Translate عمل ترجمه آغاز خواهد شد و ترجمه گر در عرض چند لحظه، کلمه یا عبارت را ترجمه خواهد کرد و یا اگر نشانی صفحه ای از اینترنت را داده باشید، آن صفحه را به زبان دلخواه شما نمایش می دهد.
ب) راه دیگر دسترسی به ترجمه گر از طریق جستجو است. بعد از عمل جستجو در پایان بعضی از نتایج گزینه Translate وجود دارد (که نمونه آن در پایین آمده است). با انتخاب این گزینه همان پنجره ترجمه گر باز می شود در حالی که نشانی صفحه انتخابی در قسمت اصلی آن قرار دارد و کافی است بعد از انتخاب زبان، کلید Translate را فشار دهید تا برنامه آن صفحه را ترجمه کند.
