زمینه های قیام مرعشیان
استاد راهنما: حسین ایزدی
استاد مشاور: سیدحسین فلاح زاده
دانشجو: یوسف اسماعیلی
مقطع: کارشناسی
در جستجوی زمینه های قیام مرعشیان در طبرستان، نخست باید سابقه سیاسی، اجتماعی و مذهبی این دیار و تاثیرپذیری آن از کلیت جامعه اسلامی ایران را بررسی کرد.
سابقه حق طلبی و ظلم ستیزی در طبرستان و سوابق تشیع و عقاید شیعی و حضور علویان در این دیار و نیز تاسیس اولین ولت شیعی در سال 250ه ، باعث پدید آمدن نخستین زمینه های این قیام گردید.
شرایط و اوضاع و احوال تشیع در طول تاریخ و رشد تدریجی آن در ایران، بویژه پس از دوره سلجوقی، و آمیزش آن با افکار صوفیانه نیز زمینه ای بیرونی این قیام را فراهم آورد.
عاقبت در بستر تاریخی طبرستان و در سایه ویژگی های اجتماعی، مذهبی این دیار و با تاثیر بسیار از تحولات به وجود آمده در رواج شیعه گری که پس از آمیزش با تصوف، به جریان هایی چون قیام سربداران خراسان منتهی گردید، شرایط سیاسی، مذهبی طبرستان نیز در مسیری قرار گرفت که راه قیام و انقلاب در آن هموار گشت.
میرقوام الدین مرعشی که عالمی شیعی و صوفی و متاثر از قیام سربداران بود، در سال 560ه لوای قیام را بر فراز بستر آماده شده برای انقلاب در طبرسان، برافراشت.
بر این اساس، ما زمینه های این قیام را در سابقه تاریخی طبرستان و روند گسترش تشیع، که موجب شد مردم طبرستان علیه حاکمان جائر خود به پاخاسته و برای احیای ارزش های شیعی و صوفی خود به دنبال میرقوام الدین قیام مرعشیان را برپا کنند، جستجو می نماییم.
بررسی نقش علمای زنجان در انقلاب مشروطیت
استاد راهنما: علیرضا ملایی
استاد مشاور: حجة الاسلام والمسلمین آقای نجف لک زایی
دانشجو: یوسف خانمحمدی
مقطع: کارشناسی
در این پژوهش سعی شده با سؤال اصلی آن، یعنی دلایل هواداری یا مخالفت علمای زنجان در مواجهه با انقلاب مشروطه، پاسخ داده شود.
لذا پایان نامه بر این فرضیه مبتنی است که نوع موضع گیری علمای زنجان در برابر مشروطیت، رابطه مستقیمی با مبانی فکری، دینی و فهم اجتماعی آنان دارد.
در بین علمای زنجان، ملاقربانعلی به عنوان نمونه علمای مخالف و شیخ ابراهیم زنجانی به عنوان نمونه علمای هوادار مشروطه مورد بررسی قرار گرفت و به این نتیجه دست یافتیم که ملاقربانعلی در آغاز به علت عدم شناخت کافی از ماهیت نظام مشروطه، در برابر آن سکوت اختیار کرد، اما پس از اشراف بر کارکرد، وظایف و محتوای این نظام به مخالفت با آن برخاست. البته مخالفت او به معنای هواداری از استبداد نبود چرا که وی قاجاریان را غاصب می شمرد - بلکه او مشروطیت را به عنوان سوغات غرب و کانالی برای نفوذ امپریالیسم و سلطه بریتانیا بر ایران ارزیابی می کرد و با توجه با این واقعیت که حکومت مشروطه را دارای کاستی هایی آشکار در مقایسه با اندیشه حکومتی خود می یافت، با آن از در مخالفت در آمد; زیرا هدف اساسی او اجرای احکام شرعی بود که خود راسا در منطقه تحت فرمانش آن را اعمال می کرد.
شیخ ابراهیم زنجانی به عنوان یک عالم مشروطه گر و آشنا به تمدن غرب و دستاوردهای نوین آن در حوزه سیاست، اقتصاد و علوم نوین و نیز به عنوان شخصیتی پژوهش گر و منتقد، اساسا به حکومت به دید یک امر عقلی می نگریست و شرع را در حوزه حکومت دخیل نمی دانست. او حتی بر این باور بود که پیامبر اسلام(ص) نیز تعیین حاکم یا زمامدار پس از خود را به مردم واگذار نمود. از نگاه او حکومت پارلمانی نتیجه تکامل اندیشه سیاسی
نقش علماء نجف در انقلاب مشروطه (آخوند خراسانی)
استاد راهنما: دکتر محمد علی اکبری
استاد مشاور: حجة الاسلام والمسلمین سیدمحمدتقی آل غفور
دانشجو: مجید جاکیان
مقطع: کارشناسی
در فصل اول این نوشتار تلاش شده است ابتدا مشروطیت به عنوان یک لغت مورد بررسی قرار گرفته و سپس به نقل و بررسی نظرات علما و روشن فکران پیرامون مشروطه، که معتقد بودند حکومت مشروطه مساوی با حاکمیت قانون است، پرداخته شود. فصل بعد، اختصاص به بررسی زمین های انقلاب مشروطیت ایران دارد. در فصل سوم به بیان نقش روحانیان نجف در انقلاب مشروطه پرداخته شده است و روشن گردیده که آنان علاوه بر همراهی با انقلاب مشروطه، آن را مقوم اسلامی می دانسته اند. فصل بعدی به بررسی زندگی نامه آخوند خراسانی پرداخته است و مواضع وی در مورد مشروطیت در فصل پنجم بررسی شده است، و فصل ششم نیز به تبیین اندیشه های سیاسی وی تعلق دارد که در این خصوص به این نتیجه رسیده ایم که ایشان مشروطیت را حکومتی موافق با اسلام و مانع از استبداد دانسته اند.
مذهب و سیاست مذهبی تیمور
استاد راهنما: حسن حضرتی
استاد مشاور: حجة الاسلام والمسلمین سیدمحمدتقی آل غفور
دانشجو: نجم الله گلی توانی
مقطع: کارشناسی
این پژوهش با این سؤال آغاز می شود که مذهب و سیاست مذهبی تیمور بر چه مبنایی استوار بوده است. فرضیه پژوهش، استفاده ابزاری تیمور از مذهب جهت کسب فتوحات بیشتر می باشد.
بر این مبنا بخش اول این پژوهش به بررسی چارچوب نظری که بر مبنای نظریه مشروعیت سنتی ماکس وبر اختصاص یافته است. بررسی و فهم بیشتر مذهب و ماهیت سیاست مذهبی تیمور، نیاز به بررسی زمینه ها و عوامل اتخاذ چنین سیاستی از سوی او داشت که بخش دوم این پژوهش به آن اختصاص یافته و به بررسی اوضاع سیاسی، مذهبی ایران در قرن هشتم هجری پرداخته است. با توجه به اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی و درگیری های مذهبی در این قرن که منجر به پیدایش حکومت های منطقه ای در دوره فترت گردید، زمینه های ظهور تیمور و تسلط او بر غرب امپراطوری خویش، و بخصوص ایران، فراهم آمد.
در بخش سوم پژوهش، به مذهب تیمور و سیاست مذهبی خاصی که از سوی او اتخاذ شد، اشاره شده است. وی با توجه به اهداف خاصی که مدنظر داشت، مذهب را عاملی مهم برای دست یابی به مقصود خویش یافت و با اظهار تمایل به آن، بخصوص مذهب اهل سنت، از آن، جهت تحکیم پایه های حکومت خویش استفاده ابزاری نمود. توجه وی به بحث مشروعیت الهی حکومت خویش و سیاست احیای دین و تمایل و گرایش وی به تشیع و تصوف در این جهت است.
