آشنایی با اختلالات خواب در کودکان
1-بدخوابی یا بی خوابی
شایع ترین نوع اختلال در خواب، بدخوابی یا بی خوابی است. در کودکان معمولاً بی خوابی اوایل شب اتفاق می افتد و به اصطلاح بی خوابی شبانه است. به همین علت اغلب کودک صبح ها به سختی از خواب بیدار می شود و چنانچه او را برای رفتن به دبستان به زور بیدار کنند، با بهانه گیری و کج رفتاری از رفتن به مدرسه امتناع می کند. بعضی از کودکان اصرار دارند که حتماً نزد والدین خود بمانند و در تنهایی به بی خوابی دچار می شوند.
2-کابوس
اختلال در خواب ممکن است به صورت کابوس ظاهر شود. در این حالت کودک به علت دیدن خواب های ترسناک با جهش یا حرکتی از خواب کاملاً بیدار می شود و اغلب بخشی از رویایی که موجب ترس شده یا تمامی آن را به یاد دارد.
این وضعیت 1 یا 2 دقیقه بیشتر طول نمی کشد و پس از بیدار شدن، ترس و آثار آن در کودک برای مدتی باقی می ماند. با وجود توصیه و اطمینان اطرافیان ممکن است کودک یکی، دو ساعتی به خواب نرود. در کابوس، کودکان نسبت به اوضاع و احوال کاملاً هوشیارند و اطرافیان و اشیا را می شناسند. در کودکان و نوجوانان تکرار خواب های ترسناک یا بختک باعث به هم خوردن تعادل روانی می شود و اگر احیاناً وجود بیماری در کودک باعث چنین حالتی شده باشد، شدت بیماری افزایش می یابد. در کابوس کودک فقط با رویایی ترسناک مواجه است، ولی توهمی ندارد. کابوس تنها مربوط به دوران کودکی نیست، بلکه در بزرگسالان به خصوص افراد مضطرب و نگران نیز دیده می شود.
3-وحشت شبانه
این حالت تقریباً همیشه منحصر به دوران کودکی است و در سنین بلوغ از بین می رود؛ بنابراین کیفیتی موقتی و گذرا است. وحشت شبانه کودک را ناگهان از خواب عمیق به بیداری و شعور نسبی یا به اصطلاح به حالت خواب و بیداری می رساند. در این حالت کودک اکثراً در رختخواب خود می نشیند، ولی ممکن است بدود، داد بکشد، گریه کند و حتی تقاضای کمک نماید. چشم های کودک کاملاً باز و به نقطه ای خیره می شود و کودک دست هایش را برای دفاع از حملات یک مهاجم نامرئی به طرف جلو تکان می دهد.
این جریان معمولاً 5 تا 10 دقیقه طول می کشد. کودک در این وضع به محیط اطراف خود توجهی ندارد، اطرافیان و اشیا را نمی شناسد، عرق می کند و پس از آن که این حالت خاتمه یافت، مجدداً به خواب می رود. او پس از بیداری صبح روز بعد چیزی از وقایع شب گذشته را به خاطر ندارد و انگار که چنین اتفاقی نیفتاده است. ضمناً چنانچه از وقایع شب گذشته چیزی هم به خاطر داشته باشد، قادر به بیان و توصیف آنها نیست و به نظر می رسد کودک یک نوع توهم بینایی ترسناک داشته است.
4-راه رفتن در خواب
راه رفتن در خواب کیفیتی است که معمولاً فقط چند بار در زندگی کودک اتفاق می افتد و اغلب بعد از مدتی از بین می رود و ادامه آن در سنین بلوغ بسیار نادر است. راه رفتن در خواب اغلب در کودکانی دیده می شود که بی قرار، حساس، عصبانی و هیجانی هستند. البته چنین حالتی در مادران این کودکان نیز دیده شده است.
این اختلال به ندرت ممکن است نشانه ای از بیماری صرع باشد. بدون شک راه رفتن در خواب خطرناک است، ولی به ندرت ممکن است کسی که در خواب راه می رود به خود یا دیگران صدمه بزند. علت راه رفتن در خواب را قطع و از بین رفتن کنترل قشر مغز بر اعصاب محیطی می دانند. در راه رفتن در خواب، قشر مغز خواب است، ولی اعضای محیطی فعالند و ممکن است عوامل فیزیولوژیکی یا روانی- حرکتی در ایجاد آن مؤثر باشند.
منبع: کانون خانواده 229 