آشنایی با پنج گیاه پایین آورنده قند خون
یکی از مشکلات خیلی از مردم جهان، بیماری دیابت است که روز به روز به آمار مبتلایان آن افزوده می‌شود. از علل مهم این افزایش، عدم‌‌تحرک و تغذیه غلط است بنابراین میتوان با تصحیح روش تغذیه و رعایت رژیم غذایی و تحرک کافی، تا حد زیادی عوارض جانبی و عواقب آن را کاهش داد...
افراد مبتلا حتما باید زیرنظر پزشک متخصص باشند و نکات لازم را رعایت کنند ولی در مواردی که مشکل دیابت حاد نیست، میتوان از گیاهان دارویی و داروهای گیاهی مناسب استفاده کرد. بسیاری از گیاهان، به دلیل داشتن الیاف (فیبر) دارای آثار کاهش قندخون هستند. در بین گیاهانی که اثر کاهش قندخون آنها قابل‌ملاحظه است، میتوان به این نمونه‌ها اشاره کرد:
1. دانه شنبلیله
«شنبلیله» گیاهی است از خانواده نخود. این گیاه به نام عمومی FENUGREEK در جهان مشهور است. با وجودی که آثار مختلفی از جمله خواص ضددرد، ضدالتهاب، افزایش‌دهنده میل جنسی، مقوی قلب، صفراآور، کاهش‌دهنده کلسترول و چربی خون و کاهش‌دهنده پرفشاری خون دارد ولی در کاهش قندخون بیش از هر چیز دارای اثر قابل‌توجه است. برای مصرف، میتوان روی یک گرم پودردانه آن یک استکان آب سرد ریخت. این مخلوط حداقل باید 3 ساعت بماند، سپس میتوان آن را صاف و میل کرد. این کار را میتوان تا روزی 5 بار انجام داد. مصرف پودر دانه به صورت خوراکی تا روزی 5 گرم بلامانع است. این پودر طعم تلخی دارد، به همین دلیل در کشور‌های دیگر آن را به صورت قرص تولید کرده‌اند. دانه‌ها سفت و سخت هستند بنابراین مصرف مستقیم آنها بی‌اثر است، باید دانه‌ها را با آسیاب پودر کرد تا تاثیرگذار باشند. میتوان این پودر را با موادغذایی مصرف و مثلا آن را با ماست مخلوط و میل کرد.
2. گیاه گالگا
گیاهی است از خانواده نخود. درگذشته آن را به عنوان یک گیاه مدر، معرق، تب‌بر و ضد‌تشنج استفاده می‌کرده‌اند. همچنین از آن برای افزایش شیر مادران شیرده استفاده می‌شده که در حال حاضر نیز معمول است. یکی از خواص مهم این گیاه، کاهش دادن قندخون افراد دیابتی (نوع دوم) است. خوشبختانه از این گیاه فرآورده‌ای به نام GALEGA (گالگا) به صورت قرص تهیه شده که در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. طریقه و میزان مصرف این قرص در راهنمای همراه دارو وجود دارد.
3. سیر و پیاز
سیر و پیاز از گیاهان کاهش‌دهنده قندخون هستند. البته اثر سیر به مراتب بیشتر از پیاز است. در صورتی که این گیاهان مرتب مصرف شوند، تا حدی قندخون کاهش می‌یابد. از سیر، فرآورده‌هایی به صورت قرص و کپسول تهیه شده که میتوان به این منظور استفاده کرد. البته فرآورده‌های صنعتی سیر بیشتر برای کاهش کلسترول و چربی خون به بازار عرضه شده‌اند چون آثار خوبی در این زمینه دارند ولی همین فرآورده‌ها می‌توانند تا حدی کاهش قندخون را به دنبال داشته باشند. قرص سیر را میتوان روزانه 1 تا 3 عدد به طور خوراکی مصرف کرد.
4. از عدس تا کدو
گیاهان دیگری که به طور معمول در دسترس هستند و میتوان آنها را در رژیم غذایی گنجاند و خاصیت کاهش قندخون دارند، عبارتند از: هویج، گشنیز، کنگر فرنگی، کرفس، کدو تنبل، زیتون، جین سینگ، جو، یونجه، کاسنی، انار، توت سفید، ثعلب، سماق، شوید، عدس، عناب و خرفه. در بین گیاهان مذکور، سماق، عدس، انار، کدو تنبل، جو و عناب موثرترند.
5. انگور
یکی از میوه‌هایی که برخلاف انتظار قندخون را کاهش می‌دهد، انگور است. خیلی‌ها فکر می‌کنند چون انگور شیرین است، قندخون را بالا می‌برد، در حالی که قندانگور، فروکتوز است که باعث افزایش قندخون نمی‌شود. تحقیقات جدید نشان داده‌اند عنصر کروم که در انگور به میزان قابل‌توجهی وجود دارد، قادر به کاهش قندخون است. با وجود این افراد دیابتی باید در مصرف اعتدال را رعایت کنند چون ممکن است مصرف بیش از حد آن، قندخون را افزایش دهد. تجربه مصرف کشمش یا مویز با چای که از زمان قدیم و در حال حاضر معمول است، شاهدی بر نتایج تحقیقات جدید است.
طرز مصرف گیاهان دارویی
گیاهانی که نام بردم، مانند دانه شنبلیله یا گیاه گالگا، به صورت قرص در داروخانه‌ها وجود دارند و باید طبق دستوری که روی بروشورهای آنها نوشته شده است، مصرف شوند ولی گیاهانی مانند گشنیز، کدوتنبل، هویج و... به صورت خوراکی مصرف می‌شوند و محدودیتی در مقدار و نوع مصرف آنها وجود ندارد و میتوان آنها را به اشکال مختلف مصرف کرد. مثلا هویج را میتوان به صورت آبمیوه، خام و پخته یا مثلا سیر را به صورت پودر، خام، سرخ شده یا حتی به صورت ترشی مصرف کرد. پختن این مواد هیچ تاثیری در کاهش ارزش غذایی آنها ندارد. پس اگر به هر شکلی وارد بدن شوند، ارزش کاهش‌دهنده قندخون را حفظ می‌کنند.
پی‌نوشت‌ها:
* متخصص فارماکوگنوزی و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
منبع: هفته نامه سلامت
