سخن ماه ؛ آن سوی چهره آرمان شهر اروپا

آشوبهای اعتراض آمیز فرانسه، ریشه ها و پیامدها

بعد از توفان و سیل کاترینا در ایالات متحده آمریکا که اعتبار دولت آمریکا و ادعاهای انسان دوستی و تأمین رفاه و آسایش توسط این دولت برای ملت را، زیر سؤال برد و پرده های فریبنده تبلیغات گمراه کننده و گسترده را از چهره های کارگزاران پرمدعای این کشور کنار زد، اغتشاشها و آشوبهای اعتراض آمیز و گسترده اخیر در کشور فرانسه، حادثه بسیار مهم و عبرت آموز به شمار می رود و می توان آن را از جمله حوادث مهم عصر حاضر نامید که در آینده، نقطه عطفی برای بعضی از تحولات اروپا بشمار خواهد آمد. اگر توفان کاترینا و ویرانیهای آن نشان داد که چگونه سیاهان و مردم یک استان فقیر، مورد بی مهری و بی توجهی کارگزاران کاخ سفید است و آنان هیچ سهمی از آنهمه رفاه و آسایش که دولت آمریکا مدعی تأمین آن است، ندارند؛ آشوبها و شورشهای اخیر کشور فرانسه نیز که از پاریس تا بسیاری از شهرها را درهم نوردید، نشان داد که ادعاهای پرگویانه برخی دولتهای اروپای غربی در مورد تأمین عدالت اجتماعی و مبارزه با تبعیض نژادی چه قدر پوچ و بی اساس است. به گفته تحلیل گران آگاه از مسائل فرانسه، آشوبهای اخیر این کشور که به دنبال کشته شدن یک جوان، در جریان تعقیب و گریز توسط پلیس آغاز شد، در واقع یک انفجار اجتماعی بود که بازتاب چندین دهه تبعیض و تحقیر و بی عدالتی در مورد حاشیه نشین های شهرها و اقلیتهای مهاجر بود که اینک بالفعل تبعه فرانسه و دارای ملیت این کشور هستند، اما از حقوق اجتماعی، نظیر بهره مندی از فرصتهای مساوی اشتغال، امکان تحصیلات عالی در دانشکاهها و داشتن نمایندگان منتخب در مجلس ملّی و امثال اینها محروم بوده و هستند.

گرچه مسئولان دولت فرانسه در ابتدا، معترضان را عده ای اراذل و اوباش معرفی کردند، اما با فراگیری این حرکت توفنده، در یک بازگشت آشکار، به وجود تبعیض و بی عدالتی اعتراف کردند. از طرف دیگر زمامداران پاریس، این نماد «آرمان شهر» آزادی و تمدن و حقوق بشر تلاش کردند که بدون توسل به زور و خشونت و با دادن وعده جبران گذشته ها اوضاع را آرام کنند و -هنوز هم ترجیح می دهند به جای شورش و اغتشاش اعتراض آمیز، تعبیر ناآرامی به کار ببرند- اما فراگیری این حرکت، کار را به اعلام حالت فوق العاده و ممنوعیت رفت و آمد و امثال اینها کشاند و نشان داد که عمق بحران بسیار ریشه دارتر از آن است که بتوان با چند تا وعده، یا اراذل و اوباش خواندن معترضان، آتش شورش را خاموش کرد.

از طرف دیگر دامنه این حرکت -هرچند در محدوده کوچک- به بعضی از کشورهای اروپایی همسایه فرانسه نیز سرایت کرد و باعث نگرانی مسؤلان آنها گردید و نشان داد که این تبعیض ها و محرومیتها در مورد بعضی از قشرها، در همه این کشورها مشترک است.

گرچه فعلاً این اغتشاش ها در فرانسه فروکش کرده است، اما از یک سو این لطف را داشت که نقاب از چهره اصلی دولت مردان این کشور به کنار زد و پوچی ادعاهای آنها را که گوش فلک را کر کرده است، به اثبات رساند. و از سوی دیگر می توان حدس زد که اگر فرانسه و سایر دولتهای اروپایی در حد ادعاها و تبلیغات فریبنده خود عمل نکنند و برنامه های اساسی عدالتخواهانه اجرا نکنند، این آتش فشان که تازه سر باز کرده و موقتا خاموش شده، مجددا فعال خواهد شد و هیچ اطمینانی از عدم تجدید این انفجارها در آینده وجود ندارد!