توصیه‌های دکتر سید ضیاءالدین مظهری به خانم‌هایی که سه‌ماهه سوم حاملگی‌شان را تجربه می‌کنند
در 3 ماهه سوم بارداری، به دلیل رشد و نمو سریع‌تر جنین، احتیاج مادر به انرژی و مواد مغذی افزایش می‌یابد و خانم باردار نسبت به سه‌ماهه اول و دوم حاملگی‌اش، به ویتامین‌ها و املاح و پروتئین‌های بیشتری نیاز پیدا می‌کند. دکتر سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی توضیحات بیشتری در این خصوص می‌دهد.
یکی از مشکلاتی که خانم‌های باردار در 3 ماهه آخر بارداری با آن روبه‌رو هستند، مساله عفونت ادراری و یبوست است. اول بفرمایید دلیل بروز این مشکل چیست و بعدش بگویید که برای مقابله با آن باید چه کار کرد؟
سیستم دفاعی بدن مادران به خاطر اینکه عکس‌العمل طبیعی در قبال رشد طبیعی جنین از خود نشان ندهد، فعالیت‌اش کمتر شده و از توان‌اش کاسته می‌شود. به همین دلیل توجه به بهداشت فردی، بهداشت غذا و بهداشت محیط در این 3 ماهه آخر باید افزایش یابد چون عدم توجه می‌تواند به عفونت منجر شود. در ضمن، برای اینکه عضلات مقاومت شدیدی در قبال افزایش حجم رحم پیدا نکنند و رحم، جنین را به بیرون نراند، آنزیم‌ها روی عضلات تاثیر گذاشته و سبب کندی عمل آنها می‌شوند. این مساله بر عضلات دستگاه گوارشی، یعنی معده و روده هم تاثیر گذاشته و در نتیجه ماندگاری غذا و عبور آن از دستگاه گوارش به طول می‌انجامد. همین مساله در نهایت به خشکی مزاج منجر می‌شود. برای پیشگیری باید در تغذیه روزمره از آب کافی، سبزیجات و میوه‌ها و نان‌های سبوس‌دار کمک گرفت و خانم باردار باید توجه داشته باشد چه احساس دفع داشته باشد و چه نداشته باشد، حتما در ساعات معینی روی توالت‌فرنگی بنشیند تا این حرکات روده ای تا حدی تقویت شود. البته این مشکل را با مصرف سبزی و میوه در فصل تابستان و بهار و با استفاده از خشکبار مانند آلو، برگه زردآلو و هلو خیس‌کرده در زمستان قبل از خواب و صبح‌ها به شکل ناشتا می‌توان برطرف کرد.
با ترش‌کردن‌های مکرری که حالت تهوع ایجاد می‌کند، چه باید کرد؟
در 3 ماهه آخر حاملگی چون حجم ضمایم بارداری افزایش می‌یابد، طبیعتا فشار خیلی زیادی به دستگاه گوارش وارد می‌شود و دستگاه گوارش که فضای لازم برای فعالیت ندارد توان قبلی خود را نداشته و همین امر سبب افزایش اسیدیته معده می‌شود و چون هورمون‌ها عضلات را شل کرده‌اند، احتمال اینکه مقداری از اسید معده از طریق اسفنگتر ورودی مری به معده ودوباره به مری بازگردد و سبب ترش کردن شود، زیاد است. بنابراین بهتر است غذا در دفعات متعدد و در مقادیر کم میل شود و هر بار کاملا جویده و با بزاق آغشته شود و در میان غذا هم آب مصرف نشود زیرا ورود مکرر محتویات اسیدی معده به مری می‌تواند سبب التهاب مری، تنگی مری و زخم در این ارگان شود.
مصرف چه گروه‌های غذایی در 3ماهه آخر بیشتر توصیه می‌شود؟
استفاده از سبزیجات تازه یا پخته و میوه‌ها می‌تواند دو هدف را تامین کند. در درجه اول به دلیل فیبر موجود به کاهش خشکی مزاج می‌انجامد و در درجه دوم قسمت زیادی از مواد مورد نیاز بدن مادر مانند انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله کلسیم، منیزیم، پتاسیم، آهن، منگنز و... را تامین می‌کند. استفاده از انواع گوشت‌ها هم توصیه می‌شود. قبلا سفارش اکید بر مصرف زیاد آبزیان بود چون مصرف آنها می‌تواند کمبود ید و اسیدهای چرب امگا3 را برطرف کند و برای بدن بسیار مفید بوده و سبب افزایش IQ بچه می‌شود اما در حال حاضر به دلیل آلودگی محیط دریاها به جیوه، مصرف بالای آبزیان به ویژه ماهی سالمون و تن و ماهی‌های صیدشده در نزدیکی سواحل توصیه نمی‌شود زیرا اینها جیوه و سایر فلزات سنگین را به بدن جنین انتقال می‌دهند و روی روند تکامل مغز جنین تاثیر منفی می‌گذارند. بهتر است امگا3 مورد نیاز از منابع گیاهی که آلودگی کمتری دارند مانند گردو یا کنجد یا برخی دیگر از دانه‌های روغنی مانند تخم کتان خام، بادام، پسته، فندق و جوانه گندم تامین شود.
نکته دیگری که حایز اهمیت است توجه به مصرف کمتر مواد غذایی‌ای است که خارج از منزل تهیه می‌شوند زیرا آلودگی‌ها و مسمومیت‌ها می‌تواند برای مادر و جنین زیانبار باشد. بنابراین باید از مصرف گوشت کوبیده یا کباب کوبیده، همبرگر و کتلت که خارج از منزل تهیه می‌شود، پرهیز کرد زیرا حرارتی که حین پخت بتواند آلودگی اولیه و ثانویه را از بین ببرد، در برخی غذاها مانند کتلت یا کباب رعایت نمی‌شود و ممکن است سبب انتقال برخی انگل‌ها به بدن مادر شده و برای جنین مشکل‌ساز شود.
کدام مواد غذایی باید حذف شود؟
به افرادی که در خانواده زمینه آلرژی دارند، توصیه می‌شود مصرف بادام‌زمینی و ماهی را کمتر کنند. خانم‌هایی که زمینه آلرژی دارند، ممکن است به پروتئین شیر گاو هم حساس باشند. به همین دلیل بهتر است مصرف آن را حتی در دوران شیردهی قطع کرد تا موجب اسهال خونی در کودک نشود. استفاده از کنسروها و موادی که رنگ‌های مصنوعی هستند نیز توصیه نمی‌شود زیرا این مواد می‌توانند حاوی فلزات سنگین باشند. مصرف نوشمک و بستنی‌های رنگی سنتی و خامه‌ای هم در دوران بارداری چه خانم مبتلا به آلرژی باشد چه نباشد، مناسب نیست. البته غیر از تغذیه، دوری از استرس و شب بیداری هم تاکید می‌شود زیرا می‌تواند روی رفتار مادر و روند رشد جنین تاثیرگذار باشد. فراموش نکنید که پیاده‌روی در محیط‌های پاک به ویژه بعد از بارندگی نیز برای مادر و جنین بسیار مفید است.
می‌گویند با آغاز درد حاملگی، خانم باردار باید هیچ غذایی مصرف نکند. آیا این حرف، علمی است؟
بله؛ اصولا معده و روده خانم بارداری که آماده زایمان می‌شود، باید خالی باشد زیرا فشاری که به رحم وارد می‌شود، می‌تواند به دفع مواد موجود در معده و روده منجر شده و محیط را آلوده کند. اگر قرار است فردا زایمان انجام شود، حتی اگر زایمان به شکل سزارین است، بهتر است از غذاهایی استفاده شود که زود دفع می‌شوند تا حین زایمان روده‌ها خالی باشند. گاز موجود در روده در صورتی که غذا مصرف شده باشد هم می‌تواند در زایمان طبیعی سبب دل درد و دل‌پیچه مادر شده و در سزارین سبب بروز فشار شود.
منبع:www.salamat.com