پرداختن پیاپی به انحرافات اجتماعی در چندین شماره کتاب زنان ضمن اینکه می تواند ترجمان میزان شناخت و تلاش گردانندگان نسبت به این موضوع آن هم با رویکرد جنسیتی باشد مجال و فرصتی مغتنم برای همه سازمان ها، نهادها و ارگان هایی خواهد بود که به نوعی «قدرت و مسئولیت» مهار پنج ضلعی ضایعات انسانی را که فقر، فساد، اعتیاد، تبعیض و بیکاری است، برعهده دارند. ضایعاتی که برخی خود «فی نفسه» جزء انحرافات اند و برخی دیگر زمینه وجود و وفور انحرافات و تاول های چرکین اجتماع هستند این مجال فرصت یک رصد علمی و کارشناسانه را برای اندیشمندان و صاحبنظران گوناگون فراهم آورد که یافته ها و تأملات خود را در مفاهیم و مصادیق انحرافات اجتماعی مطرح کنند تا ضمن واکاوی نظرگاه ها و کارکردهای آن، چشم اندازهای بهتر و چاره های مناسب تر فراهم گردد.
در طرح انحرافات اجتماعی ما از سه منظر مبانی و معارف، فقه و حقوق، سیاسی و اجتماعی، ابتدا در ساحت مفاهیم و سپس در ساحت مصادیق، موضوعات مختلف را بیان نموده و مورد نقد و بررسی قرار دادیم که حاصل این تلاش در مجموع منجر به نگارش هزار و دویست صفحه در قالب پنجاه و دو مقاله گردید که در گونه های مختلف نگارشی اعم از ارشادی، استدلالی، انتقادی، توصیفی، تحلیلی و تطبیقی تقدیم حضور خوانندگان فرزانه نمودیم. در طرح همه مطالب، علاوه بر نقل وضع مطلوب و نقد وضع موجود به ارائه پیشنهادات و راهکارها پرداختیم که می تواند یکایک آنها مورد استفاده مسئولان و مدیران در تعیین سیاستگذاری ها، راهبردها و برنامه ریزی ها قرار گیرد. آنچه در همه این تأملات بسیار مورد توجه و مدّ نظر ما بوده این است که باید واکاوی در حوزه مسائل زنان با دقت و ظرافت ویژه ای صورت پذیرد زیرا در این حوزه بعضی از موضوعات به لحاظ «چیستی و ژرفا و گستره» به سرزمین های فتح نشده ای می ماند که به دلیل عدم ورود محققان و مؤلفان بکر و بعید باقی مانده اند. بدیهی است طرح مطالب این عرصه، علاوه بر مشکلات طبیعی به دلیل نامأنوسی، با اشکالاتِ مضاعف مواجه است و برخی دیگر از موضوعات هم به لحاظ «چیستی و ژرفا و گستره» اگرچه باید محل ورود اهل فن و تخصص و صاحبنظران باشد ولی بدلیل برخی از رویکردهای سیاسی و رسانه ای به راهروهای عمومی و همگانی تبدیل شده که هر کس به خود اجازه ورود و بیان هر گونه تحلیل و تصرّف را می دهد و برخی دیگر از موضوعات و مسائل هم، به جهت عدم وجود یک «دارالتقریب مقتدر و مسئول» در حوزه زنان، علیرغم کوشش ها با کشمکش ها و عناصر کاهنده مواجه است و صد البته نقطه عزیمتی که امروز ما در جامعه به عنوان جایگاه زن آن هم در آستانه ربع قرن انقلاب اسلامی، در آن قرار داریم به گونه ای است که باید از موقعیت های چشمگیر و بی سابقه زنان و ترقی های پیشتازانه ایشان در عرصه های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... با مباهات یاد کنیم. حضور زنان در عرصه های علمی چه در سطح «توده ها» به صورت خیل عظیم دانشجویان دختر در دانشگاه ها و مراکز علمی سراسر کشور و چه در سطح «نخبگان» به صورت اساتید و محققان فرزانه، وجه درخشان ایشان در عرصه های علمی است و همچنین زنان در عرصه های اجتماعی چه در قالب مشاغل و مدیریت های کلان، ارشد و میانی و چه در قالب مشارکت ها و فعالیت های اجتماعی حضور با نشاط و حرکت آفرین داشته اند و تردیدی نیست که این پیشرفت ها ضمن آنکه مرهون بسترها و مجاری فراهم آمده در قالب سیاستگذاریها، راهبردها، برنامهها، فعالیتها و همچنین فضاسازی مثبت و سازنده است؛ حاصل درک صحیح زنان از موقعیت فراهم آمده و قدرت مسئولیتپذیری و تلاش آنان است با این وصف باید ضمن امتنان از همه پیشرفتها اعتراف کرد که تا وضع مطلوب که ایفای وظائف و احقاق حقوق همراه با تعامل خردمندانه در سه عرصه اساسی وظائف انسانی، نقشهای خانوادگی و ضرورتهای اجتماعی، به منظور ارائه الگو در برابر جهانی سست که یا طالب حق است و یا طاغی بر حق، فاصله داریم، جهانی که در آن «زن» را خسته، «خانه» را خراب، «فرزندان» را رها کرده اند جهانی که محکمترین بنیان اعتقادی آن «اُوهن البیوتِ آزادی» است چرا که اگر آزادی بدون مسئولیت انسان تعریف شود در این تلقی از آزادی همه چیز نه تنها «ممکن» بلکه «مجاز» میشود در این نظرگاه آزادی بر «حقیقت» و «عدالت» مقدم میشود و در نتیجه حدود آزادی بدون آنکه با «حق دیگران» مسئولانه و یا محدود شود به تیغ مدوّری بدل میگردد که از هرطرف میبرّد و میبَرَد. ناگفته پیداست در این چرخه و چشم انداز، زن از همه قشرهای جامعه خسارت دیدهتر می گردد او حتی از طبیعی ترین حقوق عاطفی خود که داشتن کانون خانواده است محروم می شود تا جایی که در عوض از دست دادن همنشینی با فرزندان و همسر و نزدیکان، باید به مؤانست و مجالست با سگ و گربه تن در دهد و بلکه آن را مغتنم بداند در واقع همه تمایل به محبت و پاسداشت آن را، که توقع هر فطرت انسانی است باید در غریزه حیوانات بجوید و این تاوان همه آن چیزی است که انسان عصیانگر امروز خود آن را کشته و رشته است، امروز قرائت بدون حصار و بدون مسئولیت سردمداران لیبرالیسم، از آزادی، امکان یک استبداد نرم و آبرومند! را به مدد انواع فریب و پروپاگاند برای آنها فراهم آورده این «استبداد نرم» نه تنها بر کاخ حکام کشورهای جهان و اتاق کار رؤسای آن که بر عمق خانه ها و خلوت اتاق خوابهای مردم هم سرایت و سیطره یافته و تازه مخاطب اینهمه اجحاف و هجوم، باید با واژه میل مردم و درخواست ملی از این تجاوز ها یاد کند تا شیطان بزرگ بتواند به عنوان ناجی و ناظم در حافظه مردم جایگیر شود و چنانچه هر ملتی در برابر این خواستههای جزئی! بایستد باید خسارتهای کلی! را تحمل کند. میبینید که در این تلقی، آزادی به جای آنکه با «مسئولیت» همراه باشد به یک نقاب تبدیل شده تا هرجا که میخواهند چشمها را به آن خیره و فهمها را در آن خواب کنند و این موضوع آنقدر غمانگیز و جدی است که حتی کشوری چون فرانسه که یک روز خود مبدع و مبتکر ترسیم حقوق بشر آن هم برای دنیای متوحش اروپا که از دالان تاریک قرون وسطی سر درآورده بود؛ چگونه امروز خود گرفتار جبر و تحمیل شده است. امروز فرانسه در سالهای آغازینِ هزاره سوم در دام قرائت لائیسته گرفتار شده و آزادی «هر خداییِ لیبرالیسم» جای خود را به استبداد «بیخداییِ لائیسته» میدهد و این گونه است که می بینیم قلمِ پایِ آزادی در اتوبان لائیسته به عدد همه زنان محجبهِ ی اخراج شده از دانشگاهها و مراکز شغلی و به عدد همه اجحافهایی که در حق پنج میلیون مسلمان ساکن فرانسه میشود، شکسته میگردد و فرانسه در یک توافق نازل، خود را تا حد دستیار آمریکا، تنزّل میدهد تا همچنانکه بخش «هجوم سخت» که از میان برداشتن «مسلمان »هاست توسط آمریکا انجام می شود بخش «هجوم نرم» که از میان برداشتن «مسلمانی» است؛ توسط اینان انجام شود و اینها انحرافات بزرگی است که جهان امروز در آن گرفتار است و ما امیدواریم همه این انحرافات چه در سطح جهانی و چه در سطح کشور با قدرت و مسئولیت پیروان ادیان ابراهیمی ریشهکن شود و به طور ویژه، مردم عزیز ما که یکبار غیرممکنی را به عظمت خلق انقلاب اسلامی برپا کردند بار دیگر با آگاهی و اتحاد بتوانند روشنایی را در همه جا مستقر و جامعه را از کژی ها و کاستی ها تطهیر نمایند و تعالی بخشند. ان شاءالله....
* - مدیرمسئول فصلنامه کتاب زنان، soveizi@iranwomen.org.
