گزارشی از فعالیت های تحقیقاتی و اطلاع رسانی شورای فرهنگی اجتماعی زنان

گزارشگر: فصلنامه بانوان شیعه⁽¹⁾

اشاره

«شورای فرهنگی اجتماعی زنان» وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی، نهادی است که به منظور سیاست گذاری در مسائل فرهنگی و اجتماعیِ زنان و ایجاد هماهنگی های لازم در این امور، بر اساس مصوّبه یکصد و پانزدهمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی، مورّخ 19/3/1366 تشکیل گردیده و از تیر ماه سال 1367 کار خود را آغاز نموده است. به منظور معرفی فعالیت های تحقیقاتی و اطلاع رسانی این شورا در زمینه مسائل زنان، به اجمال، بخش های اصلی این مرکز و برخی فعالیت های آن معرفی می گردند.

ترکیب اعضا

نمایندگان رئیس جمهوری، رئیس قوّه قضائیه، رئیس مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت خانه های علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور خارجه، آموزش و پرورش، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کار و امور اجتماعی، کشور، و سازمان تبلیغات اسلامی، صدا و سیما، تربیت بدنی، فرهنگ و ارتباطات اسلامی، جامعة الزهرا علیهاالسلام ، دانشگاه آزاد اسلامی، نیروی مقاومت بسیج، نهاد نمایندگی مقام معظّم رهبری در دانشگاه ها، مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران و دو نفر کارشناس از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی.

کمیته های تخصّصی

پژوهش، آموزش، حقوق و خانواده، فقه و مبانی، فرهنگ عمومی، امور اجتماعی، اقتصادی و استقلال، امور بین الملل، بسیج و امور دفاعی، بهداشت.

واحدهای دبیرخانه

1. گروه مطالعات و تحقیقات؛

2. گروه سنجش و ارزیابی؛

3. مرکز اطلاعات و آمار زنان؛

4. گروه ارتباطات (روابط عمومی)؛

5. انتشارات؛

6. کتابخانه و مرکز اسناد شورای زنان.

نمونه هایی از طرح های تحقیقاتی به انجام رسیده و در دست اجرا

1. «بررسی سیمای زن در کتب درسی و مجلاّت»؛

2. «ایجاد بانک اطلاعاتی زنان»؛

3. «بررسی مشکلات کتاب خوانی زنان»؛

4. «بررسی مسائل و مشکلات خواهران بسیجی»؛

5. «بررسی میزان تفاوت فاصله نظر و عمل در معیارها و ملاک های مربوط به ازدواج در جامعه ایران»؛

6. «طرح ایجاد مراکز تحقیقاتی در خصوص مسائل زنان»؛

7. «بررسی نگرش دختران جوان در زمینه الگوهای مطلوب»؛

8. «بازنگری و اصلاح قوانین جزایی مربوط به زنان»؛

9. «طرح و بررسی اختلالات روانی دانشجویان»؛

10. «طرح و بررسی عوامل مؤثر در کارایی خانواده»؛

11. «بررسی نگرش های جوانان نسبت به مسئله الگوپذیری مطلوب»؛

12. «بررسی حدود و ابعاد ریاست خانواده از نظر اجتماع و عرف»؛

13. «بررسی تأثیر هنجارهای اجتماعی بر ایجاد و گسترش روحیه بی تفاوتی در زنان جامعه»؛

14. «بررسی مفهوم "تدلیس" در نکاح»؛

15. «بررسی میزان رضایت از زندگی در بین جوانان»؛

16. «حدود متعارف تأدیب و تربیت طفل توسط پدر و مادر»؛

17. «بررسی نگرش و انتظارات زنان از تشکیلات مربوط به زنان»؛

18. «بررسی جایگاه زن در خانواده ایرانی»؛

19. «برداشت عرف از عسر و حرج»؛

20. «بررسی روان شناختی مادرانی که زندانی هستند»؛

21. «طرح، بررسی و تحلیل محتوای برنامه های سیما در هفته زن»؛

22. «بررسی مسائل و مشکلات زنان کارگر»؛

23. «بررسی نگرش ها نسبت به تمکین زنان»؛

24. «بررسی حدود و ابعاد ریاست خانواده از نظر عرف»؛

25. «طرح مشارکت و مسئولیت پذیری اعضای خانواده»؛

26. «طرح بازنگری قانون مدنی»؛

27. «بررسی اصول و مبانی روش های اجرایی مسئله گسترش فرهنگ عفاف و حجاب»؛

28. «بررسی مصادیق نشوز و معیارهای حسن معاشرت زن و مرد در عرف»؛

29. «بررسی مشکلات زنان در دادگاه ها»؛

30. «طرح ملّی بررسی وضعیت فرهنگی اجتماعی زنان در جمهوری اسلامی ایران»؛

31. «فلسفه فقه در حقوق خانواده»؛

32. «بررسی وضعیت زن در سینمای پس از انقلاب»؛

33. «بررسی خلأهای قانونی حقوق کودک»؛

34. «بررسی راه های توسعه و تقویت ارتباط با زنان در کشورهای اسلامی».

نمونه هایی از انتشارات

فصل نامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان در کتاب زنان، با هدف تبیین دیدگاه اسلام نسبت به زن و مسائل زنان در جهت قانون اساسی، ارائه دیدگاه های صاحب نظران در مسائل زنان، تقویت نگرش صحیح نسبت به زن در جامعه و ایجاد یکسانی و همسویی در نگاه به مسئله زنان، از پاییز سال 1377 منتشر می شود که تاکنون 24 شماره آن به چاپ رسیده است. از جمله انتشارات این شورا، 19 عنوان کتاب هستند که در موضوعات فقهی، حقوقی و اجتماعی تدوین گردیده اند. ویژه نامه زن در آینه مطبوعات و مقالات متفرقه مندرج در روزنامه های کثیرالانتشار از دیگر انتشارات این شورا هستند.

پایگاه های اینترنتی

شبکه اطلاع رسانی جهانی زنان مسلمان «الشبکة العالمیة للمرأة المسلمة» تحت نظر مرکز اطلاعات و آمار زنان شورای فرهنگی اجتماعی زنان با نشانی:

www.islamwomen.org

www.islamwomen.net

به دو زبان انگلیسی و عربی آماده عرضه خدمات می باشد و شامل پایگاه های ذیل است:

1. پایگاه آمار

این پایگاه شامل شاخص های آماری در موضوع زنان و دختران می باشد. اطلاعات آن علاوه بر مرکز آمار ایران، از اداره آمار و خدمات ماشینی نهادها و وزارتخانه ها فراهم آمده، طبق آخرین اطلاعات موجود به روز رسانی می شوند.

2. پایگاه تحقیقات

پایگاه مزبور شامل معرفی پایان نامه های دانشگاهی، طرح های پژوهشی، گزارش های مستند دولتی، مقالات، سخنرانی های علمی و تخصصی، طرح های سیاست گذاری و قانون گذاری است. مآخذ و مراجع جمع آوری اطلاعات این پایگاه، مراکز تحقیقاتی پژوهشی، دانشگاه ها، حوزه های علمیه، نهادها و وزارتخانه ها و دستگاه های دولتی هستند. این اطلاعات شامل اطلاعات شناسنامه ای هر طرح همراه چکیده و حتی الامکان متن کامل تحقیق می باشند.

3. پایگاه کتاب شناسی

پایگاه کتاب شناسی ویژه معرفی کتب در زمینه موضوعات گوناگون در حوزه مسائل زنان است. اطلاعات مربوط به این پایگاه از طریق جست وجو بر حسب عنوان، موضوع، نویسنده و سایر موضوعات مربوط به کتاب قابل ارزیابی می باشند. در این پایگاه، علاوه بر اطلاعات شناسنامه ای، کتابخانه یا محل نگه داری، طرح جلد و چکیده کتاب نیز اطلاع رسانی شده اند.

4. پایگاه نشریات

پایگاه مورد نظر دربردارنده معرفی نشریات مربوط به مسائل زنان و خانواده می باشد که بازیابی اطلاعات آن از طریق جست وجو بر حسب عنوان، موضوع و نام مدیر مسئول نشریات مقدور است. علاوه بر اطلاعات شناسنامه ای نشریات، طرح جلد و فهرست عناوین آخرین شماره هر نشریه نیز در دسترس قرار می گیرد. ضمنا صاحبان نشریات قادر خواهند بود از راه دور، با استفاده از رمز عبور، صفحه مربوط به نشریه خود را به روز (update) کنند.

5. پایگاه مقالات

این پایگاه حاوی مقالات تخصصی نشریات در زمینه موضوعات مربوط به مسائل زنان و خانواده می باشد. مآخذ و مراجع این اطلاعات، نشریات و مجلات عمومی و تخصصی هستند.

6. پایگاه اخبار

اخبار داخلی و خارجی مربوط به زنان در این پایگاه گرد آمده اند. این اطلاعات شامل عنوان، متن، مرجع و تاریخ خبر، از طریق جست وجوی واژه ای درباره زمانی تعیین شده از سوی کاربر، قابل دست رسی هستند.

7. پایگاه سخنان

بیانات و رهنمودهای حضرت امام خمینی رحمه الله و مقام معظّم رهبری درباره مسائل زنان در این پایگاه گرد آمده اند. این اطلاعات شامل متن سخن، تاریخ و مآخذ انتشار سخن می باشند.

8. پایگاه استفتائات

این پایگاه شامل استفتائات حضرت امام خمینی رحمه الله و مقام معظّم رهبری و سایر مراجع عظام در زمینه مسائل عبادی، هنری، پزشکی، اشتغال، مالی، خانواده، کیفری و ستر و عفاف می باشد که به صورت متن سؤال و جواب های هر یک از مراجع در دسترس کاربر قرار می گیرند.

9. پایگاه اسامی

پایگاه اسامی به معرفی 40 گروه از اقشار فعّال زنان در عرصه های گوناگون علمی، آموزشی، پژوهشی، دینی، فرهنگی، هنری، اجتماعی، سیاسی، انقلابی، قضایی، پزشکی، ورزشی و تولیدی پرداخته و به طور کامل، مشخصات، سوابق تحصیلی، شغلی و آثار و افتخارات هر یک از اعضا را در دسترس عموم قرار می دهد. اسامی و مشخصات مشاهیر و زنان نامدار ایران و جهان نیز در قالب گروه جداگانه ای اطلاع رسانی شده اند. در پایگاه مزبور، این امکان وجود دارد که افراد برای اولین بار، نام و مشخصات خود را ثبت نمایند و در مراحل بعدی، با استفاده از رمز عبور که در اختیار آن ها قرار می گیرد، صفحه مربوط به خود را به روز کنند. اطلاعات این پایگاه علاوه بر بازیابی اعضای هر یک از 40 گروه به طور یکجا، از طریق جست وجوی واژه ای نیز قابل دست رسی می باشند.

10. پایگاه آیات

این پایگاه حاوی آیات قرآن درباره مسائل زنان و خانواده می باشد. این اطلاعات شامل نشانی، موضوع، شأن نزول، صوت، ترجمه و تفسیر آیات هستند که به دو روش موضوعی و جست وجوی واژه ای قابل دست رسی می باشند.

11. پایگاه مراکز و مجامع زنان

مراکز و مجامع دولتی و غیردولتی زنان در این پایگاه معرفی گردیده و اطلاعات آن شامل عنوان، نشانی، اعضای هیأت مؤسس، اساس نامه و حوزه فعالیت مراکز و مجامع می باشند.

12. پایگاه روایات

روایات و احادیث معصومان علیهم السلام درباره مسائل زنان و خانواده در این پایگاه گرد آمده اند که اطلاعات آن شامل متن، مآخذ، شرح و موضوع احادیث، به دو روش موضوعی و جست وجوی واژه ای قابل دست رسی می باشند.

13. پایگاه قوانین

این پایگاه حاوی قوانین، مقرّرات و آیین نامه های اجرایی مربوط به بانوان در نظام جمهوری اسلامی ایران است. این اطلاعات شامل عنوان، متن و مرجع تصویب مواد قانونی است که به دو طریق دسته بندی موضوعی و جست وجوی واژه ای قابل دست رسی هستند.

14. پایگاه فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان

از دیگر بخش های اطلاعاتی در نظر گرفته شده در پایگاه مرکز اطلاعات و آمار زنان، ارائه آرشیو کامل فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان حاوی مقالات تخصصی فقهی، حقوقی، مبانی نظری، فرهنگی و اجتماعی است که به سه طریق عناوین هر شماره از نشریه، دسته بندی موضوعی و جست وجوی واژه ای قابل دست رسی است.

علاوه بر این، امکان گفت وگو و نظرسنجی، بخش سؤالات و پیشنهادات، نگارخانه و جست وجوی پیشرفته نیز از جمله برنامه های طرّاحی شده و مورد استفاده این سایت هستند.

 

1 با همکاری مرکز اطلاعات و آمار ایران شورای فرهنگی اجتماعی زنان