گفت وگو با محمد محمدرضایی
سیاست روز، 26/5/83
سرآغاز این مصاحبه را تبیین لغوی و اصطلاحی مفهوم لیبرالیسم و مبانی و مؤلفه های آن تشکیل می دهد. موضوعاتی که در ادامه می آید، مباحثی است که به ترتیب در این گفت وگو بدان پرداخته شده است: 1. یکی از بنیان های این مکتب، فردگرایی و اصالت انسانی است که در پی فراهم آوردن آزادی بیشتر برای فرد انسانی است؛ 2. تاریخچه لیبرالیسم و تأثیر دوران قرون وسطی در شکل گیری آن و نقش جریان اصلاح دینی در این مورد بررسی می گردد و نتیجه گرفته می شود که لیبرالیسم روایتی این جهانی از پروتستانتیزم است؛ 3. حضور لیبرالیسم در عرصه های مختلف و رابطه آن با سرمایه داری و فردگرایی تبیین می شود؛ 4. توضیح بار معنایی و آزادی های فردی و اجتماعی در مکتب لیبرالیسم؛ 5 . لیبرالیسم در عرصه فرهنگ، نسبیت اخلاق، آزادی بیان، نابودی تقدس ها و ارتباط این موارد با هم روشن می شود؛ 6. ارتباط منطق علم و منطق لیبرالی و در این راه از نظریه پوپر مبنی بر ابطال پذیری گزاره ها استفاده می شود؛ 7. ارتباط روشنگری کانتی با لیبرالیسم و نسبت عقل و دین و این نسبت در دو دین اسلام و مسیحیت با هم مقایسه شده است؛ 8 . با ذکر مثال های متعدد و استناد به آموزه های اسلام در زمینه تعقل و علم آموزی نتیجه می شود که عقل ابزاری با عقل مورد نظر اسلام، تفاوت ماهوی دارد. چراکه عقل ابزاری محدود به اصالت تجربه است؛ 9. تفاوت آزادی در لیبرالیسم و اسلام. سپس، آزادی لیبرالی با تکیه بر اینکه موهبتی خدایی نیست، بلکه امری و قراردادی است، به چالش کشیده شده است. این آزادی به استبداد منجر شده و در برآوردن نیازهای اخلاقی بشر ناتوان است و تلاش های کانت در این زمینه بی فایده بوده است. آزادی در مکتب لیبرالیسم به دلیل آنکه شناخت صحیحی از انسان ندارد، اشتباه معنا شده است؛ 10. آشکارسازی معنای صحیح آزادی در رابطه آن با دین و اخلاق و 11. هر تفکر بشری که با واقعیت ها و حقایق منطبق نباشد، شکست خواهد خورد.
