تواضع در برابر خلق

تواضع، اکرام و استعظام اصحاب فضایل و دوستان و یاران است و اعراز و تعظیم کسانی که به جاه و مال فروتر ازو باشند و به فضیلت و شرف مساوی یا برتر و بذل جاه بر هر کس را به حسب قدر و مرتبت او، هر چند فروتر از او باشند در فضیلت، مادام تا منکر نباشند.
[امام علی] به محمد پسر ابوبکر، چون او را حکومت مصر داد فرمود: «با آنان فروتن باش و نرم خو، و هموار و گشاده رو و به یک چشم بنگر به همگان، خواه به گوشه چشم نگری و خواه خیره شوی به آنان، تا بزرگان در تو طمع ستم بر ناتوانان نبندند و ناتوانان از عدالتت مأیوس نگردند....
بزرگان چنین گفته اند که ایمان بنده به حقیقت آن گاه تمام گردد که اگر خلق را از آسمان بلایی بیاید به شومی خویش داند، و اگر مر او را نیکویی پدید آید [برکت] طفیل کسی دیگر داند. تا شیخ گفتی - رحمه اللّه - که: «بنده به حقیقت به خدای مؤمن نگردد تا آن گه که هر که را بیند بهتر از خویشتن داند، و مر خداوند را - عزوجل - بر روی زمین از خویشتن کمتر بنده نداند» و گفت: «وجه این آن است که هر که را بیند یا پیرتر از خویشتن بیند یا جوان تر. اگر پیرتر بیند گوید این بر در خدای عزوجل خدمت بیش از من دارد، و اگر جوان تر بیند گوید این گناه کم از من دارد. و اگر کسی خواهد که این سخت ورا وقت گردد، طریق آن است که آنچه از خویشتن داند یقین است، و آنچه از خلق داند شک است. یقین به جای بگذاشتن و به شک مشغول گشتن، محال است. همواره یقین بر شک غلبه دارد...»
و اما تحمل اثقال اهل ملت آن گاه تمام گردد که بداند که گماشته حق اند، و مرا با گمارنده حق تعالی خصومت نیست. پس هر که او بار خلق کشنده تر، نظر و عنایت ما با او بیشتر. تو نظاره بار ایشان مکن، تا به ظاهر بار ایشان را صابر باشی و به باطن نعمت ما را شاکر.