شخصیت ضد اجتماعی (Anitisocil Personality Disorder باختصار ASPD) که به آن جامعه ستیز یا شرور (Psychopath or Sociopath) یا جنون اخلاقی (moral insanity) نیز گفته می شود یکی از موضوعات بحث برانگیز در امور قضایی و مسئله ساز در امور اجتماعی است و یا عدم رعایت و تجاوز به حق و حقوق دیگران، بی توجهی به احساسات و نیازها و حقوق دیگران، کم ارزش یا بی ارزش پنداشتن دیگران، خودخواهی و با ارزش دانستن خود مشخص می شود. این افراد چرب زبان و به ظاهر جالب و جذاب هستند ولی قادر به برقراری ارتباط صمیمی و نزدیک حتی با دوستان و نزدیکان خود نیستند (ولی به دروغ چنین وانمود می کنند).
این افراد غالباً دروغگو، حیله گر، کلاهبردار و معمولاً زیرک هستند. فرد ضد اجتماعی از افراد ضعیف و ساده (و اصولاً دیگران) ناراحت و رنجور بوده و آنها را لایق ترحم، دلسوزی و یا همدردی نمی داند (حتی لایق تنبیه می داند). او بندرت مسئولیت خطا و اشتباهات خود را می پذیرد و احساس گناه، پشیمانی یا ندامت نمی کند (به ظاهر چرا).
فرد با شخصیت ضد اجتماعی معمولاً برنامه و هدف مشخص و منسجمی نداشته و رفتارهای هیجانی و آنی و غالباً به صورت تحریک پذیری، خشم و حالت پرخاشگری دارد و بدون توجه به خطر احتمالی برای خود و دیگران مرتکب اعمال مخاطره آمیز می شود (رانندگی بسیار سریع و مانوری و...)
بایستی شخصیت ضد اجتماعی را از رفتارهای ضد اجتماعی (جرائم و جنایات) افتراق داد. اگرچه بسیاری از افراد با شخصیت ضد اجتماعی درگیر فعالیت های غیرقانونی و تبهکارانه (نظیر دزدی، توزیع و فروش مواد مخدر، کلاهبرداری و...) می شوند ولی این افراد فقط 10 تا 30 درصد جنایتکاران زندانی را تشکیل می دهند.
سناریو:
بوش رهبر یک گروه نوجوان گانگ خیابانی در محله شان بود. او در محله ای شلوغ و نسبتاً پرآشوب در یکی از شهرهای مکزیک بزرگ شده بود. مادرش چندین بار با مردان داروفروش و خلاف کار ازدواج کرده بود. بوش در 18 سالگی بدلیل حمله با چاقو به یک خانم به قصد سرقط کیفش و زخمی کردن او به زندان افتاد. این سرآغاز ورود به دنیای دیگری بود. او بارها بدلیل سرقت، دزدی، فروش مواد مخدر و خشونت به زندان افتاد. در یک شب در یک میخانه با خانمی آشنا شد و فردای آن روز با او ازدواج کرد و کمتر از 2 هفته نبود که به دلیل شکایت از دیر آمدنش او را مورد ضرب و جرح قرار داد و اندکی بعد در حالیکه همسرش حامله بود او را رها کرد. او هیچگاه از کارهای خود پشیمان نبود و ادعا می کرد که دست روزگار است که هر کس را به راهی می کشاند و ما هیچ اختیاری نداریم.
نکته: میزان دقت روشهای دروغ سنجی در افراد با شخصیت ضد اجتماعی بسیار پایین است. زیرا اکثر این روش ها بر پایه واکنش های احساسی عاطفی در برابر دروغ است (guilty knowledge) و این افراد اساساً احساس و عاطفه ای نسبت به دیگران و احساس گناه ندارند.
منبع مقاله :
ساداتیان، اصغر؛ آذر، ماهیار؛ (1389) آمادگی و شرایط لازم برای ازدواج، تهران: ما و شما، چاپ اول.