بررسی وضعیت غذاهای آماده در گفتگو با کارشناسان و مسوولان
دکتر مرندی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس و رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، با اشاره به وضعیت نامناسب ارایه فست‌فودها در کشور می‌گوید: «نحوه آماده‌سازی، طبخ و نگهداری فست‌فودها به‌گونه‌ای است که سلامت افراد را به خطر می‌اندازد و اگر مردم نسبت به این خطرات آگاهی داشته باشند، می‌توانند تا حدود زیادی از این خطرات در امان باشند.» وی نصب برچسب میزان کالری را یکی از راهکارهای افزایش آگاهی‌های مردم می‌داند و دراین‌باره می‌افزاید: «متاسفانه برچسب‌های میزان کالری‌ای که در حال حاضر روی موادغذایی نصب می‌شود به‌صورت ناخوانا و ریز بوده و در برخی موارد نیز غیردقیق است.»
دکتر مرندی، تخصصی بودن این برچسب‌ها را نیز مشکل‌ساز می‌داند: «برچسب‌های میزان کالری باید برای عموم قابل فهم باشد و استانداردهای هر کدام نیز در کنارشان درج شود تا برای مردم قابل‌استفاده باشد.»
عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با تاکید بر نقش رسانه‌ها در زمینه فرهنگ‌سازی جهت کنترل مصرف فست‌فودها می‌گوید: «صداوسیما باید با ساخت برنامه‌های مناسب در این زمینه نقش پررنگ‌تری را در آگاه‌سازی مردم بر عهده بگیرد.»
نظارت بر اماکن غذایی کافی نیست
نظارت بر اماکن عرضه‌کننده فست‌فودها، یکی از موارد مهم جهت حفظ سلامتی افراد جامعه است تا سلامت مردم قربانی منافع و سود شخصی صاحبان فست‌فودها نشود. این موضوعی است که دکتر انوشیروان محسنی‌بندپی، نایب‌رییس کمیسیون بهداشت مجلس بر آن تاکید دارد و با ابراز نارضایتی از وضعیت بازرسی از اماکن عرضه‌کننده موادغذایی می‌گوید: «نظارت بر این اماکن هم از لحاظ کمی محدود است و هم کیفیت رضایت‌بخشی ندارد.»
وی در ادامه می‌گوید: «کمبود نیروی متخصص و نیروی انسانی یکی از مشکلات این بخش است و تا زمانی که این مشکل برطرف نشود نمی‌توان به اجرایی‌شدن قانون‌ها در این بخش خوشبین بود.»
دکترمحسنی بندپی با اشاره به اینکه مصرف فست‌فود میان مردم به یک فرهنگ تبدیل شده است، می‌گوید: «در قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دولت موظف شده بود جهت ارتقای وضعیت سلامتی مردم و حفظ سلامت آنها و کنترل بیماری‌ها، سبد مطلوب غذایی را تبیین کند که اگر چه گام‌هایی در این زمینه برداشته شد، اما آگاه‌سازی مردم به خوبی صورت نگرفته است و در این زمینه نیازمند یک نهاد قوی و متخصص برای ارتقای فرهنگ تغذیه‌ای مردم هستیم.»
وی در ادامه می‌افزاید: «یکی دیگر از مواردی که در قانون اندیشیده شده بود، تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی است که قرار بود چنین مواردی در این شورا مورد بررسی قرار گیرد.»
او با تاکید بر اینکه موارد مرتبط با سلامت در برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیش‌بینی شده است، می‌گوید: «امیدوارم با اجرایی‌شدن این برنامه، وضعیت تغذیه‌ای مردم بهبود یابد و از میزان مصرف غذاهای مضر سلامت همچون فست‌فودها کاسته شود زیرا در این برنامه جهت بهبود میزان تغذیه مردم و کیفیت آن موارد خوبی اندیشیده شده است.»
دکترمحسنی بندپی با اشاره به اینکه سلامت یک وظیفه حاکمیتی است از آمادگی مجلس برای تصویب قوانین مورد نیاز در این زمینه خبر می‌دهد و با یک خبر خوش، گفته‌های خود را به پایان می‌برد: «در حال حاضر، مشغول تدوین قانون جدید مواد خوراکی، آرایشی و بهداشتی هستیم که این قانون بسیاری از خلاهای موجود را پر می‌کند و قانون قبلی را که دارای برخی مشکلات بود مورد اصلاح قرار می‌دهد.»
طرح جامع بازرسی در دست تهیه است
سیدرضا غلامی، رییس اداره بهداشت موادغذایی و بهسازی اماکن عمومی وزارت بهداشت که اداره تحت امرش وظیفه نظارت بر اماکن غذایی را بر عهده دارد در زمینه نظارت بر وضعیت بهداشتی رستوران‌های فست‌فود می‌گوید: «نظارت بر اماکن غذایی توسط بازرسان بهداشت محیط به طور مستمر انجام می‌شود و انتظار ما این است که هر فصل یکبار این بازرسی انجام شود. در شهرهای کوچک این امر انجام می‌شود ولی در شهرهای بزرگ بازرسی‌ها به دلیل کمبود نیروی انسانی با مشکل مواجه است و تعداد آن به دلیل محدودیت منابع کمتر است.» وی درباره مواردی که توسط بازرسان موردبررسی قرار می‌گیرد، می‌گوید: «در این بازرسی‌ها بهداشت فردی کارکنان، تمیزی تجهیزات، نگهداری موادغذایی و فرآیند طبخ براساس چک‌لیست‌های موجود مورد بررسی قرار می‌گیرد ودر کنار این بازرسی‌ها جهت استفاده از توان مردمی، ستاد فوریت سلامت و محیط کار را تشکیل داده‌ایم که مردم می‌توانند هرگونه تخلف را از طریق شماره تلفن 09678 به وزارت بهداشت اطلاع دهند تا گروه ضربت با تخلف صورت گرفته برخورد کند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «طرح جامع بازرسی بهداشت محیط نیز در دست تهیه است که امیدوارم بتوانیم از ابتدای برنامه پنجم توسعه اجرای آن را آغاز کنیم و کیفیت بازرسی‌ها را ارتقا دهیم. در این طرح جامع چک‌لیست‌ها را دقیق‌تر کرده‌ایم و حتی نوع نمک مصرفی یا روغن‌ها را نیز مشخص کرده‌ایم تا مشکل چک‌لیست‌های کنونی که بیشتر موضوعات مرتبط با بهداشت محیط را مورد توجه قرار می‌دهد برطرف کنیم. در اصل سعی کرده‌ایم دستورالعمل‌‌هایی را که بر مصرف نمک یددار تصفیه‌شده یا روغن ترانس زیر 10 درصد تصریح دارند، وارد چک‌لیست‌ها کنیم.»
رستوران‌های دوستدار سلامت ایجاد کنیم
تاسیس رستوران‌های دوستدار سلامت، یکی از راهکارهایی است که متخصصان تغذیه جهت بهسازی وضعیت فست‌فودها بر آن تاکید دارند. دکتر ربابه شیخ‌الاسلام، مدیر موسسه «تغذیه، سلامت و توسعه» در این‌باره می‌گوید:«فرهنگ استفاده از فست‌فودها در جامعه ما نهادینه شده است و این موضوع را باید به عنوان یک واقعیت بپذیریم؛ واقعیتی که دارای عواقب ناگواری است اما با انجام اقدام‌هایی می‌توانیم این عواقب را کاهش دهیم. یکی از این اقدام‌ها توسعه رستوران‌های دوستدار سلامت است.» وی در خصوص ویژگی‌های این رستوران‌ها می‌گوید: «در رستوران‌های دوستدار سلامت از مواد اولیه مناسب استفاده می‌شود، آشپزها و کارگران رستوران، شیوه‌های طبخ غذای سالم را آموزش دیده‌اند، از روغن استاندارد و بدون اسیدهای چرب استفاده می‌شود، مصرف نمک، کنترل‌شده و محدود است و سبزی بیشتری مورد استفاده قرار می‌گیرد.» شیخ‌الاسلام در ادامه می‌افزاید: «بر اساس ماده 41 برنامه پنجم توسعه، وزارت بهداشت موظف شده که با همکاری ارگان‌ها و سازمان‌های دیگر، لیست مواد غذایی مضر برای سلامت را اعلام کند که این موضوع برای من به‌عنوان یک متخصص اپیدمیولوژی تغذیه جای خوشحالی دارد، اما متاسفانه جریمه‌ای که برای متخلفان در نظر گرفته شده بود در اصلاحیه‌های بعدی حذف شد.» وی با اشاره به کمبود نیروی انسانی در زمینه نظارت بر اماکن عرضه فست‌فود می‌گوید:«با استفاده از توان و نظارت مردمی می‌توان بر این مشکل فایق آمد.» مدیر سابق دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت در ادامه پیشنهادی می‌دهد: «وزارت بهداشت با استفاده از شورایاری‌ها، خانه‌های سلامت و معتمدان محلی بعد نظارتی خود را افزایش دهد.» وی از سوی دیگر تاکید می‌کند که سیاست اجبار به تنهایی کافی نیست و باید با همکاری و جلب حمایت اصناف عرضه‌کننده فست‌فود از آنها خواسته شود که نقش پررنگ‌تری را در این زمینه برعهده بگیرند و به آنها در این زمینه آموزش‌های لازم ارایه شود. همچنین مردم باید یاد بگیرند غذایی را انتخاب کنند که برای سلامت آنها مفید باشد که این امور نیازمند عزم همگانی است.
نیازمند سازمان غذا و دارو هستیم
دکتر حسین حسنی بافرانی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به نابسامانی‌های موجود در عرضه خوراکی‌هایی که برای سلامت جامعه زیان‌آور هستند، می‌گوید: «بحث نظارت حلقه مفقوده نظام سلامت در کشور است و در این زمینه نیازمند تاسیس سازمان غذا و دارو هستیم تا بر اقلام خوراکی، دارویی و لوازم آرایشی‌ای که در کشور مصرف می‌شود نظارت و سختگیری بیشتری اعمال شود.» رییس کمیته آموزش و پژوهش کمیسیون بهداشت در ادامه می‌افزاید: «سوسیس و کالباس‌هایی که در کشور تولید می‌شود دارای مواد نگهدارنده، نمک و چربی بالایی است که باید استانداردهای موجود در این زمینه بازنگری شود.» نماینده نایین، خور و بیابانک که خود متخصص قلب و عروق است با اشاره به تغییر ذایقه مردم می‌گوید: «فست‌فودها ذایقه مردم را تغییر داده‌اند، به‌گونه‌ای که اگر غذایی چرب و شور نباشد، با استقبال مواجه نمی‌شود و شاید به همین دلیل است که میزان مصرف غذای سالمی مانند ماهی که نه چرب و نه شور است، در کشور ما بسیار پایین است.» دکتر حسینی بافرانی با ابراز تاسف از کاهش سن شیوع بیماری‌های قلبی و عروقی می‌گوید: «سن ابتلا به بیماری‌های قلبی که نیازمند عمل جراحی هستند در دنیا حدود 70 سالگی است ولی در کشور ما این سن به 50 سالگی کاهش پیدا کرده است که باید هرچه سریع‌تر برای این موضوع فکری کرد و کنترل مصرف فست‌فودها می‌تواند یکی از راهکارهای موثر در این زمینه باشد.»
ساماندهی فست‌فودها در دستور کار وزارت بهداشت است
دکتر حامد پورآرام، کارشناس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پاسخ به این پرسش که وزارت بهداشت چه اقدام‌هایی جهت کنترل زیان رستوران‌های فست‌فود انجام داده است، می‌گوید: «وظیفه ما در این زمینه آگاهی بخشی و مداخلاتی است که زیان‌های فست‌فودها را به حداقل برساند. در این زمینه از یک سال پیش بحث ساماندهای فست‌فود را در دستور کار داریم و تصمیم داریم رستوران‌ها را بر اساس سلامت غذایی که ارایه می‌دهند، تقسیم‌بندی کنیم تا سطح سلامت مردم از طریق مراجعه به رستوران‌هایی که دارای غذایی سالم هستند، افزایش یابد.» وی توجه به نوع روغن مورد استفاده، میزان نمک مصرفی و نوع آن، نصب برچسب میزان کالری در کنار تمام غذاها، استفاده از دوغ و لبنیات به جای نوشابه و ارایه غذاهایی که در آنها انواع سبزی به کار رفته است را از معیارهای این تقسیم‌بندی کیفی برمی‌شمارد و اضافه می‌کند: «آیین‌نامه این کار توسط شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در حال بررسی است و با تصویب این شورا به مرحله اجرایی می‌رسد.» وی اجباری شدن دوره‌های طبخ و تهیه غذای سالم برای رستوران‌های ارایه‌دهنده غذاهای فست‌فود را یکی دیگر از برنامه‌های دفتر بهبود تغذیه عنوان می‌کند.
منبع:www.salamat.com