نحوه غذا خوردن چه تأثیری بر سلامت افراد دارد؟ پرسشی که به تازگی ذهن افراد را درگیر کرده است. این موضوع که هر یک از مواد غذایی چطور و چه وقت مصرف شوند و کدام یک از گروه‌های غذایی با هم تداخل دارند و نباید همزمان مصرف شوند شاید در گذشته اهمیتی نداشت و در سفره‌های غذایی ما سالاد، ماست و ترشی جایگاه خود را داشتند و بدون آنها غذا به کسی مزه نمی‌داد. لیکن امروزه برخی کارشناسان به خصوص علمای طب سنتی مصرف همزمان برخی از این مواد غذایی را با یکدیگر منع کرده و معتقدند این اقدام باعث بروز مشکلات جدی برای سلامت افراد خواهد شد. اینکه این موضوع تا چه میزان صحت دارد و در کل عادات و نحوه غذا خوردن چه تأثیری بر سلامت افراد دارد موضوع گفت‌وگوی بنیتا با دکتر محسن مداح متخصص تغذیه و رژیم درمانی است. اگر این موضوع دغدغه شما هم هست گفت‌وگوی زیر را از دست ندهید.
آقای دکتر این روزها بحث تداخل غذایی خیلی مطرح است و اغلب افراد می خواهند بدانند که کدام یک از مواد غذایی منع مصرف همزمان دارند؟
در رابطه با تداخلات غذایی بهتر است بدانید که به جز آهن هیچ ماده‌ای تداخل غذایی ایجاد نمی‌کند و قادر به تهدید سلامت نیست. اگر فردی بعد از غذا بلافاصله چای بنوشد 50 درصد جذب آهن گیاهی در بدن او مختل می‌شود، البته تنها آهن موجود در منابع گیاهی و نه آهن موجود در منابع حیوانی مانند گوشت مرغ، ماهی وگوشت قرمز. این نوع از آهن به هیچ عنوان تحت تأثیر هیچ ماده‌ای قرار نمی‌گیرد لیکن آهن گیاهی که در سبزیجات وجود دارد تحت تأ ثیر چای قرار می‌گیرد. بنابراین بهتر است تا یک ساعت قبل از مصرف غذا و دو ساعت بعد از مصرف غذا چای ننوشیم. لازم به ذکر است این مسأله تنها در مورد بانوان باید مورد توجه قرار گیرد و در آقایان تأثیری نخواهد داشت.
آیا مصرف همزمان ماست را با غذا توصیه می‌کنید؟
عده‌ای می‌گویند ماست را نباید با غذا مصرف کرد در حالی که ماست منبع کلسیم است؛ اگرغذای اصلی حاوی منابع آهن باشد، منظور آهن گیاهی است، باز هم تأثیر کلسیم ماست بر آهن گیاهی بسیار اندک است و توصیه نمی‌شود ماست که یک گروه غذایی بسیار مفید است به دلیل کاهش درصد کمی از آهن گیاهی از جیره غذایی روزاانه افراد حذف شود. نباید به این دلیل که تنها 5 درصد از کلسیم ماست به دلیل تداخل با آهن گیاهی به بدنمان نرسد و یا 10 درصد آهن گیاهی به دلیل مصرف کلسیم کم شود خود را از این ماده غذایی محروم کنیم.
آقای دکتر میوه ها و سبزیجات بهتر است در چه زمانی مصرف شوند؟
این مسأله که مصرف میوه و سبزی بعد از غذا منجر به فساد در بدن می‌شود، خرافه‌ای بیش نیست که در بین مردم شایع شده است. تا به حال موردی از بیماری به علت مصرف سالاد و میوه به همراه غذا گزارش نشده است. این کار تنها منجر به حذف این گروه غذایی با ارزش از وعده‌های غذایی می‌شود. هر فرد به طور طبیعی نیاز به مصرف سه حجم لیوان سالاد وسبزی دارد و اگر این مواد به همراه غذا مصرف نشوند عملا از چرخه غذایی کنار گذاشته خواهند شد. همه ما تجربه استفراغ را داشته‌ایم و آنچه از معده ما در این زمان خارج می‌شود به دلیل ترکیب مواد غذایی با اسید معده به حدی مشمئز کننده است که قادر به دیدن آن نیستیم؛ شیره معده قوی است به نحوی که قادرهست تمام مواد غذایی را تجزیه کند و چیزی در معده باقی نمی‌ماند. بنابراین این باورمنبع علمی نداشته و نباید مورد توجه قرار بگیرد. تنها حالتی که متخصصان خوردن میوه را بعد از غذا توصیه نمی‌کنند زمانی است که فرد دچار ریفلاکس معده باشد این افراد نفخ معده دارند و هضم غذا در یک وعده برای آنها مشکل ساز است لذا باید ابتدا غذای اصلی را هضم کنند سپس میوه را مصرف کنند تا برگشت غذا از معده به مری صورت نگیرد.
آقای دکتر آیا نحوه غذا خوردن بر روی چاقی موضعی تأثیر دارد؟
هر فرد اگر بیش از نیاز غذا مصرف کند چربی در بدن او افزایش پیدا می‌کند و معمولا در نواحی پهلو، ران و شکم بیشتر انباشته می‌شود زیرا تنها حفره بدن حفره شکمی است. اگر انرژی دریافتی بدن بیش از حد نیاز باشد برای بدن فرقی ندارد و کالری اضافی را به صورت چربی نشان می‌دهد. اینکه نوع غذا و یا نحوه مصرف غذا به صورتی باشد که این کالری در جای خاصی از بدن تبدیل به چربی شود باوری غلط است و چربی اضافی در گردن و بازو و دست جذب نمی‌شود بلکه وارد حفره شکمی می‌شود. مصرف کالری در شب و روز تفاوتی نمی‌کند؛ اگر بیش از حد مجاز باشد تبدیل به چربی در نواحی شکم، باسن و ران می‌شود و نمی‌توان گفت مصرف غذا تنها در شب باعث چاقی شکمی می‌شود.
در مورد پوست چطور؟ آیا نحوه تغذیه بر چروک زودرس پوست تأثیر دارد؟
اولین نکته در حفظ سلامت پوست تغذیه سالم است. تغذیه سالم تغذیهای است که شامل تمام گروه‌های غذایی شود. بنابراین اگر فرد روزانه از تمام گروه‌های غذایی مصرف نکند قطعا پوست خوبی نخواهد داشت. افرادی که بیش از نیاز غذا می‌خورند به دلیل ایجاد رادیکال‌های آزاد در بدن زودتر دچار پیری پوست می‌شوند. کار بیش از حد، غذای بیش از حد و کمبود برخی از گروه‌های غذایی در بدن بر پوست تأثیر دارد ولی این مورد که نوع غذای خاصی باعث جلای پوست شود باور غلطی است بلکه آنچه مهم است مصرف تمام گروه‌های غذایی است.
اگر بخواهید یک توصیه تغذیهای به مخاطبان ما بکنید، چه می‌گویید؟
توصیه ما به افراد این است که به جز مصرف چای با غذا به هیچ تداخل غذایی دیگری توجه نکنند، زیرا این کار باعث می‌شود خود را از مصرف یک گروه غذایی سالم محروم کنند.مردم باید آگاه باشند باورهای مهم ومسائل دیگری در تغذیه وجود دارد که اهمیت بیشتری دارد. اضافه وزن، دیابت و فشار خون از جمله مسائل مهم در تغذیه هستند زیرا این بیماری‌ها کیفیت زندگی افراد را پایین می‌آورند. کنترل مصرف قند، نمک و ترک مصرف نوشابه و فست فود از مسائلی است که باید به آن توجه شود. بنابراین بحث کنش‌های مواد غذایی بر یکدیگر بحث خیلی جدی نیست و سالها اجداد ما این مواد را با هم مصرف کردند و مشکلی برای آنها پیش نیامد. مصرف سالاد و سبزی در سفره غذایی اهمیت زیادی دارد و درست نیست با این باورهای غلط از جیره غذای روزانه حذف شوند. کمبود ریزمغذی‌ها، چاقی کودکان، تبلیغات مواد غذایی نامرغوب در تلویزیون و فروش مواد غذایی نامناسب در بوفه‌های مدارس از مسائل مهم تغذیه در جامعه است و بهتر است توجه به این مسائل بیشتر شود.
اگردوست داشته باشید می‌توانید مطلب عوامل خطر تغذیهای ایرانی‌ها را نیز بخوانید.
