تغدیه برای تمامی فرآیندها منجر به سلامتی و حفظ سلامت بدن نقش مستقیم و مثبت دارد و سیستم پیچیده بهبود زخم یکی از این مکانیسم ها می باشد.
کربوهیدارت ها و بهبود زخم:
سلول های پوستی برای تامین انرژی مورد نیاز خود به گلوکز نیاز دارند. با وجودی که تامین سطوح متعادل گلوکز برای بهبود زخم حیاتی می باشد، ولی بالا بودن گلوکز در شرایطی چون هایپر گلیسمیا تاثیر نامطلوبی دارد.
چربی ها و بهبود زخم:
در فرآیند بهبود زخم برای اکثر زخم ها نیاز به کالری افزایش می یابد. این امر مخصوصا در مورد جراحات شدید، سوختگی ها و بیماران در وضعیت بحرانی نمود بیشتری دارد، بنابراین یک رژیم پر پروتئین و پرچربی برای تامین کالری و سنتز بافت جدید مورد نیاز می باشد.
پروتئین ها و بهبود زخم:
حدود 90-70 درصد پروتئین پوست کلاژن است و پروتئین عمده در فرآیند بهبود زخم می باشد. ثابت شده است که اصلاح وضعیت تغذیه ای پروتئینی تمامی بدن تاثیر مهمی بر متابولیسم کلاژن و تسریع روند بهبود زخم دارد.
گلوتامین و بهبود زخم: گلوتامین فراوان ترین اسید آمینه در بدن انسان می باشد، اگر چه یک اسید آمینه غیرضروری است، ولی میزان آن در شرایط استرس متابولیک کاهش می یابد و حکم یک اسید آمینه ضروری را پیدا می کند.
آرژنین: آرژنین اسید آمینه ای است که در شرایط عادی ضروری محسوب نمی شود، ولی تحت شرایط استرس به یک اسید آمینه ضروری تبدیل می گردد. کمبود آرژنین باعث کاهش قدرت تجمع یافتن کلاژن در زخم می گردد.
ویتامین B1: کمبود ویتامین B1 منجر به کاهش قدرت کششی زخم و تاخیر در روند بهبودی می گردد.
ویتامینB2: ریبوفلاوین نقش مهمی در متابولیسم پروتئین دارد.
ویتامین B5: اسید پانتوتنیک باعث افزایش سنتز کلاژن و افزایش پیوندهای عرضی کلاژن می گردد.
ویتامین A: مکمل های ویتامین A، باعث افزایش سنتز کلاژن و تسریع رشد فیبروبلاست ها و افزایش تعداد رسپتورهای فیبروبلاست ها می گردند.
ویتامین E: ویتامین E باعث کاهش تخریب های زخم از طریق جلوگیری از آزاد سازی رادیکال های آزاد و همچنین تسهیل روند بهبود زخم از طریق بهبود واکنش ایمنی می گردد.
ویتامین C: کمبود ویتامین C باعث خستگی و شکنندگی زخم های بهبود یافته قبلی می گردد.همچنین کمبود دریافت آن باعث تاخیر در روند بهبودی می گردد.
آهن: این عنصر برای هیدروکسیلاسیون پرولین و لیزین مورد نیاز می باشد و کمبود آن باعث بدی عملکرد تولید کلاژن می گردد. از طرفی به عنوان بخشی از سیستم انتقال اکسیژن بر بهبودی زخم تاثیرگذار است.
روی: کمبود روی باعث به تاخیر افتادن فرایندهای ضروری بهبود زخم و تخریب سلول های اپیدرمی و ضایعات پوستی و همچنین کاهش ایمنی سلولی و هورمونی شده و زخم را در برابر عفونت هم مستعد می سازد که خود این امر هم بر طولانی شدن زمان بهبودی زخم می افزاید.
مس: لیزیل اکسیداز آنزیمی است که به مس به عنوان یک کوفاکتور کلیدی نیاز دارد. این آنزیم برای پیشرفت بافت پیوندی بسیار موثر است و باعث تقویت چهارچوب کلاژنی می گردد.
کروم: کروم نقش ویژه ای در بهبود زخم دارد. کروم می تواند باعث تغییر واکنش ایمنی از طریق تحریک سیستم ایمنی یا توقف فرایندهای ایمنی گردد.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100