ناهنجاری های دستگاه تناسلی خارجی جزو ناهنجای های مادرزادی شایع، خصوصا در نوزادان پسر می باشد که در اکثریت موارد علت مشخصی برای آن ها یافت نمی شود.
برخی عوامل ژنتیکی و محیطی مثل سن بالای مادر در زمان بارداری، سابقه بیماری دیابت در مادر، نارس بودن نوزاد، وزن کم زمان تولد و داشتن نژاد سفید ممکن است در بروز این ناهنجاری ها نقش داشته باشند. برخلاف نوزادان پسر، ناهنجاری های دستگاه تناسیلی خارجی در نوزدان دختر خیلی شایع نیست. اکثر این ناهنجاری ها در معاینه بدو تولد شناسایی می شوند و ممکن است بار روانی مضاعف را بر والدین تحمیل نمایند. تشخیص و درمان به موقع این اختلالات اهمیت خاصی دارد؛ چه علاوه بر ایجاد فشار روحی بر والدین، برخی از این اختلالات دستگاه تناسلی خارجی ممکن است در زمینه بیماری های وخیمی چون بزرگ شدن مادرزادی غدد آدرنال (هیپرپلازی مادرزادی آدرنال) و یا عدم تشکیل آن (دیس ژنزی بیضه ها) باشد به علاوه رابطه بین عدم نزول بیضه با سرطان بیضه و ناباروری به اثبات رسیده است.
گزارشات اخیر از قسمت های مختلف دنیا حاکی از آن است که در دهه های اخیر میزان بروز این ناهنجاری ها در حال افزایش هستند.
نکته
اختلاف گسترده ای که در میزان بروز این ناهنجاری ها از مناطق مختلف جهان گزارش می شوند، شاید ناشی از تفاوت های ژنتیکی، محیطی و روش های جمع آوری داده ها باشد.داشتن اطلاعات پایه، ما را در برنامه ریزی برای تشخیص و درمان سریع و کاستن مشکلات روانی - اجتماعی این بیماران و والدین آن ها یاری خواهد کرد. هر چند یکی از شایع ترین ناهنجاری های دستگاه تناسلی، عدم نزول بیضه می باشد. با این حال در اغلب موارد علت آن ناشناخته است. وزن پایین در زمان تولد، نارس بودن، دوقلویی، دفعات زایمان کمتر و افزایش سن مادر از جمله عواملی هستند که می توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند.
افزایش شیوع عدم نزول بیضه در نسل های اخیر در برخی مناطق دنیا می تواند این فرضیه را مطرح نماید که تغییرات شیوه زندگی و عوامل محیطی احتمالا در افزایش شیوع عدم نزول بیضه دخیل هستند. فراوانی عدم نزول بیضه نشان می دهد که نوزادان نارس و نوزادانی که با وزن کم متولد می شوند بیشتر دچار ناهنجاری های دستگاه تناسلی هستند.
اگرچه هیپواسپادیاس (تشکیل مجاری ادراری پایین تر از محل اصلی) ناهنجاری شایعی می باشد، ولی عوامل خطر آن به درستی شناخته نشده است. انواع مطالعات تأثیر وزن کم و سن داخلی رحمی پایین را در ارتباط با هیپواسپادیاس قطعی دانسته اند. به طوری که اکثر نوزادان متولد شده با هیپواسپادیاس سن داخل رحمی زیر 37 هفته دارند اما ارتباط سایر عوامل خطر با بروز هیپواسپادیاس هنوز قطعیت ندارد و بررسی های بیشتری را می طلبد.
مطالعه دیگری نشان داد که بین سن مادر و بروز هیپواسپادیاس ارتباطی وجود دارد که در بیشتر موارد سن مادران بالای 40 سال و زیر 20سال بود. نکته جالب تر این که مادران نوزادانی که هیپواسپادیاس و عدم نزول بیضه یا کوچک و نارس بودن بیضه و سیستم تناسلی (میکروفالوس) را با هم داشتند همگی در رده سنی بالای 35 سال قرار می گرفتند. اگرچه بالا و پایین بودن سن مادر در زمان بارداری هر دو به عنوان عوامل خطر در بروز هیپواسپادیاس شناخته شده اند اما علت این که چرا سن مادر به عنوان یک عامل خطر مطرح می شود، به طور دقیق شناخته شده نیست. بررسی نسبت فامیلی والدین و بروز ناهنجاری دستگاه تناسلی خارجی نشان داد که منسوب بودن والدین می تواند به عنوان یک عامل خطر در بروز ناهنجاری دستگاه تناسلی خارجی، مطرح باشد. پس نتایج ارتباط قوی بین میکروفالوس و منسوب بودن والدین نوزاد را نشان می دهد و آن را به عنوان یک عامل خطر بالقوه معرفی می کند ولی مطالعات انجام گرفته در این زمینه اندک بوده و نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
این مطالعات نشان داد که ناهنجاری های دستگاه تناسلی خارجی در نوزادان دختر خیلی کمتر از نوزادان پسر می باشد. فراوانی این ناهنجاری ها در دهه اخیر رو به افزایش می باشد و عواملی مثل منسوب بودن والدین، سن بالای مادر، زایمان زودرس و وزن کم زمان تولد در بروز این ناهنجاری ها نقش دارند. عدم نزول بیضه شایع ترین ناهنجاری دستگاه تناسلی خارجی در نوزادان پسر بوده و پس ازآن هیپواسپادیاس شایع است که ضروری است به آن توجه شود.
منبع: ماهنامه تغذیه و سلامتی شماره 84