10 سال پیش که خرید و فروش واحدهای پاساژ نور تهران با تبلیغات گسترده آغاز شده بود، هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که روزی این واحدها قرار است مُسکنی برای کسب و کار مالکان ساختمان پلاسکو باشد، پلاسکویی که برعکس پاساژ نور، با قدمتی 50 ساله هنوز پررونق بود. انتخاب این پاساژ برای کسبه پلاسکو تصمیم بنیاد مستضعفان بود و حتی وعده داد که تا چهار ماه پرداخت اجاره واحدهای این پاساژ را بر عهده بگیرد.
به گزارش به نقل از آنا، میدان ولیعصر همیشه شلوغ و پرتردد است اما کمی پایین‌تر در تقاطع طالقانی خبری از آن همه رفت و آمد نیست، 15 سال پیش بود که مجتمع اداری تجاری نور تهران در هفت طبقه و درست در قلب پایتخت بنا شد ولی هنوز هم با گذشت این همه سال تعداد کمی از واحدها فعال است، البته اغلب واحدها به صنف لوازم صوتی-تصویری و لوازم رایانه‌ای تعلق دارد و بقیه آنها با چراغ‌های خاموش در حال خاک خوردن است.
از بیرون که ساختمان نور تهران را تماشا می‌کنیم پاساژی شیک و امروزی به نظر می‌آید اما کافیست وارد پاساژ شویم تا کسادی و خلوتی آن ناگهان به چشمتان بیاید. ورودی پاساژ نور تهران واحدهای بزرگ بانک ملی و سرمایه به چشم می‌خورد و اطراف رینگ اصلی نیز مغازه‌هایی بزرگی که روی شیشه نوشته « فروخته شد» و «اجاره داده شد» وجود دارد. نوید، کارگر یکی از کسبه پلاسکو معتقد است «مالک این مغازه‌ها از روی عمد و غیرواقعی روی واحدهای بزرگ و اصلی پاساژ چنین کاغذهایی چسبانده است، او می‌خواهد این واحدها را نگه دارد تا بعد از اینکه با حضور کسبه پلاسکو این پاساژ رونق گرفت، واحدهای فعلی را با قیمت گزاف به خریداران بفروشد.»
یک هفته‌ای از نام‌نویسی کسبه پلاسکو برای استقرار در این واحدها می‌گذرد و برخی از واحدها برای کسبه پلاسکو نامگذاری شده است. هر چند اکثر کسبه از استقرار در این پاساژ ناراضی هستند. محمد هم که یکی از کسبه‌های جوان پلاسکو است، می‌گوید: «چاره‌ای نداریم جز اینکه اینجا بمانیم، به جای پراکنده شدن در سطح شهر همه اینجا می‌مانیم، چون مشتری‌های ما از شهرستان می‌آمدند و حالا نمی‌شود برای مراجعه به هر کدام از مغازه‌های پلاسکو به یک خیابان مراجعه کنند.»
محمد توضیح می‌دهد: «با اینکه از روز اول هم این پاساژ برای صنف پوشاک طراحی و ساخته نشده بود و رونقی نداشت مجبوریم مستقر شویم، هرچند می‌دانیم که این پاساژ روی دست مالک مانده بود و میخواهند از ما به عنوان ابزاری برای رونق کسب و کار در این پاساژ استفاده کنند.»
شکایت بیمه را به کجا ببریم
در هر قسمت پاساژ که قدم می‌گذاریم با تعدادی از کسبه پلاسکو روبه رو می‌شویم که به صورت گروهی در حال صحبت و مشورت هستند.
مرد میانسالی که به گفته خود بیش از 50 سال در ساختمان پلاسکو مشغول کار بوده، می‌گوید: «بیمه پول ما را نمی‌دهد البته به صورت مستقیم این موضوع را اعلام نمی‌کند بلکه امروز و فردا می‌کند. باور کنید از دوم بهمن تا امروز هنوز هم ریالی به ما پرداخت نکرده‌اند. بیمه فقط به تعدادی از کسبه که زیان کمتری دیده بودند همان روزهای اول خسارت پرداخت کرد. تازه این پول را در مقابل دوربین‌های فیلمبرداری صدا و سیما به مالباخته‌ها داد و روزانه چندین بار این تصاویر را از اخبار شبکه‌های مختلف پخش کرد اما ما که خسارت میلیاردی دیده بودیم هنوز هیچ پولی دریافت نکرده‌ایم در حالی که طلبکارها با این تصور که ما خسارت دریافت کرده‌ایم هر روز مراجعه می‌کنند و طلبشان را میخواهند. نمی‌دانیم شکایت بیمه را به کجا ببریم.»
پسر جوانی که در حال کندن کاغذ دیواری‌های یکی از واحدهای نور تهران است، می‌گوید: «تازه پدرم را از دست داده بودم و برای چرخاندن خرج خانه درسم را رها کردم و به مغازه پدر آمده بودم اما سرمایه 35 ساله پدرم در آتش سوخت و حالا باید از صفر شروع کنم. هیچ جنسی هم برای فروش ندارم چون تمام اجناسم خاکستر شد. نمی‌دانم با این مغازه خالی چه کنم اما برای اینکه در خانه نباشم و غصه خوردن مادر و خواهرم را نبینم آمدم اینجا را سرو سامان دهم.»
مرد میانسالی که به همراه کارگرش در حال جاروکردن و تمیز کردن شیشه‌های مغازه هستند، می‌گوید: «من در طبقه اول پلاسکو مغازه 50 متری داشتم اما حالا در یکی از دالان‌های ساختمان نور به من مغازه‌ای دادند که نمی‌دانم در این متراژ کم چطور اتاق پرو و ویترین بزنم. مسئولان به ما گفتند اختصاص واحدهای این پاساژ براساس قرعه کشی صورت گرفته است در حالی که ما چنین قرعه کشی را به چشم ندیدیم و در آن حضور نداشتیم. کاش متراژ و موقعیت مغازه‌های پلاسکو را با نور مطابقت می‌دادند نه اینکه به مغازه‌های کوچک و طبقات بالایی پلاسکو واحدهای بزرگ در طبقات مناسب نور را اختصاص دهند. در اختصاص پاساژ و واحدها به ما ظلم شد.»
واحدهای مرغوب نور در اختیار ما نیست
یکی از واحدهای پاساژ را به عنوان دفتر ثبت‌نام و رسیدگی به مراجعان پلاسکو در نظر گرفته‌اند که افرادی در حال دریافت مدارک کسبه و ارائه پلاک به این افراد هستند. محمد جواد صدق‌آمیز، مشاور و مدیر مرکز پژوهش‌های اتحادیه پوشاک نیز در این محل حضور دارد و در مورد تعداد واحدهای اختصاص یافته به کسبه پلاسکو می‌گوید: کسبه پلاسکو با ارائه معرفی‌نامه از سوی اتحادیه پوشاک نسبت به دریافت واحدهای خود اقدام کردند و تاکنون نیز بیش از 510 واحد ساختمان نور به نام کسبه پلاسکو پلاک شده است. در روزهای اول نیز با ازدحام جمعیت کسبه مواجه بودیم اما هم‌اکنون کارها به مرور انجام می‌شود. مکانیزم توزیع واحدها کارشناسی شده اما باید توجه داشته باشیم که واحدهای ساختمان نور با ساختمان پلاسکو متفاوت است به همین دلیل نمی‌توانیم خواسته همه کسبه را تامین کنیم.
او ادامه می‌دهد: ساختار و سازه مجتمع نور با ساختمان پلاسکو قابل قیاس نیست زیرا در ساختمان پلاسکو در هر طبقه 60 واحد شبیه به هم ساخته شده بود اما در ساختمان نور طراحی ساختمان به نحوی است که برخی از واحدها در راهروها و برخی دور رینگ اصلی ساخته شده است.
مشاور و مدیر مرکز پژوهش‌های اتحادیه پوشاک توضیح می‌دهد: بخشی از واحدهای بزرگ و اصلی ساختمان نور در سال‌های 84 و 85 به فروش رسیده و هم اکنون در اختیار ما نیست که بتوانیم به کسبه اختصاص دهیم. از مجموع 1070 واحد در ساختمان نور 600 واحد به کسبه پلاسکو اختصاص یافته که متاسفانه در راهروها و طبقات مختلف پراکنده است و واحدهای مرغوبش در اختیار ما نیست. البته بخشی از بهترین واحدهای موجود ساختمان نور اطراف رینگ به کسبه طبقه همکف پلاسکو اختصاص یافته است.
پیرمردی با موهای سفید که غم و اندوه چشمانش بیداد می‌کند، در مورد هزینه‌های کسبه پلاسکو در این ساختمان می‌گوید: برای یک ویترین ساده در این مغازه‌های لخت و خالی باید بین 20 تا 50 میلیون تومان هزینه کنیم تازه معلوم نیست در آینده ما را در این پاساژ نگه دارند یا خیر. اجاره واحدهای این پاساژ مرده قبل از حضور ما کمتر از یک میلیون تومان بود در حالی که حالا متری 100هزار تومان اجاره برای ما در نظر گرفته‌اند. این روزها هیچ کس به فکر ما نیست هر کس حرفی می‌زند و وعده‌ای می‌دهد اما پای حرفش نمی‌ماند. آمدن خبرنگارها و عکاسان هم دردی از ما دوا نمی‌کند، بانک‌ها که باید وام بدهند می‌گویند هنوز به ما چیزی اعلام نشده، از سوی دیگر خودمان که هیچ اما کارگران ما هم نتوانستند بیمه بیکاری را بگیرند.»
پاساژ نور جوابگوی صنف پوشاک نیست
علی یکی دیگر از کسبه پلاسکو که به دنبال یافتن اسم و پلاک خود در پاساژ نور در حال چرخیدن در راهروهاست، می‌گوید: «کسب و کار ما در بازار است اما اینجا از بازار دور شدیم، شما به شکل و شمایل این پاساژ نگاه نکنید چون اینجا جوابگوی صنف ما نیست. حتی اگر در میدان ونک هم به ما مغازه می‌دادند با این که قیمت مغازه‌های آنجا بالاست اما به کار ما نمی‌آمد. ما 40 سال در بازار کار کردیم و مشتری‌های عمده و خرده فروش ما را در پلاسکو می‌شناختند، اما حالا چه کسی به این پاساژ مراجعه می‌کند؟ اینجا برای انبار و پخش پوشاک ساخته نشده در حالی که هیچ کس به این موضوع توجهی نمی‌کند.»
این کاسب پلاسکو معتقد است: «ما ساختمان‌های بسیاری را در بازار پیشنهاد دادیم تا به ما بدهند از جمله ساختمان تجارت جهانی فردوسی که کمی بالاتر از پلاسکو بود اما مسئولان نپذیرفتند چون می‌خواستند این پاساژ سوت و کور و راکد را رونق دهند.»
صدق‌آمیز، مدیر مرکز پژوهش‌های اتحادیه پوشاک این گفته را رد کرده و معتقد است: «برای اینکه بتوانیم همه 583 واحد پلاسکو را در یک محل و کنار هم مستقر کنیم ساختمان نور را انتخاب کردیم زیرا هیچ پاساژ دیگری چنین ظرفیتی نداشت، حتی در ساختمان تجارت جهانی هم که 250 واحد داشت نمی‌توانستیم همه واحدها را در آن مستقر کنیم. اولویت و دغدغه اصلی ما استقرار همه واحدهای پلاسکو در یک مرکز بود.»
این گلایه‌ها در حالی مطرح می‌شود که مسئولان بنیاد مستضعفان به کسبه قول داده‌اند دو ساله ساختمان پلاسکو را بازسازی و به آنها تحویل دهند. البته مشخص نیست این وعده هم محقق شود، همان‌طور که تا امروز وعده‌هایشان در مورد پرداخت وام 300 میلیونی و پرداخت بیمه بیکاری عملی نشده و این موضوع تا جایی پیش رفت که روز گذشته برخی از کسبه پلاسکو برای اعلام نارضایتی از وضعیت‌شان مقابل شورای شهر تهران تجمع کردند.
در واقع با گذشت 26 روز از حادثه ریزش پلاسکو هنوز کسبه پلاسکو نتوانستند کسب و کار خود را سامان دهند و با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند و به نظر می‌رسد با توجه به روزهای پایانی سال مسئولان باید توجه بیشتری نسبت به تسهیل و تسریع ارائه تسهیلات و بوروکراسی اداری داشته باشند تا کسب و کار این کسبه زیان دیده هرچه سریع‌تر به حالت عادی برگردد.
