ویتامین‌های محلول در چربی

ویتامین‌های A، D، E و K چهار گروه از ویتامین‌ها هستند که در چربی حل می‌شوند. این مقاله اطلاعاتی را درباره‌ی منابع این ویتامین‌ها، اهمیت آن‌ها و اثرات سوء ناشی از کمبود آن‌ها ارائه می‌دهد.
ترکیبات آلی مورد نیاز بدن در مقادیر جزئی به عنوان ویتامین‌ها شناخته می‌شوند. ویتامین‌ها به دو گروه طبقه بندی می‌شوند. ویتامین‌های محلول در آب که شامل ویتامین‌های B و C هستند و ویتامین‌های محلول در چربی که شامل ویتامین‌های A، D، E و K می‌باشند. همانطور که از نام آن‌ها پیداست، ویتامین‌های نوع اول قابل حل در آب بوده، در حالی‌که ویتامین‌های نوع دوم در چربی‌ها حل می‌شوند. هنگامی‌که این ویتامین‌های محلول در چربی از روده‌ی کوچک عبور می‌کنند، توسط گلبول‌های چربی موجود در آن‌ها جذب می‌شوند. نمک‌های صفراوی نقش مهمی در جذب این ویتامین‌ها در بدن ایفاء می‌کنند و در آن‌جا این ویتامین‌ها وارد جریان خون می‌گردند. بعد از آن، این ویتامین‌ها در بافت‌های بدن ذخیره شده و در آن‌جا می‌مانند. به همین دلیل افراد زمانی‌که این ویتامین‌ها را به میزان بیش از حد مصرف می‌کنند، منجر به بروز بیماری‌هایی در آن‌ها می‌گردد. همچنین کمبود آن‌ها در بدن نیز باعث بروز اختلالات مختلفی می‌گردد.

فهرستی از ویتامین‌های محلول در چربی

ویتامین A

اهمیت

بهبود بینایی، تسهیل رشد طبیعی استخوان و حفظ سلامت پوست از عملکردهای مهم این ویتامین به شمار می‌رود. به غیر از این‌ها، ویتامین A بدن را در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کرده بنابراین به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند. این ویتامین ممکن است تا حد خاصی باعث حفاظت از بدن در برابر سرطان نیز گردد.

منابع

بدن می‌تواند به طور مستقیم این ویتامین را از محصولات حیوانی و لبنی مختلف مانند تخم مرغ، شیر، گوشت و جگر تامین کند. ویتامین A به فرم فعال در دسترس بدن بوده و به عنوان رتینول شناخته می‌شود. انواع دیگر آن به عنوان بتاکاروتن شناخته شده که در سبزیجات و میوه‌ها یافت می‌شوند. بتا کاروتن هنگامی که وارد بدن می‌شود، به رتینول تبدیل می‌گردد.

عوارض جانبی کمبود ویتامین A

در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، کمبود این ویتامین در کشورهای در حال توسعه شایع‌تر می‌باشد. گزروفتالمی، یک اختلال چشمی بوده که به واسطه‌ی فقدان ویتامین A در بدن رخ می‌دهد. این ویتامین بر پوست نیز موثر بوده و برای زنان باردار نیز بی‌خطر می‌باشد. کاهش ایمنی، خشک پوست و مشکلات رشدی، تعدادی از مشکلات مرتبط با کمبود ویتامین A می‌باشد.

خطرات

مقادیر زیاد ویتامین A در طول دوران بارداری می‌تواند منجر به نقص هنگام تولد در کودک گردد. به همین دلیل پزشکان مصرف مقدار زیاد محصولات لبنی و حیوانی را در طول دوران بارداری منع می‌کنند.

ویتامین D

اهمیت
ویتامین D نقش مهمی در بدن با کمک جذب و استفاده از فسفر و کلسیم ایفاء می‌کند. دیگر عملکردهای مهم این ویتامین شامل حفظ سلامت دندان‌ها، استخوان‌ها و کمک به تشکیل غضروف می‌باشد.

منابع

ویتامین D به دو فرم موجود می‌باشد: D2 و D3. از این میان، ویتامین D2 از غذاهایی مانند روغن جگر، تخم مرغ و ماهی به دست می‌آید. ویتامین D3 را خود بدن به کمک نور خورشید تولید می‌کند.

عوارض جانبی ناشی از کمبود ویتامین D

موارد بسیار کمی وجود دارد که در آن‌ها کمبود ویتامین D مشاهده شده است. اکثر افراد بستری، افرادی با پوست تیره و افراد چاق به کبود این ویتامین مبتلا هستند. اثرات کمبود ویتامین D شامل گرفتگی در عضلات، رشد نامناسب، اختلالات دهان و دندان و درد د استخوان‌ها می‌باشد. کمبود این ویتامین منجر به بیماری‌های دیگری مانند نرمی استخوان در کودکان و پوکی استخوان در بزرگسالان نیز می‌گردد.

خطرات

مصرف بیش از حد ویتامین D در بدن می‌تواند منجر به D، اختلالات قلبی عروقی، ضعف استخوان‌ها و آسیب‌های کلیوی گردد.

ویتامین E

اهمیت
مهم‌ترین عملکرد ویتامین E افزایش سیستم ایمنی بدن می‌باشد. این ویتامین یک آنتی اکسیدان قوی می‌باشد و به سنتز سلول‌های قرمز خون در بدن نیز کمک می‌کند.

منابع

ویتامین E به میزان زیادی در غذاهای حاوی مقادیر زیاد اسیدهای چرب اشباع نشده یافت می‌شود. برخی از این‌ها شامل بادام، بادام زمینی، فندق، دانه‌های سویا، میگو، گندم و دانه های آفتابگردان می‌باشد.

عوارض جانبی ناشی از کمبود ویتامین E

هر چند که کمبود این ویتامین نادر است، اما این کمبود می‌تواند منجر به نقص در سیستم عروقی، تولید مثلی و عصبی گردد. مشاهده شده که کمبود ویتامین K به دلیل سوء جذب چربی ایجاد می‌گردد.

خطرات

عوارض جانبی بسیار کمی در رابطه با مصرف بیش از حد این ویتامین وجود دارد. با این حال، برخی از عوارض جانبی شایع آن شامل: خستگی، ضعف در عضلات، مشکلات بینایی، سردرد و بیماری‌های گوارشی می‌باشد.

ویتامین K

اهمیت
این ویتامین در ساخت استخوان‌های قوی و پیشگیری از انواع بیماری‌های قلبی مفید می‌باشد. همچنین به فرایند لخته سازی خون نیز کمک می‌کند.

منابع

میکرو ارگانیزم‌های موجود در روده ویتامین K مورد نیاز بدن را تولید می‌کنند. این ویتامین از کلم بروکلی، اسفناج، کلم و دیگر سبریجات برگی نیز به دست می آید. روغن‌های گیاهی خاصی نیز حاوی ویتامین K می‌باشند.

عوارض جانبی ناشی از کمبود ویتامین K

کمبود ویتامین K در نوزادان شایع‌تر می‌باشد، چون روده‌ی آن‌ها قادر به تولید این ویتامین نیست.
این مشکل توسط ارائه‌ی این ویتامین از طریق تزریق درمان می‌گردد. سطوح پایین این ویتامین نیز می‌تواند منجر به پوکی استخوان در بزرگسالان گرد.
خطرات
عوارض جانبی اندکی در رابطه با مصرف بیش از حد ویتامین K در بدن وجود دارد. هر کسی باید غذاهای غنی از این ویتامین‌ها را با در نظر گرفتن فواید مختلف مرتبط با آن‌ها در رژیم غذایی خود قرار دهد.