تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
استخوان‌ها و مفاصل کودکان تفاوت زیادی با بزرگسالان دارد. برخی از انواع آسیب‌ها در کودکان بسیار شایع‌تر است، ولی در بزرگسالان به ندرت دیده می‌شود. حتی گاهی اوقات رشد استخوان‌ها نیز می‌تواند کودکان را دچار ناراحتی‌ها و آسیب‌هایی کند. بزرگترها نباید از کنار دردها و ناراحتی‌های استخوانی کودکان سرسری رد شوند.
همانطور که گفتیم، کودکان بیش از بزرگترها مستعد آسیب‌های استخوانی هستند؛ اما خوشبختانه بسیار سریع‌تر هم بهبود می‌یابند. دلیل اینکه بیشتر آسیب می‌بینند، بی‌پروایی و بی‌اعتنایی آنها نسبت به عوامل خطرساز است. بیشتر شکستگی‌های استخوانی در کودکان کم‌خطرتر از بزرگسالان است، زیرا در سنین پایین‌تر، استخوان‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و در برخی موارد به جای آنکه بشکنند، خم می‌شوند.
از شایع‌ترین انواع آسیب‌دیدگی‌های استخوانی در کودکان می‌توان به قسمت‌های مچ و ترقوه اشاره کرد. کودکان دویدن را دوست دارند و هر چه سریع‌تر بدوند، سخت‌تر به زمین می‌خورند. بالا و پایین رفتن از روی وسایل خانه، جست و خیزهای زیاد آنها و بسیاری موارد دیگر، احتمال بروز آسیب‌ها را بیشتر می‌کند.
شکستگی‌های استخوان
تقریباً تمام شکستگی‌ها نیاز به گچ‌گیری دارند؛ به جز شکستگی‌های انگشتان دست و پا، اگر آسیب‌دیدگی شکستگی استخوان همراه با پاره شدن پوست باشد و در اثر این پارگی در آن قسمت خون جریان نداشته باشد، بلافاصله استخوان شکسته را گچ نمی‌گیرند. اگر در اثر شکستگی انگشتان دست و پای کودک بی‌حس و کاملاً سرد شود، بی‌هیچ درنگی باید او را به بیمارستان منتقل کرد.
گاهی اوقات شکستگی بسیار شدید است و جریان خون در آن بخش را مختل می‌سازد. در این مواقع نیاز به عمل جراحی فوری است. یکی از مهم‌ترین علائم شکستگی استخوان، تورم ناحیه آسیب‌دیده می‌باشد و چنانچه کبود شود، بعد از چند ساعت درد زیاد و تروم نیز به آن اضافه خواهد شد.
اگر 3-4 ساعت بعد از آسیب‌دیدگی کودک نتواند آن عضو را تکان دهد، باید حتماً به به پزشک متخصص مراجعه کرد. اغلب استخوان‌های بدن کودک در عرض 6-8 هفته ترمیم می‌شوند و بعد از آن گچ را از ناحیه شکسته شده باز می‌کنند. طی فرایند بهبود استخوان، متخصص استخوان، پیشرفت بهبودی را از طریق عکسبرداری از آن بخش مشاهده می‌کند. در مواقعی که آسیب‌دیدگی حاد باشد، اینکار حتماً صورت می‌گیرد.
رگ به رگ شدن و دررفتگی
رگ به رگ شدن و دررفتگی بسیار شایع‌تر از شکستگی استخوان است؛ به خصوص در کودکان، زیرا هنگام کشیده شدن رباط‌ها، استخوان‌ها مقاومت لازم را ندارند. این عارضه بسیار سریع‌تر از شکستگی استخوانی بهبود می‌یابد و نیازی به گچ گرفتن ناحیه آسیب‌دیده نیست.
به آسیب‌دیدگی رباط رگ به رگ شدن می‌گویند و رباط بافت سفتی است که استخوان‌ها را به هم متصل می‌کند. رگ به رگ شدن در یک عضله یا بخشی از آن عضله که به استخوان وصل است، و معمولا در ناحیه قوزک پا ایجاد می‌شود. وقتی که کودک روی یک سطح ناهموار پا می‌گذارد و نزدیک به افتادن است، کل وزن بدن به پا فشار می‌آورد تا پا به یکطرف بچرخد و کودک زمین نخورد.
به این ترتیب مفصل قوزک پا می‌‌چرخد و رگ به رگ می‌شود. از علائم رگ به رگ شدن می‌توان به درد، کبودی، التهاب و ورم ناحیه آسیب‌دیده اشاره کرد. استراحت کردن، استفاده از کمپرس سرد، و بالا نگه داشتن آن ناحیه، مناسب‌ترین کار برای درمان کشیدگی رباط‌هاست. رگ به رگ شدن یا پیچ‌خوردگی، معمولاً در اثر زمین خوردن و یا پیچ خوردن بدن ایجاد می‌شود و برخی قسمت‌ها در حین زمین خوردن بیشتر آسیب می‌بینند.
در چنین مواقعی باید از کودک بخواهید که دست‌کم یک شبانه‌روز استراحت کند. آن مفصل را باندپیچی کنید و برای آنکه تورم کمتری ایجاد شود، روی آن قسمت کمپرس سرد بگذارید. اگر مفصل یا عضو آسیب‌دیده تغییر شکل داده باشد، باید سریع به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا می‌تواند نشان‌دهنده یک دررفتگی یا حتی شکستگی شدید باشد. رگ به رگ شدن در کودکان 6-12 سال بسیار شایع است و در نوزادان بسیار کم دیده می‌شود؛ زیرا مفاصل آنها نرم و قابل انعطاف است.
در رفتگی
در رفتگی یعنی آسیب‌دیدگی یا پارگی عضله یا تاندون که عضله را به استخوان متصل می‌کند. وقتی که عضله زیاد کشیده و یا جسم سنگینی را با روش غلط از جا بلند کنیم، دررفتگی ایجاد می‌گردد که بیشتر در ناحیه ران و پشت ران رخ می‌دهد. علائم آن درد، ضعف شدید عضله‌ای، تورم و انقباض عضله است.
در رفتگی در برخی از کودکان به طور مادرزادی وجود دارد. برخی نوزادان از بدو تولد دچار دررفتگی مفصل لگن می‌شوند. این عارضه را باید از همان کودکی تشخیص داد و درمان کرد تا ایجاد مشکلات جدی نکند. ناحیه آسیب‌دیده باید با باند فشرده نگه داشته شود. همچنین پنج تا شش بار در روز از کمپرس سرد استفاده کنید.
هنگام استراحت، بخش آسیب‌دیده را روی بالش نرمی قرار دهید. برای کاهش درد می‌توانید از آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید. پس از چند روز، درد کاهش می‌یابد و می‌توان کم‌کم حرکات سبک انجام داد تا عضله به حالت اولیه برگردد. در مواقعی که آسیب‌دیدگی شدید است، باید کودک را نزد پزشک فیزیوتراپ برد. قبل از بهبودی کامل اجازه ندهید ورزش و جنب و جوش زیادی کند؛ چرا که ممکن است آسیب‌دیدگی بیشتری در او ایجاد شود...
برای خواندن بخش دوم -مشکلات استخوانی در کودکان- اینجا کلیک کنید.
