فرشید کریمی/ کارشناس ارشد گردشگری و هتلداری
ازجمله تحولاتی که در دهه‌های اخیر در صنعت گردشگری به وجود آمده، توجه به تنوع فصلی در تعریف شاخه‌های گوناگون گردشگری است. یکی از شاخه‌های مهم، گردشگری زمستانی است که در گذشته تنها مورد توجه طبقات مرفه و ممتاز اجتماعی قرار داشت، اما در دوره کنونی به‌دلیل فراهم آمدن تسهیلات سفرهای ارزان‌‌قیمت مورد توجه اقشار مختلف مردم در سراسر دنیا نیز واقع شده است. امروزه دست‌اندرکاران گردشگری بسیاری از کشورهای جهان با برنامه‌ریزی و فراهم آوردن تسهیلات مناسب همچون برگزاری فستیوال‌های سالانه زمستانه، جشنواره مجسمه‌های برفی، ساخت هتل‌های یخی و ایجاد امکان اقامت گردشگران در این هتل‌ها یا برگزاری رقابت‌های ورزشی زمستانی مانند اسکی، هاکی روی یخ، راگبی در برف، سورتمه‌رانی در برف و یخ، کرلینگ و نظایر اینها نه تنها در راستای رونق این شاخه از گردشگری در کشور خود گام برداشته، بلکه سعی کرده‌اند گردشگران دیگر کشورها را نیز در این فصل میزبانی کنند و پاسخگوی علایق آنان در حوزه سفر و گردشگری نیز باشند.
ظرفیت مغفول
با این‌همه در شرایطی که مناطق شمالی و غربی کشورمان ایران، دارای اقلیم کوهستانی و از پتانسیل کافی به‌منظور ایجاد زیرساخت‌ها و فضاسازی‌های مناسب با هدف برگزاری انواع جشنواره‌ها و رقابت‌های ورزشی زمستانی برخوردار است تا از این طریق به مقاصد اصلی گردشگری زمستانی در کشور تبدیل شوند، اما گردشگری زمستانی در ایران به‌رغم شعارهای فراوان درباره توسعه و رونق آن، تاکنون مورد بی‌مهری واقع شده است. توجه به ورزش‌های زمستانی دراین کشور تنها به اسکی محدود شده و جشنواره‌های برفی نیز که چند سالی است در سطح استانی و ضعیف برگزار می‌شوند، با اقبال مناسبی از سوی گردشگران داخلی همراه نبوده‌اند؛ چراکه هنوز برنامه جامع و مدونی با هدف توسعه این شاخه از توریسم در کشور تدوین و عملیاتی نشده است.
راه برون‌رفت از رکود
در همین حال به باور نگارنده، راه برون‌رفت از رکود بازار گردشگری زمستانی، تغییر نگاه مسوولان دولتی به ضرورت توسعه این شاخه از گردشگری و بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود کشور در این رابطه است؛ موضوعی که اجرایی کردن آن در ایران بدون برنامه‌ریزی بلندمدت و تدوین برنامه جامع در این زمینه که راهبردهای توسعه گردشگری زمستانی را ارائه دهد، امکان‌پذیر نخواهد بود. در برنامه‌ریزی برای توسعه گردشگری زمستانی لازم است معیارهای زیست‌‌محیطی با در نظر گرفتن اصول گردشگری زمستانی تعریف شوند. فرهنگ‌سازی مردم به عنوان گردشگر و همچنین جوامع محلی به عنوان میزبان؛ افزایش زیرساخت‌ها؛ برگزاری جشنواره‌های زمستانی در سطح ملی و بین‌المللی؛ تبلیغ و اطلاع‌رسانی درباره مقاصد گردشگری زمستانی و رقابت‌ها و جشنواره‌ها با در نظر گرفتن ظرفیت‌های منطقه مقصد؛ توسعه کسب و کارهای زمستانی و به‌کارگیری نیروهای بومی در کنار افزایش کیفیت استانداردها و خدمات در این حوزه از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرند.
به این ترتیب ایران می‌تواند علاوه‌بر پاسخگویی به نیاز گردشگران علاقه‌مند به سفرهای زمستانی، گامی در راستای میزبانی از گردشگران خارجی با علائق ویژه نیز بردارد. حاصل سخن آنکه گردشگری زمستانی که در دهه‌های اخیر در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه بوده و روندی رو به رشد را پیش گرفته است، می‌تواند نقطه عطفی برای توسعه گردشگری کشور در فصل زمستان باشد که تحقق آن چنانچه اشاره شد نیازمند تعامل دست‌اندرکاران حوزه گردشگری و ورزش در دو بخش دولتی و خصوصی، تامین زیرساخت‌ها به‌ویژه در حوزه ایمنی در حمل‌ونقل جاده‌ای از سوی دولت و حمایت از فعالان این صنعت در بخش خصوصی به‌ویژه دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی برای تعریف بسته‌های سفرهای زمستانی است.
